KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KÜRESEL ISINMA

1. KÜRESEL İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE KÜRESEL ISINMA Hazırlayanlar : Prof. Dr. Necmettin ÇEPEL Celal ERGÜN

2. Ana Konu Başlıkları Konunun Tanımı 1 Küresel İklim değişikliğinin Kanıtları 2 Küresel İklim değişikliğinin Nedenleri 3 Küresel İklim değişikliğinin Ekolojik Sonuçları 4 Alınabilecek Önlemler 5

3. Konunun Tanımı Küresel Isınma İnsanların çeşitli aktiviteleriyle sera gazlarının atmosferde yoğun bir şekilde birikmesi sonucunda, yeryüzü ile yeryüzüne yakın atmosfer tabakalarına ait sıcaklığın artması sürecidir. Küresel İklim Değişimi Küresel ısınmaya bağlı olarak, diğer iklim elemanlarının da (nem, yağış, hava haraketleri) değişmesi sürecidir.

4. 5.000 Yıllık 14 kg Ağırlığındaki Buz Adam Ötzi 1991 son baharında, Güneybatı Alpler’in Avusturya ile İtalya sınırına yakın bölümünde dağcılar, bir buzuldan dışarı sarkan bozulmamış bir erkek cesedi buldular. 5.000 yıl önce bir fırtınada hızla kar ve buzla kaplandığı tahmin edilen bu insanın vücudu şaşırtıcı derecede bozulmadan kalmıştı. Foto: Cumhuriyet Gazetesi 13.12.2004 Bilim –Teknik Eki Kaynak: Dünyanın Durumu 2000 s.5

5. Güney Kutbundan Kopan Son 30 Yılın En Büyük Buzdağı Hürriyet, 20 MART 2002

6. Blomstrandbreen Buzulu 2002 1918 Kuzey Kutbu yakınlarındaki Blomstrandbreen buzulunun 1918 ve 2002’de çekilen Fotoğrafları, küresel ısınmanın boyutlarını açıkça gösteriyor. Cumhuriyet Gazetesi 25.01.2005 (Foto: Reuters)

7. Patagonya Bölgesi Patagonya’da her yeri kaplayan buzulların 1928 yılında çekilmiş fotoğrafı(üstte) ve aynı bölgenin 2004’te çekilen fotoğrafı (Altta) Bilimadamları dünyadaki buzulların 2070’e kadar tamamen eriyeceğini söylüyor. Vatan Gazetesi 30.01.2005

8. Klimanjaro Dağı’ndaki Kar ve Buz Örtüsü Klimanjaro Dağı’ndaki Kar ve Buz Örtüsü (1993) Klimanjaro Dağı’ndaki Kar ve Buz Örtüsü (2000) Kaynak: Bergkamp, G. Orlando, B. And Burton I. (2003). Change. Adaptation of water management to climate change. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, UK. page.3

9. İsviçre Alpleri’nde Morteratsch Buzullarının Erimesi Foto : N.ÇEPEL, 1957

10. Küresel İklim Değişikliği Sürecine İlişkin Diğer Kanıtlar Son 50 yılda Antarktika’da 2,5 °C’lik sıcaklık artışı ölçüldü. 1 1998 yılında Dünya sıcaklık ortalaması, 1961 – 1990 yılları arasındaki ortalama dünya sıcaklığından 0,57ºC fazla 2

11. Küresel İklim değişikliğinin Nedenleri Doğrudan Etkili Faktörler 1 Sera Gazlarının Hızla Artışı 2 Dolaylı Etkiler Ormansızlaşma Bitkisel Planktonların Tahribi Çarpık Kentleşme Hızlı Sanayileşme

12. Sera Gazlarının Küresel Isınmadaki Payları Gazlar Yüzde (%) Karbondioksit 50 Halokarbonlar(CFC,HCFC,HFC) 17 Metan 13 Ozon 7 Azot oksitler 5 Su Buharı Kaynak: Dialog-Zeitschr-3/1995, s.9

13. CO CO CO CO 2 2 2 2 Yetişkin Bir Ağaç 1 Saatte 1,7 kg Oksijen 2,3 kg CO2

14. Deniz canlılarının kullanabileceği bir karbon türü olan basit şekerlere ve Dönüştürmektedir. Dünyadaki karbon emisyonunun üçte biri (2 gigaton) okyanuslar tarafından emilmektedir. (Kara kaynaklarının emme miktarı ile hemen hemen aynı) Okyanuslar ve CO2 Denizlerdeki Bitki Planktonları (çok küçük, mikroskobik bitkiler) Atmosferdeki karbondioksiti alıp Oksijene

15. Ormanların ve Okyanusların Önemi Karbon emisyonları arttıkça ormanların ve okyanusların gezegenimizdeki karbondioksit dengesini düzenlemekteki rolleri de artacaktır. Aksi takdirde Küresel İklim değişikliği kaçınılmazdır.

