KOORDİNASYON ve DENGE

1. KOORDİNASYON veDENGE Ders : Özel Antrenman Yöntemleri Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Mustafa AKGÜN İstanbul, 2005

2. Koordinasyon Nedir? • “Amaca yönelik bir hareketle iskelet kasları ile merkezi sinir sisteminin uyum içinde çalışması, etkileşimi”niifade eden bir terimdir. ya da… • MSS ile iskelet kaslarının amaçlı bir hareket için ortak olarak çalışması ve hareket akışının yönlendirilmesi.

3. Nörofizyoloji ve Koordinasyon • Merkezi Sinir Sistemi • Agonist / Antogonist • Sabit >> İyi Koordine Edilmiş>> Etkin>> Mükemmel Beceri

4. Koordinatif Yeteneklerin Bileşenleri • Kinestetik Ayrımlama • Mekansal Oryantasyon • Denge • Ritim • Karmaşık Reaksiyon Yetenekleri

5. Nörofizyoloji ve Koordinasyon (Son…) • Kas İçi (İntramuskuler) Koordinasyon • Kaslar Arası (İntermuskuler) Koordinasyon

6. Koordinasyon Türleri (1)Koordinasyon ile İlgili Farklı Sınıflama Yaklaşımları… • Genel Koordinasyon : Çok Yönlü>>>Öncelikli ! • Özel Koordinasyon : Hızlı, Akıcı, Ekonomik, Ritm, Tekrar Edilebilir.

7. Koordinasyon Türleri (2)Koordinasyonla İlgili Farklı Sınıflama Yaklaşımları • Kapalı Beceri Koordinasyonu :Spor Tekniği Sabit, Tekrarlı Motor Aktivite. Örnek : Atletizm (koşular), yüzme serbest stil. • Açık Beceri Koordinasyonu : Taktiksel Amaçlı Hareketler

8. Koordinasyon Türleri (3)Koordinasyonla İlgili Farklı Sınıflama Yaklaşımları • Kaba Koordinasyon : Büyük Kas Grupları • İnce Koordinasyon : Daha Küçük Kas Grupları

9. Koordinasyon Özellikleri • Zorluk Derecesi • Doğruluk Düzeyi • Edinme Süresi

10. Koordinasyon GelişimindeDikkat Edilmesi Gerekir !!! • Yüklenmeler Kademeli Olarak Arttırılmalı • Yeni Hareketler Yeterli Sayıda Öğretilmeli • Doğru Teknik (Göster = İste) • Bireysel Farklılıklara Dikkat • Alıştırmaların Süratini Sürekli Değiştirmeli • Fiziksel Ortam Değiştirilmeli (Kolay > Zor)

11. … • Çalışmalar Süre Uyumlu Olmalı • Spor Dalına Özel Koordinasyon Gelişimi İhmal Edilmemeli • Dinlenik İken Çalışmalı (Yorulduysan Bırak!) • Genellikle 1 Birim Antremanda Antrenmanın Ana Devrenin Başlangıcında… • Testler ile Beraber Gelişim Gözlenerek Değerlendirilmeli • Yardımcı Ekip ve Malzeme Yeterli Olmalı

12. Koordinasyon Antrenmanlarında Metodolojik Prensipler • Branşa özgü koordinasyon gelişimi İçin Uygun Yaş 7–11 Arasıdır. • Genel ve Özel Koordinasyon Farklılığını Gözönünde Tutmak Gerekir. • Görsel Bilgi Girişinden Yararlanılmalıdır. • Sözel Bilgi Girişinden Yararlanmalıdır. • Hareketlere Yumuşak ve Dikkatli Başlamalıdır. ……

13. …. • Antrenman Yöntemleri ve Hareket Sürekli Değiştirilmelidir. • Kompleks Hareketler Kullanılmamalıdır. • Psiko-fizik fonksiyonlardan yararlanmalıdır. Branşlara Göre Farklılıklar Uygulanmalıdır. • Hareketler Yorgunken Yapılmamalıdır.

