Ks. dr T. Wielebski , dr M. J. Tutak

1. Parafialne Rady Duszpasterskie w świetle nauczania Magisterium i dotychczasowych badań w Polsce Ks. dr T. Wielebski, dr M. J. Tutak Specjalizacja Teologii Pastoralnej Instytutu Teologii Praktycznej WT UKSW; Ks. dr W. Sadłoń SAC Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC

2. II Polski Synod Plenarny (1991-1999). Sól ziemi. Powołanie i posłannictwo świeckich. • Niepokojącym zjawiskiem jest brak odpowiednio szerokiej współpracy kapłanów ze świeckimi w planowaniu przedsięwzięć duszpasterskich i materialnych w parafii. • Świeccy często nie zdają sobie sprawy z możliwości takiej współpracy pod przewodnictwem proboszcza. • W praktyce w wielu parafiach nie istnieją lub nie wypełniają swoich zadań rady duszpasterskie i ekonomiczne (29).

3. Cel istnienia PRD • działalność PRD należy widzieć w perspektywie przekształcania parafii w autentyczną wspólnotę; • stanie się to realne wówczas, gdy między PRD a rodzinami, zrzeszeniami religijnymi i zespołami parafialnymi dokona się proces wymiany: • z osób pogłębionych religijnie i uformowanych apostolsko zrodzi się PRD; • PRD swoją aktywnością i oddaniem Kościołowi będzie wpływać na uaktywnienie różnych organizmów w parafii.

4. Dokumenty Magisterium o działalności PRD • PRD jest sposobem dzielenia z duszpasterzami przez ludzi świeckich odpowiedzialności za parafię i przekształcania jej w communio; • teologiczne podstawy działalności PRD zostały wypracowane przez II Sobór Watykański, a następnie rozwinięte przez ustawodawstwo posoborowe;

5. Wybrane dokumenty Magisterium o PRD • II Sobór Watykański: Dekret o apostolstwie świeckich 10; 26; Dekret o posłudze i życiu prezbiterów 9; • List okólny Kongregacji ds. Duchowieństwa Omnes christifideles 1973; • Kodeks Prawa Kanonicznego kan. 536; • Adhortacja apostolska bł. Jana Pawła II Christifideles laici 27; • List apostolski bł. Jana Pawła II Novo millenio ineunte 45;

6. Wybrane dokumenty Magisterium o PRD • Międzydykasterialna  Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów Ecclesiae de mysterio (1997) art. 5, par. 2 i 3; • Instrukcja Kongregacji ds. Duchowieństwa Kapłan, pasterz i przewodnik wspólnoty parafialnej (2002) 26; • Dyrektorium o pasterskiej posłudze biskupów Apostolorum Succesores (2004) 211-212; • Przemówienie Benedykta XVI do trzeciej grupy biskupów polskich będących w Watykanie ad limina apostolorum 2005;

7. Wybrane dokumenty Magisterium o PRD • Dyrektorium Apostolstwa Świeckich Komisji Episkopatu Polski do Spraw Apostolstwa Świeckich (1969) 80-84; • Wytyczne w sprawie Parafialnych Rad Duszpasterskich Komisji Episkopatu Polski do Spraw Apostolstwa Świeckich(1975); • II Polski Synod Plenarny: Potrzeby i zadania nowej ewangelizacji na przełomie II i III Tysiąclecia Chrześcijaństwa (45-46); Sól ziemi. Powołanie i posłannictwo świeckich(29; 41);

8. Cele i zadania PRD • PRD ma realizować ideę współodpowiedzialności osób duchownych i świeckich za parafię; • jest głosem doradczym proboszcza który ma udział w trosce duszpasterskiej o parafię i pomaga w ożywieniu działalności pasterskiej (KPK 536); • jej członkowie przedstawiają swoje opinie w kwestii dobra Kościoła; • PRD stawia rzeczową diagnozę stanu religijno-moralnego parafii i jej potrzeb; • pomaga w tworzeniu programu duszpasterskiego;

9. Cele i zadania PRD • wysuwa propozycje i sugestie dotyczące inicjatyw misyjnych, katechetycznych, apostolskich i charytatywnych; • proponuje środki służące rozwijaniu formacji doktrynalnej i życia sakramentalnego wiernych; • wspomaga działalność duszpasterską kapłanów w różnych środowiskach społecznych i terenach; • sugeruje jak uwrażliwiać opinię publiczną w sprawach Kościoła;

