Grażyna Kubacka SP Kaźmierz

1. DOBRE PRAKTYKI PRACY Z UCZNIEM NA ZAJĘCIACH KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNYCH Grażyna Kubacka SP Kaźmierz

2. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające uzyskanie osiągnięć wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia prowadzi nauczyciel terapeuta.

3. KOREKCJA (z łac. correctus - poprawiony) – może być rozumiana jako: 1. Usprawnianie zaburzonych funkcji . 2. Wyrównywanie braków w wiadomościach i umiejętnościach. KOMPENSACJA (z łac. compensatio - wyrównanie) – może być rozumiana jako: 1.Wspomaganie funkcji dobrze rozwijających się. 2. Wspieranie rozwoju funkcji zaburzonej przez sprawną lub mniej zaburzoną. 3. Wyrównanie braków w wiadomościach i umiejętnościach.

4. PODSTAWOWE CELE PRACY KOREKCYJNO – KOMPENSACYJNEJ: 1. Usprawnienie zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych istotnych w opanowaniu umiejętności czytania i pisania. 2. Ćwiczenie sprawności czytania i pisania. 3. Oddziaływanie psychoterapeutyczne ogólnie uspakajające, relaksacyjne, a równocześnie aktywizujące dzieci.

5. Funkcje percepcyjno-motoryczne: 1. Spostrzeganie wzrokowe. 2. Orientacja przestrzenna. 3. Spostrzeganie słuchowe. 4. Rozwój ruchowy: Zaburzenia koordynacji ruchowej Obniżona sprawność manualna Obniżenie precyzji ruchów Zaburzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej Zaburzenie napięcia mięśniowego

6. ETAPY PRACY TERAPEUTYCZNEJ: • Etap pierwszy- przygotowawczy (na materiale bezliterowym – obrazkowym i geometrycznym): • Ćwiczenia rozwijające ogólne sprawności ruchowe i sprawności manualne. • Ćwiczenia funkcji wzrokowej i orientacji przestrzennej. • Ćwiczenia funkcji słuchowej: • Wrażliwości słuchowej • Ćwiczenia rytmiczne • Ćwiczenia słuchu fonematycznego oraz analizy i syntezy słuchowej

7. ETAP DRUGI – TERAPIA WŁAŚCIWA (na materiale literowym) Ćwiczenia te polegają na dalszym usprawnianiu wszystkich funkcji percepcyjno-motorycznych, ale już na materiale literowym. Stosujemy tu jednak jeszcze litery o pisowni zgodnej z brzmieniem (czyli nie używamy jeszcze głosek, które inaczej się słyszy, a inaczej pisze). W ćwiczeniach przechodzimy stopniowo od czytania i pisania sylab do czytania i pisania wyrazów, zdań i tekstów.

8. ETAP TRZECI – • DOSKONALENIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA I PISANIA • Etap ten uwzględnia dalsze prowadzenie ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych na materiale literowym, ale z uwzględnieniem zasad ortografii. Celem tych ćwiczeń jest: • dalsze doskonalenie umiejętności czytania, ale już z wdrażaniem do rozumienia czytanych tekstów • doskonalenie umiejętności pisania poprzez eliminowanie błędów ortograficznych. Ćwiczenia należy wprowadzać w następującej kolejności: • 1. dwuznaki (sz, cz, ch, rz, dz, dż) • 2. spółgłoski miękkie (ś-si, ć-ci, ń-ni, ź-zi, dź-dzi) • 3. różnicowanie pisowni i-j • 4. utrata dźwięczności w wygłosie i śródgłosie • 5. pisownia ę-em, ą-om • 6. pisownia ó-u, rz-ż, h-ch

9. Obniżona spostrzegawczość słuchowa. OBJAWY: • kłopot z syntezą (złożeniem) i analizą (rozkładem) liter, • trudności z rozróżnianiem głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, np. b-p, t-d, g-k, w-f, z-s • nieprawidłowa pisownia głosek miękkich: ć-ci, ń-ni, ź-zi, ś-si • zamiana liter i-j • mylenie kolejności liter w wyrazie • pismo fonetyczne (tak, jak słyszy) • opuszczanie głosek i końcówek wyrazów, dodawanie i przestawianie głosek • ubezdźwięcznienie (np. data – tata) • trudności w czytaniu • błędy ortograficzne

