460 likes | 780 Views
Właściwości magnetyczne związków koordynacyjnych metali bloku d i f. Świat makroskopowy. Pionierski eksperyment M. Faraday ’a « linie sił pola magnetycznego ». N. S. N. N. S. S. N. N. S. S. Świat makroskopowy « tradycyjne » magne sy. przyciąganie. N. N. S. S. N. N.
E N D
Właściwości magnetyczne związków koordynacyjnych metali bloku d i f
Świat makroskopowy Pionierski eksperyment M. Faraday’a « linie sił pola magnetycznego » N S
N N S S N N S S Świat makroskopowy « tradycyjne » magnesy przyciąganie
N N S S N N S S Świat makroskopowy « tradycyjne » magnesy odpychanie
S Świat makroskopowy Bliższe spojrzenie na domeny magnetyczne N Dużo domen Dużo atomowych momentów magnetycznych
Życie codzienne jest pełne użytecznych magnesów które tradycyjnie mają formę trójwymiarowych ciał stałych, tlenków, metalii stopów
Źródłem magnetyzmu jest … elektron • elektron • masa spoczynkowa me • • ładunek e- • • moment magnetyczny µB
« orbitalny» moment magnetyczny µorbital « wewnętrzny » moment magnetyczny spin s = ± 1/2 µspin e- µorbital = gl x µB x l µspin = gs x µB x s ≈ µB µcałkowity = µorbital + µspin Źródło magnetyzmu
Magnetyczny moment dipolowy SL kompleksu o spinie całkowitym S i orbitalnym momencie pędu L Magnetyczny moment dipolowy Paramagnetyzm – oddziaływanie spinowego i orbitalnego momentu pędu niesparowanych elektronów z zewnętrznym polem magnetycznym. Jednostka SL- magneton Bohra(B, BM) B = eħ/2me = 9.274 10-24 J T-1 g – czynnik Landégo, czynnik żyromagnetyczny, g = 2.00023 dla swobodnego elektronu
Spinowy moment magnetyczny S[BM] Paramagnetyzm związków koordynacyjnych metali bloku d Kompleksy metali bloku 3d gS(S+1) >> L(L+1)
Paramagnetyzm kompleksów metali bloku d S obs SL
Paramagnetyzm kompleksówmetali bloku d • Obliczyć moment magnetyczny SL izolowanego jonu Cr3+ (3d3) • S= 3 ½ = 3/2 L = 2+ 1 + 0= 3 • SL=[22(3/2(3/2+1)+(3(3+1)]1/2=[15+12]1/2=5.196 BM • Obliczyć spinowy moment magnetyczny [Ni(H2O)6]2+ (3d8, t2g6eg2) • S = 2[2/2(2/2+1)]1/2 = 2.83 BM
Paramagnetyzm kompleksów metali bloku f • Obliczyć moment magnetyczny jonu Nd3+ dla stanu podstawowego 4I9/2 • Nd3+ 4f34I9/2 S =3/2, L = 6, • J = L-S = 9/2 • gJ =0.7273, J = 3.62 BM
Zbiór cząsteczek/atomów: kT ≈ J T C Temperatura uporządkowania magnetycznego lub temperatura Curie paramagnetyczne ciało stałe: aktywacja termiczna (kT) silniejsza od oddziaływania (J) pomiędzy cząsteczkami kT >> J Ciało stałe uporządkowane magnetycznie: aktywacja termiczna (kT) słabsza od oddziaływania (J) pomiędzy cząsteczkami kT << J Momenty magnetyczne porządkują się w temperaturze Curie
Ferromagnetyzm: momenty magnetyczne są identyczne i równoległe = + Ferrimagnetyzm (Néel): Momenty magnetyczne są różne i antyrównoległe antyferromagnetyzm: momenty magnetyczne są identyczne i antyrównoległe = + = 0 + Uporządkowanie magnetyczne: ferro-, antyferro- i ferri-magnetyzm
Magnetyzm uporządkowany • Namagnesowanie M = H • M – namagnesowanie indukowane przez pole • magnetyczne; iloczyn średniego • magnetycznego momentu dipolowego i gęstości • liczbowej cząsteczek w próbce • - podatność magnetyczna objętościowa (bezwymiarowa ) H – natężenie pola magnetycznego mol = Mmol /103 [m3mol-1] mol – molowa podatność magnetyczna • – gęstość substancji
Magnetyzm uporządkowany (kooperatywny) • Dla związku z trwałym magnetycznym momentem dipolowym eff podatność paramagnetyczna silnie zależy od temperatury • mol = C/T prawo Curie (P.Curie 1895) • C = NA eff2/3k • mol = NA eff2/3kT
Magnetyzm uporządkowany Prawo Curie –Weissa mol = C/(T-) - stała Weissa • > 0 sprzężenia dodatnie, ferromagnetyczne • < 0 sprzężenia ujemne, antyferromagnetyczne mol = C/(T-) + 0 0 – stała, niezależna od temperatury (przyczynek diamagnetyczny i paramagnetyczny niezależny od temperatury)
Ferromagnetyzm TC – temperatura Curie Fe 1043 K CrO2 393 K przejście paramagnetyzm ferromagnetyzm
Antyferromagnetyzm TN – temp.Néela -Fe2O3 953 K -Cr2O3 308 K FeF3 394 K CrF3 80 K przejście paramagnetyzm antyferromagnetyzm
Ferrimagnetyzm Układy ferrimagnetyczne Ferryty (spinele) AIIB2IIIO4 TfN, K Magnetyt Fe3O4 ( FeO. Fe2O3) 858 -Fe2O3 (Fe8/3O4) 856 Y3Fe5O12 (YIG) 553 BaFe12O19 820
Mechanizmy sprzężenia spinów Sprzężenie wymienne (exchange coupling) - wymiana kwantowo-mechaniczna zależąca od bezpośredniego nakładania się odpowiednich orbitali centrów magnetycznych
J. Miró « Overlap » ? Catalogue raisonné, N°1317
Czy chemicy wiedzą w jaki sposób w cząsteczkach ustawić równolegle czy antyrównolegle spiny elektronów ?