16. Sera Etkisinin Şematik Açıklaması Atmosfer Sera Gazları Güneş Işığı Yansıma Yeryüzü

17. Küresel Isınmanın Ekolojik Sonuçları Daha Fazla Kuraklık Daha Sık ve Şiddetli Kasırgalar ve Fırtınalar Seller Aşırı Sıcaklıklar ve Yangınlar Ekosistemlerin Değişmesi Biyolojik Çeşitliliğin Yok Olması Küresel Gıda Üretim Düzeninin Bozulması Daha Fazla Yoksulluk Daha Fazla Hastalık Deniz Seviyelerinin Yükselmesi ( Dünya nüfusunun 1/3’ü kıyılara 55 km mesafedeki kuşakta yaşamaktadır.)

18. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Kuraklık-Türkiye İçin Öngörülen Senaryo Kaynak : 2023 Dergisi, 15.08.2004

19. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Kasırga ve Fırtınaların Artışı

20. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Sel Afetleri

21. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Yangınlar

22. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Ekosistemlerin Değişmesi Geçtiğimiz yıllarda KIZILDENİZ’ de yaşayan bir balık türünün AKDENİZ’ de görüldüğü haberi ile bilim adamları dışında çok büyük bir çoğunluğumuz ilgilenmedi. Prof. Dr. Nihat AKBAŞ. Trakya Üniv. Fen Fak. Biyoloji Bölümü Başkanı “ İlk olarak iskenderun’da bulduğum “afrotropikal” orijinli “Dorylus” karıncalarını, 1976’dan beri takip ediyorum. Bu karıncaların, sürekli olarak kuzeye doğru göç halinde olmaları, iklim değişikliklerinin ve çölleşmenin habercisidir. Sabit yuvaları olmayan ve toplu halde göç eden karıncaların, geçen yıla dek, Bolkar dağlarını aşmadığını tespit etmiştik. Ancak şimdi, Bolkar’ların kuzey yamaçları ve Niğde’nin Ulukışla ilçesi yakınlarında görülmeleri bizleri endişelendirdi.” 1 2 ( RADİKAL GAZETESİ, 02 EYLÜL 2003 )

23. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Biyolojik Çeşitliliğin Yok Olması Kaynak: Dünyanın Durumu 1999, s. 126

24. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Biyolojik Çeşitliliğin Yok Olması Kaynak: Baillicem and Groombridge 1996 NOT: Son200 milyon yılda,doğal yolla kaybolan canlı tür sayısıyılda 1 tane, son yüzyıldainsan tarafından yok edilen canlı türü sayısı yılda yaklaşık 1000 tanedir. Kaynak: TCSV. 1991 (Ortak Geleceğimiz)

25. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Gıda Üretim Düzeninin Bozulması

26. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Yoksulluk

27. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Hastalık

28. Küresel İklim Değişikliğinin Ekolojik Sonuçları: Deniz Seviyelerinin Yükselmesi Önce Adalar, Sonra Bütün Yeryüzü

29. Küresel İklim değişikliğineKarşı Alınabilecek Koruyucu Önlemler Sera Gazları Emisyonunun Azaltılması Fosil Yakıt Kullanımının Sınırlandırılması Enerji Tasarrufu Sağlanması Alet ve Gereçlere Ait Standartların Geliştirilmesi Çarpık Kentleşmeye Son Verilmesi Ormanların Korunması ve Miktarının Arttırılması

30. Küresel İklim Değişimine Karşı Alınan Uluslararası Önlemler 1992 Rio Dünya Zirvesi’nde “BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi” imzaya açılmış ve 1994 yılında yürürlüğe girmiştir. 1 Sanayileşmiş ülkeler, sera gazları salınımlarını, 2000 yılına kadar, 1990 yılındaki salınımların düzeyine indirmeyi taahhüt ettiler. 2 1997 Tarihli Kyoto Protokolü Özellikle gelişmiş ülkeler % 76’sından sorumlu oldukları sera gazı salınımlarını 2012’ye kadar % 5.2 azaltacaklardı. Sera gazı salınımlarının % 55’inden sorumlu olan en az 55 devlet imzaladıktan sonra yürürlüğe girecekti.