10. JAK ĆWICZYĆ? • różnicowanie dźwięków z otoczenia (np. odgłosy, drewno, metal), • różnicowanie słuchem; zdanie krótkie, zdanie długie, • liczenie wyrazów w zdaniu • dzielenie na sylaby, • dzielenie na głoski, • powtarzanie rytmów • ilustrowanie rytmów ruchem przestrzennym, • ćwiczenie operacyjnej pamięci słuchowej: układanie sylab-klocków, czytanie sylab od końca, domino fonetyczne • analiza i synteza głoskowa z „przeszkodami” (pomiędzy kolejnymi głoskami dziecko wykonuje np. klaśnięcie, tupnięcie itp. • Podobne ćwiczenie – pomiędzy kolejnymi wyrazami w zdaniu nauczyciel mówi np. słowo „kropka” i pyta: „Jakie zdanie powiedziałem?” • Przykład: „Dzisiaj* jest* ładna* pogoda”. • zagadki słowne,

11. Obniżona spostrzegawczość wzrokowa OBJAWY: • nie może zapamiętać kształtów liter,cyfr, figur geometr. • mylenie liter o podobnym kształcie ( b-d-p-g, l-t-ł, m-n-u) • opuszczanie drobnych elementów liter (np. kropki,ogonki) • dziecko znacznie gorzej przepisuje niż pisze ze słuchu, • dziecko zwykle też gorzej rysuje, • opuszczanie, przestawianie liter, sylab, wyrazów, • pismo lustrzane, • litery nierównej wielkości, • złe rozmieszczenie w zeszycie (np. pisanie od połowy kartki) • dziecko nie utrzymuje pisma w liniaturze zeszytu • zaburzona orientacja przestrzenna

12. JAK ĆWICZYĆ? • układanki obrazkowe, geometryczne, puzzle, • odtwarzanie z pamięci widzianych wzorów • wyszukiwanie różnic między obrazkami • dorysowywanie brakujących elementów, • zabawy, np. Co się zmieniło?, Co było na obrazku? • wyszukiwanie takich samych obrazków, elementów, • dobieranie w pary takich samych liter • obrysowywanie liter • ćwiczenia utrwalające rozpoznawanie liter: p, b, d, g • uzupełnianie brakujących liter (krzyżówki, rebusy) • rozsypanki sylabowe • rozsypanki literowe • tworzenie nowych wyrazów przez zmianę liter, np. kura-kara • wyszukiwanie zdań w tekście • cięcie zdań na wyrazy i ponowne ich składanie pisanie zdań z pamięci

13. Zaburzenia rozwoju ruchowego: • Sprawność motoryczna stanowi jeden z elementów składających się na dojrzałość dziecka do nauki pisania. Strona motoryczna umiejętności pisania polega na skoordynowaniu ruchów ręki-ramienia, przedramienia, nadgarstka i palców. Układ kostny i mięśniowy dziecka w wieku 6-7 lat nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, dlatego też w początkowej fazie nauki pisania dziecko ma np. problemy z właściwym odtwarzaniem liter, rozmieszczeniem ich w liniaturze, utrzymywaniem właściwych odstępów oraz rozmiarów liter.

14. ZABURZENIA ROZWOJU RUCHOWEGO: • 1. Słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa (współpraca oka i ręki). Dziecko wykonuje dobrze poszczególne ruchy, ale nie potrafi ich powiązać w harmonijną całość. Dzieci z tego typu trudnościami jakby nie potrafią dostosować swoich ruchów do właściwości przedmiotów, np. nie potrafią schwycić lecącej piłki, wspiąć się na drabinkę, wykonać skoków „pajaca”, wznieść budowli z klocków. • JAK TO SIĘ OBJAWIA W PISANIU? • trudności w łączeniu elementów liter w całość • trudności w łączeniu liter w sylaby • trudności w pisaniu w liniach • 2. Obniżenie precyzji ruchów. • Precyzja, czyli dokładność wykonywanego ruchu zależy od dokładności motorycznej organizmu. Dzieci z tego typu trudnościami wkładają w swoją pracę ogromny wysiłek, a rezultaty są słabe. Często wykonują współruchy, np. wysuwają język, machają nogami. U uczniów tych występuje też wzmożone napięcie mięśniowe, czego typowym objawem jest zbyt silne naciskanie długopisu. Ruchy całego ciała są kanciaste i sztywne. • 3. Słaba sprawność manualna.