10. Skład osobowy PRD i sposób powoływania jej członków • PRD ma stanowić odzwierciedlenie całej wspólnoty parafialnej (stany, zawody, grupy wiekowe, wykształcenie, zamieszkanie – okręgi parafii); • należą do niej: proboszcz, wikariusze, katecheci, przedstawiciele zgromadzeń zakonnych, zrzeszeń, parafianie odznaczający się odpowiednimi cechami moralnymi i umysłowymi; • część osób może pochodzić w wyboru; • optymalna liczba członków: 15-30 osób; • obowiązek formacji duchowej i religijnej członków PRD;

11. Czas trwania kadencji, częstotliwość zebrań, przewodnictwo i porządek zebrań • czas trwania kadencji – 3 lata; • można ją przedłużać i doprowadzać do odnowienia składu (unika się stagnacji); • zebrania PRD powinny odbywać się raz na kwartał- zwoływane z inicjatywy proboszcza lub na życzenie członków; • zebraniom PRD przewodniczy proboszcz lub wyznaczony przez niego zastępca;

12. Czas trwania kadencji, częstotliwość zebrań, przewodnictwo i porządek zebrań • porządek obrad oraz lista tematów, które mają być omawiane, ustalony jest przez proboszcza w porozumieniu z niektórymi – przynajmniej – członkami PRD i – o ile możności – podany wcześniej do wiadomości wszystkich członków; • porządek ten nie powinien być narzucany czy ograniczany; • członkowie PRD mają prawo poruszania wszystkich istotnych problemów parafii; • musi być punkt wolne wnioski; • członkowie PRD mają też prawo proponować tematy następnych zebrań;

13. Czas trwania kadencji, częstotliwość zebrań, przewodnictwo i porządek zebrań • każde zebranie PRD winno być zwięźle protokołowane; • protokół ma być odczytany i zatwierdzony na zebraniu następnym, z omówieniem postanowień wprowadzonych w życie z uzasadnieniem niewykonania nie zrealizowanych.

14. Dotychczasowe wyniki badań PRD w Polsce • z danych uzyskanych przez ISKK SAC od księży proboszczów wynika, że różnego rodzaju rady (duszpasterskie; ekonomiczne; budowy Kościoła) istnieją w 1/5 polskich parafii (ISKK 2003; 2008);

15. Dotychczasowe wyniki badań PRD w Polsce

16. Dotychczasowe wyniki badań PRD w Polsce • w latach 2003-2008 obserwuje się wzrost liczby rad parafialnych w Polsce; • obserwuje się również znaczne zróżnicowanie terytorialne; • w niektórych diecezjach odsetek parafii, w których istnieją rady parafialne, nie przekracza kilku procent; • tylko częściowo to zróżnicowanie w częstości występowania rad parafialnych można wyjaśnić poziomem religijności diecezji;

17. Dotychczasowe wyniki badań PRD w Polsce • obecnie ISKK SAC prowadzi wraz z pracownikami Specjalizacji Teologii Pastoralnej Instytutu Teologii Praktycznej WT UKSW badania PRD w Polsce, których wyniki zostaną przedstawione na I Krajowym Kongresie PRD we wrześniu 2013 roku w Licheniu; • z kolei badania CBOS przeprowadzone w 2011 roku pokazały, że istnienie PRD w parafii potwierdza 47% respondentów; • z badań wynika, że ten odsetek istnienia PRD nie zmienił się na przestrzeni ostatnich lat: w 2005 roku wynosił on 49%, w 2008 roku 50%.

18. Działalność PRD – wybrana literatura • J. Gręźlikowski, Rady Parafialne w świetle aktualnych potrzeb Kościoła w Polsce, Homo Dei 74:2004 nr 1, s. 45-58. • R. Kamiński, Parafialna Rada Duszpasterska, w: Teologia pastoralna szczegółowa, R. Kamiński (red.), Lublin 2002, s. 48-58; • A. Porębski (red.), Duszpasterskie Rady Parafialne. Ich rola i miejsce w Kościele, Kraków 1999.

19. Novo millenioineunte • Przestrzenie komunii należy kultywować i poszerzać każdego dnia i na wszystkich płaszczyznach życia poszczególnych Kościołów. • Komunia powinna być wyraźnie widoczna w relacjach między (…) duszpasterzami a całym Ludem Bożym. • W tym celu należy coraz lepiej wykorzystywać struktury aktywnej współpracy przewidziane przez Prawo Kanoniczne, takie jak (…) Rady duszpasterskie. • Teologia i duchowość komunii pobudzają bowiem duszpasterzy i wiernych do uważnego słuchania siebie nawzajem (45).