31. 1997 Tarihli Kyoto Protokolü Protokolde, fosil yakıtların (petrol, doğal gaz ve kömür) kullanımının sınırlandırılması şartı vardı. 1 2 Gelişmiş ülkeler fosil yakıtların kullanımının azaltılmasının, ekonomilerini sarsacağını savunduklarından anlaşmayı imzalamıyorlardı. 2004 yılında Rusya’nın imzalamasıyla % 55 oranı sağlandı ve Kyoto Protokolü 28 Şubat 2005 tarihinde bütün dünyada yürürlüğe girmiş oldu. 3 ABD, ekonomisinin zarar göreceği gerekçesiyle anlaşmayı hala imzalamamaktadır. 3

32. Küresel Isınmaya Karşı Koruyucu Önlemler - 1 CO2 salımınına neden olan fosil yakıtların kullanımı bütün dünyada azaltılmalıdır.

33. Küresel Isınmaya Karşı Koruyucu Önlemler - 2 CO2 salımınına neden olan Motorlu Araç Sayısının Azaltılması

34. Küresel Isınmaya Karşı Koruyucu Önlemler - 3 Yenilenebilir enerji Kaynağı, Rüzgâr Enerjisinden Yararlanma Kaynak: Deutschland-Zeitschrift, Nr.5, 2000, s. 48

35. Küresel Isınmaya Karşı Koruyucu Önlemler - 4 Alman Yapımı Güneş Enerjisi İle Çalışan 100 Kişi Yolcu Kapasiteli Gemi Kaynak: Dialog-Zeitschr, 3/2000

36. Küresel Isınmaya Karşı Koruyucu Önlemler - 5 Çapık Kentleşmeyi Engelleme

37. Küresel Isınmaya Karşı Koruyucu Önlemler - 6 Ormanların Korunması (BOLU/Gölcük) Foto : A.Aydemir

38. Bireysel Önlemler 1 5 dakikalık duşla yetinin. Daha az su tüketirsiniz. Damlayan bir musluk ayda 2250 litre, günde 75 litre su kaybına neden olur. Bu bir yılda 900 kere duş yapabilecek suyun kaybı demektir.

39. Bireysel Önlemler Buzdolabınızın iyi kapanıp kapanmadığını kontrol ederek enerji tasarruf edin. 2

40. Bireysel Önlemler Çok kirli olmadığı sürece çamaşır makinenizde sıcak su kullanmayın. 11 Çok Kirli Değil Çok Kirli

41. Bireysel Önlemler Çamaşır kurutma makinesini çok az kullanın çamaşırı asarak kurutun. 4 Su deposu sıcak su tesisatı 15 yıldan eskiyse yenileyin. 5

42. Bireysel Önlemler Enerji tasarruf eden ampul kullanın. 6 Lambalarınızı sürekli olarak temiz tutunuz.  Temiz bir ampul kirli ampul yanında % 40 temiz ışık yayar. Koridorlarınızı sensorlü lambalarla donatınız Odadan çıkıldığı zaman mutlaka lambaları söndürünüz. Mümkün olduğunca gün ışığından faydalanın Gün ışığı alabilen (ince) perdeleri tercih ediniz Odaları boyatırken açık renk boyaları tercih ediniz

43. Bireysel Önlemler TV, radyo, Bilgisayar gibi elektronik aletleri Bekleme durumunda (stand-by) bırakmayın 7

44. 9 Bireysel Önlemler Geri dönüşümü mümkün olan şişe ve kutulardaki yiyecek ve içecekleri tüketin. 8 Kağıtları geri dönüşüm çöp kutusuna atın.

45. Bireysel Önlemler Atacağınız çöplerin yüzde 50’si geri dönüşüme uğrasa, daha az karbondioksit gazı açığa çıkar. 10

46. Bireysel Önlemler Evinizin dış cephesini koyu renkle boyamak sıcaklığı muhafaza eder. İklim durumunu dikkate alarak kararınızı verin. 11

47. Bireysel Önlemler Kapı altları, çatı ve zeminin hava geçirmemesine dikkat ederek sıcaklığı koruyabilirsiniz. Çatı, kapı ve pencerelerinizin yalıtımını yapınız. 12

48. Bireysel Önlemler Evinizin duvarlarını yalıtın. 13 Çift camlı pencere pahalıysa bantlarla yalıtım yapabilirsiniz. 14

49. +ºC 20 8 6 0 Bireysel Önlemler Kaloriferin derecesini çok açmayın. 15

50. Bireysel Önlemler Evinizin yanına ağaç dikin, yazın sıcaktan, kışın soğuktan korunun. 16