220 likes | 438 Views
Efekt Aharonova-Bohma. Plan prezentacji. Opis efektu Aharonova-Bohma Tło historyczne Zastosowania efektu A-B Chiralność i relacja dyspersyjna Wielościenne nanorurki węglowe (MWNT) Jednościenne nanorurki węglowe (SWNT) Półprzewodnikowe SWNT Przewodnikowe SWNT Podsumowanie.
E N D
Plan prezentacji • Opis efektu Aharonova-Bohma • Tło historyczne • Zastosowania efektu A-B • Chiralność i relacja dyspersyjna • Wielościenne nanorurki węglowe (MWNT) • Jednościenne nanorurki węglowe (SWNT) • Półprzewodnikowe SWNT • Przewodnikowe SWNT • Podsumowanie
Opis efektu Aharonova-Bohma • Cząstki „odczuwają” pole magnetyczne (elektryczne) nie występujące wzdłuż ich trajektorii • Potencjał wektorowy A nabiera fizycznego znaczenia (a precyzyjniej calka z A po trajektroriach – niezmiennicza względem cechowania)
Przypadek bez pola magnetycznego: • Przypadek z polem magnetycznym:
Tło historyczne • 1949 - Ehrenberg i Siday’a przewidzieli efekt A-B • 1959 - praca Y. Aharonova i D. Bohma • 1960 - doświadczalne potwierdzenie efktu A-B przez niezależne zespoły badawcze • 1978,1983 – zanegowanie wcześniejszych doświadczeń - przenikanie pola magnetycznego poza solenoid • 1986 - A. Tonomura przeprowadza eksperyment z magnesem torusowym pokrytym materiałem nadprzewodzącym (Nb) - ostateczny dowód na efekt A-B • 1999 - A. Bachtold z grupą współpracowników na Uniwersytecie w Bazylei odkrył efekt A-B w nanorurkach węglowych o średnicy 16 nm
π● π○ Relacja dyspersyjna
Nanorurki – zmiana typu przewodnictwa półprzewodnikowa metaliczna
SWNT i MWNT • SWNT: • r~1nm • B~1000T • MWNT: • r~10nm • B~10T
Przesunięcie prążków interferencyjnych objawia się tym, że zmienia się opór elektryczny wzdłuż nanorurki jako funkcja pola magnetycznego • Pola magnetyczne rzędu 10T – dostępne labolatoryjnie
Półprzewodnikowe SWNT • Pola rzędu 1000T poza zasięgiem laboratoriów • Eksperymentalnie potwierdzone występowanie efektu A-B przy polach ~10T - minimalne zmiany oporności przez co brak praktycznych zastosowań
SWNT przewodnikowa (15,6) • Eksperyment potwierdza wystepowanie efektu A-B w SWNT • Duże względne zmiany wysokości pików przewodniości • Relatywnie niewielkie pole magnetyczne
SWNT przewodnikowa c.d. • Efekt A-B przesuwa poprzeczne składowe pędu elektronów • W wyniku tego spada przewodniość i wzrasta minimalna energia swobodnego elektronu
MWNT teoretycznie możliwe konstuowanie elementów opartych o efekt A-B Wielkokrotnie większe od SWNT Praktyczne zastosowanie nie w najbliższym czasie Zastosowanie efektu A-B w NR • SWNT • Brak zastosowań dla SWNT półprzewodnikowych (za wysokie wymagane pola) • Przydatność SWNT przewodnikowych niewykluczona • Praktyczne zastosowanie nie w najbliższym czasie
Podsumowanie • Efekt A-B w bardzo obrazowy sposób ukazuje nielokalność QM • Eksperymenty potwierdziły występowanie efektu A-B i wykluczyły możliwość innej interpretacji • Efekt A-B w nanorurkach • Temat bardzo ‘na czasie’ • Wiele eksperymentów • Brak praktycznych zastosowań w najbliższym czasie