430 likes | 577 Views
De LHC: Reis naar het Allerkleinste… Niels Tuning (Nikhef). Reis naar het Allerkleinste…. Wat is het allerkleinste dat je je kunt voorstellen??. 10 -15 m. atoom kern. ?. Wat zijn de bouwstenen van alle dingen om ons heen?. Reis naar het allerkleinste …. Heelal
E N D
De LHC: Reis naar het Allerkleinste… Niels Tuning (Nikhef)
Wat is het allerkleinste dat je je kunt voorstellen?? 10-15 m atoom kern ? Wat zijn de bouwstenen van alle dingen om ons heen?
Reis naar het allerkleinste … Heelal 1026 m Spin 10-2 m Melkweg 1021 m Atoom 10-10 m Zonnestelsel 1013 m Kern 10-15 m Aarde 107 m Botsingen 10-18 m
Reis naar het allerkleinste … Heelal 1026 m Spin 10-2 m Melkweg 1021 m Atoom 10-10 m Zonnestelsel 1013 m Kern 10-15 m Aarde 107 m Botsingen 10-18 m
De allerkleinste deeltjes up up up Proton down down elektron up Neutron down down
Watkan je maken van deze 3 bouwstenen? periodiek systeem van Mendeleev Alles!
I II III c u t (1976) (1995) b d s (1947) (1978) m e t (1973) (1895) (1936) nm nt ne (2000) (1963) (1956) De allerkleinste deeltjes Niet één serie, maar drie! quarks leptons
De elementaire deeltjes I II III c u t (1976) (1995) b d s (1947) (1978) m e t (1973) (1895) (1936) nm nt ne (2000) (1963) (1956) quarks leptons Materie
De elementaire deeltjes I II III c c u t t (1976) (1995) b b d d s s (1947) (1978) m m e e t t (1973) (1895) (1936) nm nm nt nt ne ne (2000) (1963) (1956) II III I u quarks leptons (1932) Anti-materie Materie
Hoe maak je anti-materie?? Met energie! Albert Einstein: E=mc2 E=m materie + antimaterie = licht ! m=E e+ e- e+ e-
Toen het heelal gemaakt werd, verdween de anti-materie… We weten niet waarom het verdwenen is!!
Allergrootste Allerkleinste Nieuwsgierig • Waar is de Anti-materie heen?
onbekend voorwerp achter een gordijn … en 100 kogeltjes bovenaanzicht ? Hoe ketsen de kogels af ?
Situatie 1 ? ? Situatie 2 ? ?
Situatie 1 ? Situatie 2 ?
De grootste microscoop op aardede deeltjesversneller op CERN bij Genève
De LHC deeltjesversneller Geneve
De deeltjesversneller van binnen Energie is gelimiteerd door de kracht van 1232 dipoolmagneten: B= 8.4 T
Klassiek botsen Quantum-mechanisch botsen proton proton
Niels Tuning Open Dag 2008 Botsingen van Deeltjes
Hoe zien deeltjes er nou uit ?? Ongeveer zo:
Hoe zien deeltjes er nou uit?? Of ongeveer zo: Simulatie top quark productie: quark quark quark proton elektron proton neutrino quark
LHCb ATLAS CMS ALICE
De Atlas pixel detector 80 MegaPixel camera 40.000.000 foto’s per seconde
Eerste plaatjes van deeltjes: Voor-aanzichtLHCb detector Zij-aanzichtLHCb detector
Pech: 19 september 2008 Test magneten op volle kracht Kortsluiting tussen 2 magneten Groot helium lek. Meerdere magneten zijn gerepareerd In november beginnen we weer! Sector 34
Reis naar het allerkleinste… Theorie LHC versneller • Quarks zijn het allerkleinst • Waar zijn de anti-quarks gebeleven?? • Deeltjesversnellers maken kleine deeltjes: E=mc2 Detectoren
Wat snappen we nog niet? “Anti-materie” Waar is de anti-materiegebleven? Geen anti-materie met satellieten Geen anti-materie sterrenstelsels
Anti-materie:gewoonste zaak van de wereld!PET scan e+e
De deeltjesversneller LHC: 27 km A10: 32 km Geneve Amsterdam
Energie 1 proton (LHC) Energie LHC bundel 3000 x 100.000.000.000 protonen Bundel 2 Doorsnede LHC bundelpijp Bundel 1
Film: Angels & Deamons Waar of niet waar? ‘Door deeltjes te laten botsen, kunnen we de bouwstenen van het heelal leren kennen.’ 1) ‘De wetenschap beweert […], dat bij de oerknal alles in het universum samen met een tegenpool is ontstaan.’ 2) ‘Het is de energiebron van de toekomst. Duizendmaal zo krachtig als kernenergie.’ 3) nietwaar
Hoe ontdek je nou nieuwe dingen Nieuwe afstandschaal EN nieuwe detector Nieuw ? Normaal muon muon ? muon muon
Fictie… “Einde van de wereld” is onzin! Elke dag zijn er botsingen op de atmosfeer!
Kosmische straling • 18 oktober 2008