15. DEFICYTY ROZWOJOWE UCZNIÓW UCZĘSZCZAJĄCYCH NA ZESPÓŁ KOREKCYJNO-KOMPENSACYJNY • kL. III b rok szk. 2013/2014 wych. Grażyna Kubacka

17. Jak wiadomo - do tego, aby nauczyciel mógł osiągnąć zamierzone cele wychowawcze i dydaktyczne niezbędna jest współpraca z domem rodzinnym dziecka. • Czasami organizujemy tzw. zajęcia „otwarte” • dla rodziców. Proponuję, aby zaprosić także rodziców • na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne. Rodzice, • których dzieci mają trudności w nauce, często • nie wiedzą po prostu, co jest przyczyną tych trudności i jakie ćwiczenia należy stosować. Rodzice na ogół mylą pojęcia: zajęcia „wyrównawcze” i zajęcia „korekcyjno-kompensacyjne”- uważają, że to jest to samo. Obecność na zajęciach pozwoliłaby rodzicom lepiej zrozumieć przyczyny trudności, a także poznać konkretne ćwiczenia reedukacyjne.

18. Bardzo ważną sprawą jest właściwe podejście do dziecka • od razu na pierwszych zajęciach terapeutycznych. Na zajęcia • te trafiają bowiem takie dzieci, które w grupie klasowej przeżywają niepowodzenia, nie odnoszą sukcesów, nie wyróżniają się swoją wiedzą, a czasami nawet wyróżniają się, ale w sposób negatywny, • np. nadpobudliwością psycho-ruchową. Takie dziecko przychodzi • na dodatkowe zajęcia z przekonaniem , że tu znowu • nie odniesie sukcesu, że nic nie umie, że znowu czegoś • nie zrozumie, że będzie tak samo jak w klasie. • W tym momencie bardzo ważne jest, aby znaleźć • u dziecka coś, co jest jego mocną stroną, dowartościować dziecko. Dziecko musi przestać myśleć : „nie mogę”, „nie potrafię”. Starajmy się wskazywać dziecku jego sukcesy, a nie porażki: „ Starajcie się, • aby dziecko zawsze miało okazję do jakiegoś sukcesu....” – takiej wskazówki udziela pedagogom twórca nauki poprzez działanie Celestyn Freinet.

19. Na początku można np. dawać dziecku zadania bardzo proste, • o których wiemy, że z pewnością zrobi je dobrze. Nie szczędzić pochwał dziecku – nie tylko za dobrze wykonane ćwiczenie, • ale pochwał, np. za punktualność, za pomoc w przygotowaniu • czy uporządkowaniu pomocy.Zwracamy się wtedy do dziecka • w sposób bezpośredni, tzn. nazywając wprost jego pozytywną cechę charakteru, np. „Jesteś punktualny”, „Jesteś obowiązkowy”, „Jesteś bardzo samodzielny”, „Jesteś odważny” itp. W ten sposób dowartościujemy dziecko, sprawiamy, że nie czuje się gorsze • od innych w klasie, a jednocześnie zachęcamy go do pracy, motywujemy do nauki. • Można każde zajęcia terapeutyczne zaczynać • z dzieckiem od pytań typu: „Co udało ci się dzisiaj, wczoraj zrobić dobrego?”, „Co udało ci się osiągnąć?” itp. Każdy z nas – człowiekdorosły lubi, aby go chwalono. doceniono, a cóż dopiero dziecko.

20. "Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi" Janusz Korczak

21. Literatura: • „Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu”- T. Gąsowska, Z. Pietrzak- Stępkowska ( WSiP Warszawa 1994) • „Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole” – Irena Czajkowska, Kazimierz Herda (WSiP Warszawa 1989) • „Jak rozwijać spostrzegawczość i koncentrację?” – J. Blasius (JEDNOŚĆ HARDER, Kielce 2007) • „Ćwiczenia ułatwiające naukę czytania i pisania dla uczniów klas młodszych” – Janina Mickiewicz ( TNOiK Toruń 1997) • „Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18- struktur wyrazowych” – E. Kujawa, M.Kurzyna (WSiP Warszawa 1994) • „Niepowodzenia w nauce” – B. Łuczak (Oficyna Wydawnicza G&P Poznań 2000)