14. Koordinasyon Antrenmanlarında Metodolojik PrensiplerÇocukluktan Ergenliğe Koordinasyon • Okul Öncesi Yaşlarda • Erken (Birinci) Okul Döneminde • Geç Çocukluk (İkincil Okul) Döneminde • Ergenlikte Durum

15. Koordinasyonu Etkileyen Faktörler • Sporsal Zeka • Duyu Organlarının Hassaslığı • Antrenman Düzeyi • Hareket Deneyimi • Cinsiyet • Yorgunluk

16. DENGEve Çocuk • Hareket… • Çocuklukta…

17. MOTOR GELİŞİM Motor Gelişim >> Motor Beceri

18. Motor Gelişim Alanları • Küçük Kas Hareketleri (Nesneleri Kullanma) • Büyük Kas Hareketleri (Bedeni Kullanma) • Lokomotor Hareketler : Yürüme, Koşma • Lokomotor Olmayan Hareketler : Dönme, Eğilme, Salınım. • Denge (Stabilite) : Statik ve Dinamik

19. Denge (Tanımlar) • Ekonomi...Politika...Sosyoloji... Mekanik...Biyoloji...vs. Her yerde dengeden bahsedilir. • Genellikle üniteler, bireyler, toplumlar,organizmalar arasındaki sağlıklı bir uyumu ifade eder. • Denge, organizmanın sensoriyel organlarından biridir (5 duyu gibi. En eskisi ama en az bilinenidir.) • Denge: Lokomotor sistemin statik ve dinamik olarak uyum içinde işlev gördüğü durumlar. • Denge: Vücudun sabit bir pozisyonda kalma yeteneği veya dış kuvvetlere karşı kararlı hareketler yapabilmesidir. • Denge: Kişinin yerçekimi merkezinin algısal çerçevede dayanma yüzeyi alanı içinde tutabilmesidir (Üneri,2004)

20. Dengenin Biyomekanik İncelenmesi • Yer Çekimi Merkezi (Ağırlık Merkezi) • Yer Çekimi Çizgisi (Vektör) • Destek Tabanı

21. Dengenin Biyomekanik İncelenmesi (Devam)“Dengenin Kontrolü” • Dayanma Yüzeyinin Geniş Olması • Vücut Ağırlık Merkezinin Dayanma Yüzeyine Yakın Olması • Yer Çekimi Hattının Ağırlık Merkezi veya Yakınından Geçmesi • Vücut Yer Çekimi Hattının Destek Alanının İçine Düşmesi

22. Statik ve DinamikDenge • Sabit Bir Noktada Dengeyi Sağlayabilme • Hareket Halindeyken Dengeyi Koruyabilme

23. Dengenin Nörofizyolojik İncelenmesi • İç Kulak (Vestibular Sistem) • Proprioseptörler • Serebellum • Medulla Spinalis, • Gözler …Koordineli Çalışırlar…

24. Denge BecerisiÇocuklarda… • Yaş • Cinsiyet ‘e göre gelişim…

25. DENGE GELİŞİMİ • Çocuklarda 15. ay - 12 yaşa kadar: Postür kontrolü ve denge becerisi gelişimi geçiş dönemi. • Bu çağda çocukların vücut salınımları hızı ve genişliği küçük gövdelerine rağmen daha fazladır. • Bebeklikte ve ihtiyarlıkta yürüyüş benzerdir (yanlara doğru adımlama dengeyi kolaylaştırır.) • 8 ve 9 yaşına kadar kızlar erkeklerden daha becerikli bulunup dinamik denge ölçümleri aynı seviyede çıkmıştır.

26. DENGE GELİŞİMİ • 8-9 yaşa doğru statik ve dinamik denge gelişimi yavaşlar;12 yaşa doğru yeniden hızlanır. • Statik Denge için: 2-12 yaş arasında gelişir.8-10 Yaş arası yavaşlar.Kız ve erkekler arasında bir farklılık görülmemiş. • Statik denge bir çok değişken tarafından etkilenir.Bu yüzden tek bir denge testi ile kesin olarak ölçülemez (Payne ve Larry,1991)

27. Denge Egzersizleri • Çizgi, ip, denge kalası üzerinde yürüyüş, duruş ve dönüşler • Temel cimnastik duruşları • Eşli denge egzersizleri • Yer hareketleri (Taklalar, yuvarlanmalar) • Sıçramalar, atlamalar, sekmeler • Bisiklet, paten kullanma • Denge tahtası egzersizleri • Denge topu egzersizleri

28. Denge Testlerive Bitiriş

29. KAYNAKLAR • Measurement By The Physical Educator – David K. MILLER • Principles And Labs For Physical Fitness – W. W. HOOGER S. A. HOOGER • Sporda Yetenek Beceri Ve Performans Testleri – Dr. A. KAMAR • Normal Ve İŞİTME Engelli Çocuklarda Denge Alıştırmalarının Denge Becerilerine Etkisinin Araştırışlması – Yüksek Lisans Tezi • Çocuklarda Motor Gelilşim – D. S. ÖZER • Çocuk Ve Spor – S. MURATLI • Antrenman Bilimi – M. F. ACAR • Futbol Antrenmanının Bilimsel Temelleri – M. GÜNAY İ.A. YÜCE