AZƏRBAYCAN DÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ

1. AZƏRBAYCANDÖVLƏT AQRAR UNİVERSİTETİ AQRONOMLUQİXTİSASIÜZRƏ FİTOPATOLOGİYA KURSU

2. IIBölmə: Bitki xəstəlikləri Mövzu10. Tağlı bitkilərinin xəstəlikləri (unlu şeh, yalançı unlu şeh, antraknoz), örtülü və açıq şəraitdə əsas xəstəliklərə qarşı mübarizənin prinsipləri Kənd təsərrüfatı elmləri doktoru, professor İbrahim Cəfərov

3. P L A N: 10.1 Tağlı bitkilərin göbələk xəstəlikləri 10.2 Tağlı bitkilərin bakteriya mənşəli xəstəlikləri 10.3 Tağlı bitkilərin virus mənşəli xəstəlikləri

4. Ədəbiyyat 1. İbrahimCəfərov Tarlabitkilərinin xəstəlikləri. Bakı: «Elm», 2009, 326 s. 2. İbrahimCəfərov Fitopatologiya. Bakı: «Şərq-Qərb», 2012, 561 s. 3.Защита растений от болезней / В.А.Шкаликов, О.О.Велошапкина, Д.Д.Букреев и др. под ред. В.А.Шкаликова -3-е изд. испр. и доп. –М.: КолосС, 2010, 404 с. 4. Blancard D. A Colour Atlas of Diseases of Lettuce and Related Salad Crops Manson Publishing, 2006, 376 p. 5. Ciancio, Aurelio, Mukerji, K.G. Integrated Management of Diseases Caused by Fungi, Phytoplasma and Bacteria, 2008, 450 p. 6. George N.Agrios Plant Pathology. Academic Press Inc, 2005, 952 p. 7.ZitterA.Thomas, Mohammad Babadoost Fruit Rots of Pumpkin. A Serious Threat to the Pumpkin İndustry // The American Phytopathological Society, 2009.

5. Cucurbitaceae fəsiləsi bitkiləri Cucumis melo Cucumis sativus L.

6. Citrullus lanatus

7. Cucurbita pepo var. patisson Cucurbita pepo L.

11. İstixanada mikroklimat

13. 10.1 Tağlı bitkilərin göbələk xəstəlikləri Xiyarın yalançı unlu şehi - Pseudoperonospora cubensis(Berk.& M.A.Curtis) Rost. Təsnifatda yeri: Chromista aləmi, Oomycota şöbəsi, Oomycetes sinfi, Peronosporales sırası, Peronosporaceae fəsiləsi, Pseudoperonospora cinsi Biolojiqrupu: Biotrof

18. Düzən Qarabağ Dağlıq Şirvan Naxçıvan MR Azərbaycan Şəki- Zaqatala Gəncə- Qazax Lənkəran- Astara

19. Rütubətli hava 100%-ə yaxın nisbi rütubət Sporulyasiya 15-20ºC Optimal temperatur 15-22ºC Zoosporlarin əmələ gəlməsi 10-15ºC Bu şəraitdə inkubasiya 3-6 gün

22. Tağlıbitkilərinunluşehi- Erysiphe cichoracearum Dc. f. cucurbitacearum Poteb., Sphaerotheca fuliginea Poll. f. cucurbitaeYacz. Təsnifatdayeri: Fungi vəya Mycota aləmi, Ascomycota şöbəsi, Euascomycetes sinfi, Erysiphales sırası, Erysiphaceae fəsiləsi, Erysiphe və Sphaerotheca cinsləri Biolojiqrupu: Biotrof

32. Naxçıvan MR Abşeron yarımadası Düzən Şirvan Düzən Qarabağ Gəncə - Qazax Şəki - Zaqatala AZƏRBAYCAN Qazaxıstan Özbəkistan Türkmənistan Qırğızıstan ORTA ASİYA TÜRK RESPUBLİKALARI Şimali Qafqaz İrkutsk Kemerovo Uzaq şərq Saxalin RUSİYA

33. Göbələyininkişafıüçünoptimaltemperatur25-300C Havanınnisbirütubəti 80-90% Göbələk 200Ctemperaturdainkişafaedir Birayərzində 4-5 konidispormərhələsiəmələgətirir

34. Yarpaqlarınyoluxmasınəticəsindəbitkilərinkişafdanqalır, meyvələrkiçikolur Tarlaşəraitindəbecərilənxiyarməhsulu 54-70% İstixanalarda 100%-əqədərazalabilir

35. Xəstəliyəqarşıdavamlısortlarınbecərilməsi Növbəliəkinsisteminəciddiəməledilməli Tağlılarəvvəlkiəkinyerinə 4 ildəntezqaytarılmamalıdır Tağlıbitkilərintoxumlarıhökmən 80%-liTMTD-ninsuspenziyasıilə (0,3 kq/1 sentnertoxum) dərmanlanmalıdır Suspenziyahazırlamaqüçündərman 1 lsudaisladılır, ona 0,2% NaKMÇyapışdırıcısıəlavəedilir

36. Tağlıbitkilərinantraknozu– Colletotrichum orbiculare Arx. Təsnifatdayeri: Fungi vəya Mycota aləmi, Anamorfic fungi şöbəsi, Coelomycetes sinfi, Melanconiales sırası, Melanconiaceae fəsiləsi, Colletotrichum cinsi Sinonimi: C. laqenarium Ell. et Halst. Biolojiqrupu: Hemibiotrof