Wielkopolski Park Narodowy

1. Prezentacja Autor: Kamil Puzio Wielkopolski Park Narodowy

2. Informacje Ogólne Wielkopolski Park Narodowy utworzony został na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 16 kwietnia 1957 roku, a jego granice objęły powierzchnię 9600 ha, z czego pod zarządem Parku znalazło się ok. 5100 ha. W 1996 roku nowe rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie WPN zmienia jego powierzchnię na 7584 ha oraz tworzy wokół Parku strefę ochronną tzw. otulinę, której powierzchnia razem z terenem Parku wynosi 14840 ha. Z Parku zostają wyłączone tereny miejskie Puszczykowa, Mosiny oraz Stęszewa. Wielkopolski Park Narodowy leży ok. 15 km na południe od Poznania i posiada z tym miastem bardzo dogodne połączenia autobusowe i kolejowe (trasa Poznań - Wrocław), a poprzez Poznań, dzięki licznym pociągom pospiesznym - z Warszawą. W Parku utworzono 18 obszarów ochrony ścisłej o łącznej powierzchni 260 ha. Chronią one rozmaite formy krajobrazu polodowcowego oraz najbardziej naturalne zbiorowiska roślinne, a także związane z nimi zwierzęta. Ochroną objęto także 32 drzewa pomnikowe i 1 głaz narzutowy.

3. Gemorfologia Ukształtowanie terenów Parku jest ściśle związane z działalnością lodowca, głównie w okresie 70 - 10 tysięcy lat temu (tzw. zlodowacenie bałtyckie). Wówczas to w wyniku licznych procesów geomorfologicznych wytworzyły się dzisiejsze formy krajobrazu. Największą powierzchnię zajmuje wysoczyzna morenowa zbudowana z glin, piasków i żwirów zwałowych, a jej najwyższe wzniesienie - Osowa Góra wynosi 132 m n.p.m. Obszar wysoczyzny rozcinają wyżłobione przez lodowiec bruzdy, tzw. rynny. W rynnach tych znajdują się liczne jeziora: Łódzko-Dymaczewskie, Witobelskie, Góreckie, Rosnowskie, Chomęcickie, Budzyńskie, Jarosławieckie, Kociołek, Skrzynka, Lipno, Wielkowiejskie i Trzcielińskie. Za najpiękniejsze uchodzi ozdobione dwoma wyspami Jezioro Góreckie. W południowej części Parku obszar wysoczyzny graniczy z Pradoliną Warszawsko-Berlińską, którą wyrzeźbiły niegdyś wody topniejącego lodowca (przebiega tędy Kanał Mosiński). W części wschodniej od wysoczyzny odcina się Przełomowa Dolina Warty. Do innych form terenowych należą owalne w zarysie pagórki - kemy oraz przypominające nasypy kolejowe wzniesienia - ozy. Na terenie Parku znajduje się część najdłuższego w Polsce Ozu Bukowsko - Mosińskiego (37 km długości). Pamiątkę minionej epoki stanowią także głazy narzutowe. Największy z nich tzw. Głaz Leśników, został objęty ochroną jako pomnik przyrody.

4. Pomniki Przyrody Pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia, w szczególności sędziwe i okazałych rozmiarów drzewa i krzewy gatunków rodzimych i obcych, źródła, wodospady, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie. W Wielkopolskim Parku Narodowym zarejestrowane są 32 drzewa - pomniki przyrody. Najwięcej z nich stanowią dęby szypułkowe. Ciekawy okaz znajduje się nad południowo - zachodnim brzegiem Jeziora Góreckiego. Stanowią go dwa potężne dęby szypułkowe, zrośnięte ze sobą  pniami. Jedyny pomnikowy dąb bezszypułkowy rośnie przy ścieżce spacerowej nad północno-wschodnim brzegiem Jeziora Góreckiego. Obok dębów w Parku objęto również ochroną pomnikową 2 klony polne w pobliżu jez. Kociołek oraz 1 lipę szerokolistną niedaleko parkingu w Osowej Górze. Nieczęsto spotyka się pomnikowe okazy sosny zwyczajnej. Jedyna taka sosna zachowała się niedaleko ujścia Wirynki do Warty. Posiada potężny pień o pierśnicy 115 cm z czterema rozgałęzieniami. Wiek tej sosny określa się na 200 lat. Pomnikiem przyrody nieożywionej w Wielkopolskim Parku Narodowym jest ogromny głaz narzutowy znaleziony w gliniance, w pobliżu Osowej Góry, w 1966 roku. Waży ponad 20 ton, a jego obwód wynosi 10,5 m. Został ustawiony przy szosie Komorniki - Jeziory i stanowi pomnik poświęcony leśnikom polskim, zwany "Głazem Leśników".

5. Flora i Fauna Główny element flory stanowią gatunki środkowoeuropejskie i eurosyberyjskie. Do środkowoeuropejskich należą m.in.: dąb bezszypyłkowy, grab pospolity, a z roślin zielnych np.: zawilec gajowy i pięciornik biały. Przedstawicielami gatunków eurosyberyjskich są m.in.: sosna zwyczajna, jarzębina, a także liczne rośliny runa leśnego, jak Np. czworolist pospolity czy konwalijka dwulistna. Wpływy łagodnego, wilgotnego klimatu Europy Zachodniej zaznaczają się we florze Parku obecnością gatunków o charakterze atlantyckim. Rośnie tu Np. wiciokrzew pomorski oraz wąkrota zwyczajna. Z roślin północnych wymienić można zimoziół północny - relikt epoki lodowcowej. Charakterystyczny jest duży udział roślin południowo-wschodnich i południowych. Są to m.in.: goździk piaskowy i wężymord stepowy. Poszczególne gatunki roślin nie występują bezładnie i przypadkowo, lecz w zależności od wymagań ekologicznych tworzą określone zbiorowiska. W Parku są to głównie zbiorowiska leśne, wodne i bagienne, a także łąkowe i murawowe oraz synantropijne (towarzyszące człowiekowi. Jeśli chodzi o faunę, najwięcej jest bezkręgowców, wśród których najliczniej reprezentowane są owady- ponad 3 tys. gatunków, stwierdzono też występowanie 104 gatunków mięczaków. Równie bogaty i różnorodny jest świat kręgowców. Na tym stosunkowo niewielkim obszarze występuje 26 gatunków ryb, 13 - płazów, 5 - gadów oraz 220 gatunków ptaków, wśród których 142 gatunki to ptaki gniazdujące tutaj. Występuje tu także ponad 40 gatunków ssaków. Drzewostany obszaru ochrony ścisłej "Świetlista Dąbrowa na Wysoczyźnie" tworzy dąb szypułkowy i bezszypułkowy z domieszką sosny zwyczajnej. W bogatym runie spotkamy takie gatunki jak: lilia złotogłów, wyka kaszubska, groszek czerniejący, a także konwalia majowa i kokoryczka wonna. Widoczna na zdjęciu sarna-kozioł jest częstym gościem wielkopolskich pól i łąk. W Wielkopolskim Parku Narodowym żyje ich ponad 300 osobników, znajdujących na tym terenie spokój i bogatą bazę pokarmową.

6. Flora i Fauna Jezioro Góreckie uchodzi za najpiękniejsze jezioro Wielkopolskiego Parku Narodowego i jedno z najpiękniejszych w Wielkopolsce. Ozdobione jest dwoma wyspami: Zamkową i Kopczysko. Nazwa tej pierwszej pochodzi od XIX-wiecznego zameczku (obecnie w ruinie) Klaudyny Potockiej. A tu tak zwany Siłacz Zrzuty krajobrazu