370 likes | 556 Views
Planning. Terminology. Plan or Planning : to think carefully about something you want to achieve and decide exactly how you will do it. Source:. تعاریف برنامه ریزی. تعیین هدف و راههای رسیدن به آن تعیین دورنمای سازمان تعیین وضع مطلوب بر اساس مطالعه وضع موجود. تعاریف برنامه ریزی.
E N D
Terminology Plan or Planning: to think carefully about something you want to achieve and decide exactly how you will do it. Source:
تعاریف برنامه ریزی • تعیین هدف و راههای رسیدن به آن • تعیین دورنمای سازمان • تعیین وضع مطلوب بر اساس مطالعه وضع موجود
تعاریف برنامه ریزی ... • هدف گذاری با آگاهی از فرصتهای سازمانی و محیطی و شناخت محدودیتها و تصاویر سازمانی و محیطی • هدف گذاری • تلاش فکری قبل از تلاش بدنی برای رسیدن به هدف
تعاریف برنامه ریزی ... پیتر دراکر: برنامه ریزی فرآیند مستمری است از تصمیمات سیستماتیک با در دست داشتن بهترین اطلاعات ممکن نسبت به آینده , سازماندهی منظم کوششهای لازم برای انجام این تصمیمات و سنجش و مقایسه نتایج به دست آمده با انتظارات , از طریق فراگرد بازخور. Koontz, O’Donnell, Weihrich برنامه ریزی شامل انتخاب از میان شقوق مختلف عملیات آینده برای کل سازمان که این کار مستلزم انتخاب هدفهای سازمان و تعیین راههای دست یافتن به آنهاست.
تعریف جامع ارائه طرقی برای عملیات آینده که متضمن نتایج معین با هزینه مشخص و در دوره زمانی معلوم است. برنامه ریزی اقدام عقلانی برای اثر نهادن, بهره برداری, ایجاد و کنترل ماهیت, جهت, دامنه, سرعت و آثار تغییرات است. Source: Hudson, Cyril L., “Business Organization and Operation” , London: Staples Press, 1970
Future Now
ویژگیهای برنامه ریزی • برنامه ریزی ماهیتا با پیش بینی همراه است. قبل از اینکه عملی انجام پذیرد بایستی نوع کار و چگونگی انجام آن را معلوم کرد. • برنامه ریزی یک نظام تصمیم گیری است. اتخاذ تصمیمات نسبت به آنچه باید برای دست یابی به هدفها در آینده انجام پذیرد. • برنامه ریزی بر نتایج مطلوبی تاکید دارد که در آینده به دست می آید. حصول اطمینان نسبت به تامین هدفهای عمده سازمانی در زمان مورد نظر.
ماهیت برنامه ریزی • از جهت کمک به رسیدن به هدفها و مقاصد • از لحاظ اولویت آن نسبت به سایر وظایف مدیریت • از نظر جامعیت • از حیث بازدهی نتایج برنامه ها Source: Koontz Harold, O’Donnell Cyril, Weihrich Heinz, “Essential of Management” , New York: McGraw – Hill Book Company, 1988
ویژگیهای یک برنامه ریزی خوب • هدفهای برنامه باید روشن, مشخص و قابل فهم باشند. • یک برنامه خوب باید ساده و جامع باشد. • برنامه باید کاملا متعادل و در عین حال قابل انعطاف باشد. • هر برنامه باید دارای محدودیت زمانی باشد. • برنامه بایستی با همکاری کارکنان تهیه شود. • بروحدت برنامه ریزی از جانب مدیران مختلف تاکید شده است. Source: Chandan, J.S, “Management: Theory and Practice” , New Delhi: Vikas Publishing House PVT. LTD, 1987
مقدار زمان صرف شده در برنامه ریزی برنامه ریزی در کلیه سطوح مدیریت عالی میانی سرپرستی منبع: موسی خانی و منشی زاده نائین – “سازمان و مدیریت” - جلد یک – دانشگاه آزاد اسلامی - 1384
تخصیص زمان برنامه ریزی در حالت ایده آل Source:
A Step 3 Determine Aide and barriers B Step 2 Define the Present Situation Step 1 Establish the Goals Step 4 Develop a Set of Actions C D E چهار مرحله اصلی در برنامه ریزی Source:
رسالت یا ماموریتها كلي و كلان و محدود 1 اهداف بلند مدت 2 اهداف کوتاه مدت 3 4 استراتژیها 5 خط مشی ها وسيع جزيي و كمي انواع برنامهها 6رویه ها و روش ها 7قوانین و مقررات 8برنامه ها و فعالیتهای عملیاتی 9بودجه و برنامه های مالی 10طرحها و پروژه ها
انواع برنامه ریزی به لحاظ زمانی • برنامه ریزی کوتاه مدت • برنامه ریزی میان مدت • برنامه ریزی بلند مدت • Short-term planning • Mid-term Planning • Long-term Planning
انواع برنامه ریزی به لحاظ ماهیت • Strategic Planning • Operational Planning • Specialized Planning • برنامه ریزی استراتژیک • برنامه ریزی عملیاتی • برنامه ریزی تخصصی
برنامه ریزی استراتژیک یا جامع یا بلند مدت یک باور و تلقی است که مدیران را به تفکر دراز مدت, آینده نگری و پیش بینی افق های دور ترغیب می کند.
فرآیند برنامه ریزی استراتژیک مرحله 1 تعیین و تدوین اهداف آینده سازمان مرحله 2 شناخت اهداف و استراتژیهای موجود مرحله 3 تجزیه و تحلیل شرایط محیطی سازمان مرحله 4 تجزیه و تحلیل منابع و امکانات سازمان مرحله 5 شناخت وضع موجود سازمان مرحله 6 تعیین تغییرات مورد لزوم در استراتژیها مرحله 7 تصمیم گیری در مورد استراتژی مطلوب مرحله 8 اجرای استراتژی جدید مرحله 9 کنترل و سنجش جدید در عمل
بررسي محيط خارجي : _ ملي _ جهاني شناخت عوامل استراتژيك : _ فرصت ها _ تهديدها پياده سازي استراتژي از طريق تغيير : _ فرهنگ _ ساختار _ مديريت منابع انساني _ تكنولوژي اطلاعات شناخت وضع موجود : _ چشم انداز _ ماموريت _ اهداف _ استراتژي ها تدوين استراتژي : _ استراتژي شركتي _ استراتژي تجاري _ استراتژي هاي وظيفه اي -چشم انداز _ ماموريت جديد _ اهداف جديد _ استراتژي جديد SWOT بررسي محيط داخلي : _ شايستگي هاي محوري _ هم افزايي _ ارزش سازي شنلخت عوامل استراتژيك : _ نقاط قوت - نقاط ضعف فرايند مديريت استراتژيك Source: Richard; L Daft; “Management”, 2001
برنامه ریزی عملیاتی پیش بینی عملیات برای نیل به هدفهای معین با توجه به امکانات و محدودیتها و خطوط کلی ترسیم شده در برنامه ریزی جامع.
برنامه ریزی تخصصی برنامه ریزی نیروی انسانی برنامه ریزی مادی و تولیدی برنامه ریزی مالی
پیش بینی نیازهای نیروی انسانی واحد ------ در سال ------
سن آمادگی و توانایی ارتقا : رئیس تولید رئیس تعمیرات مدیر امور اداری مدیر فنی رئیس حسابداری مدیر تحقیقات رئیس خدمات عنوان شاغل مدیر کل سازمان مدیر فروش به هیچ وجه آمادگی ارتقا ندارد فعلا آمادگی ارتقا ندارد آماده برای ارتقا پس از 5 سال آماده برای ارتقا پس از3 سال آماده برای ارتقا پس از 1 سال آماده برای ارتقا نحوه ی عملکرد آقای مرتضوی آقای حسینی آقای شباهنگ آقای ربیعی آقای اکبری آقای ناصحی آقای علیزاده آقای پاک سرشت آقای شیبانی نام شاغل توانایی ارتقا نام جانشین 64 آقای شباهنگ 49 62 35 60 37 40 39 59 آقای فاضل آقای احمدی آقای رضوانی آقای مرتضوی نحوه ی عملکرد : آقای اکبری غیر قابل قبول پائین تر از متوسط متوسط بالاتر از متوسط خوب عالی آقای ناصحی نمودار سازمانی و پرسنلی سازمان (الف)
60 رئیس حسابداری مدیر کل سازمان رئیس خدمات رئیس تولید مدیر تحقیقات رئیس تعمیرات مدیر فروش مدیر فنی مدیر امور اداری آقای پاک سرشت آقای رضوانی آقای ناصحی آقای شباهنگ آقای مرتضوی آقای اکبری آقای خوشرو آقای ربیعی آقای پاک سرشت آقای رحمانی آقای ناصر آقای قلی زاده آقای علی آبادی آقای آرین آقای فاضل آقای ناصحی 41 40 50 39 36 30 38 برای استخدام اقدام شود نشان دهنده ی سن افراد می باشد نمودار سازمانی و پرسنلی سازمان (الف) در سال آینده
- نمودار گانت - روش مسير بحراني C.P.M - فن ارزشيابي و بازنگري برنامه PERT فنون برنامهريزي C.P.M. = Critical Path Method PERT = Program Evaluation & Review Technique
روش مسير بحراني C.P.M عايق سقف 5 30 40 20 40 50 1 2 3 4 5 پايان نازككاري سفت كاري نصب اسكلت فونداسيون طراحي و تهيه نقشه و جواز 6/30 4/1 2/30 2/20 1/30 1/1
فن تجديد نظر و ارزيابي پروژه خوشبينانه Optimistic بدبينانه Pestimistic محتمل ترين Most Probably تخمين 2 O + 4.M + P 6 P-o 6 = X ميانگين = واريانس
48 39 46 17 31 2 3 4 2 6/25 26 خوشبينانه 30 × 4 محتملترين 40 بدبينانه
X 186 40+120+25 181=48+39+46+17+31= = = 6 6 2 25-40 17/25=2+3+4+2+6/25= = 6 زمان احتمالي پايان زمان اجرا + شروع 17 7/1= 181 1/1
دامهاي مهم در مسير برنامهريزي موفق در مسير برنامهريزي موفق دامهايي وجود دارد كه اگر برنامه ريزان دقت نكنند، گرفتار آنها خواهند شد؛ به طوري كه ممكن است برنامههايشان به شكست بينجامد. برخي از مهمترين دامهاي مذكور عبارتند از: 1. تفويض كردن وظيفه برنامهريزي توسط مديريت عالي به ديگران به گونهاي كه ديگر مديريت عالي، به طور مستقيم درگير برنامهريزي نباشد2. درگير شدن مديريت عالي در مسائل جاري به طوري كه وقت كافي براي برنامهريزي نداشته باشد و برنامهريزي به مثابه يك وظيفه بيارزش و فاقد اعتبار به سطوح پايين واگذار گردد3. كوتاهي در امر تدوين و تعريف اهداف (به صورت واضح)، به منزله مبناي تنظيم برنامههاي بلند مدت
4. كوتاهي در امر درگير ساختن مديران اجرايي مهم در فراگرد برنامهريزي 5. عدم استفاده از برنامهها به مثابه معيار واقعي ارزيابي عملكرد مديران6.كوتاهي در امر ايجاد و تقويت جو موافق و حامي برنامهريزي7. مجزا پنداشتن فراگرد برنامهريزي جامع از ساير جنبههاي فراگرد مديريت8. استفاده از طرحها و برنامههاي انعطافناپذير و پيچيدهاي كه مانع نوآوري در سازمان ميگردند9. عدم بازنگري و ارزيابي نكردن برنامههاي بلندمدت روساي بخشها و واحدها توسط مديريت عالي10. تمايل مديريت عالي به اخذ تصميم بر مبناي احساسات و بينش خود هر چند كه اين تصميمها با برنامههاي رسمي سازمان در تضاد باشند