lub równoległe ? antyrównoległe ? S=O S=1 aby otrzymać związek magnetyczny należy zrozumieć dlaczego spiny dwóch sąsiednich elektronów (S = 1/2) mogą być:
Cu(II) Cu(II) ≈ 5 Å oddziaływanie magnetyczne poprzez sprzężenie wymienne zaniedbywalne ! Problem: w jaki sposób doprowadzić do oddziaływania … ?
Ligand Cu(II) Cu(II) ≈ 5 Å Oddziaływanie orbitali… rozwiązanie: ligand !
Non linear and linear bridges Monet Claude, Charing Cross Bridge Monet Claude, Waterloo Bridge
Nadwymiana (superexchange) mechanizm sprzężenia wymiennego pomiędzy centrami metalicznymi poprzez ligandy mostkowe
Nadwymiana związki antyferromagnetyczne Nadwymiana w liniowym układzie M-L-M (Mn+-O2 --Mn+) poprzez wiązanie lub wiązanie z odpowiednim orbitalem p liganda mostkowego
Nadwymiana związki antyferromagnetyczne Temperatury Néela TN (K) wybranych tlenków i fluorków o sprzężeniu antyferromagnetycznym MnO 122 MnF2 67 MnF3 40 FeO 198 FeF2 79 FeF3 394 CoO 291 CoF2 40 CoF3 460 NiO 525 NiF2 83 -Cr2O3 307 -Fe2O3 953 Wzrost siły oddziaływania nadwymiennego M-O-M wraz ze zmniejszaniem się rozmiaru jonu M2+: wzrasta nakładanie się orbitali metal-tlen i wzrasta temperatura Néela TN
Nadwymiana związki ferromagnetyczne Nadwymiana w układzie nieliniowym M-L-M (90o) Orbitale d nakładają się z różnymi orbitalami p liganda mostkowego
Nadwymiana związki ferromagnetyczne Nadwymiana w układzie liniowym M-L-M’ (180o) Ortogonalne orbitale d dwóch centrów metalicznych nakładają się z orbitalami p liganda mostkowego CsNiII[CrIII(CN)6].2H2O TC = 90 K
CN- ligand cyjanowy ligand przyjazny: mały, ambidentny, tworzy trwałe kompleksy UWAGA: niebezpieczny, w środowisku kwaśnym tworzy HCN, śmiertelny
dimeryz mostkiem cyjanowymCu(II)-CN-Cu(II) Nakładanie orbitali walencyjnych Cu(II) z orbitalami mostka cyjanowego: sprzężenie antyferromagnetyczne
Cr(III) Ni(II) Kompleksy µ-cyjano heterometaliczne dwucentrowe
3- 2+ Kompleks wielordzeniowy strategia syntetyczna 9+ + 6 Kationowy kompleks monomeryczny Kwas Lewisa heksacyjanometalan zasada Lewisa kompleks wielordzeniowy: siedmiocentrowy
t [CrIII(CN)6]3- 2g Electrony w kompleksie heksacyjanochromianowym eg t2g z Cr(III) x
2 Ni(II),( e ) g 3 Cr(III) (t ) 2g Kompleks wielordzeniowy strategia ferromagnetyczna M-CN-M' C N M' M C N Cr(III)Ni(II)6 Ortogonalność orbitali magnetycznych Ferromagnetyzm ! Stotal = 6x2/2+3/2 Stotal = 15/2 F
Kompleks wielordzeniowy strategia ferrimagnetyczna AF 3 Cr(III) (t ) 2g 3 Mn(II) (t ) 2g M-CN-M’ Cr(III)Mn(II)6 M C N C N M' nakładanie się = antyferromagnetyzm Stotal=6x5/2-3/2 Stotal=27/2
V4[Cr(CN)6]8/3.nH2O TCtemp.pokojowa na podstawie racjonalnych przesłanek ! Ferlay et al. Nature, 1995 Mallah et al. Science 1993 Gadet et al., J.Am. Chem. Soc. 1992
III 3- 2+ III 0 [V 2[Cr (CN) ] +3V [Cr (CN )] ] 6 aq 3 6 2 niebieski, transparentnyMAGNES MOLEKULARNY o małej gęstości w temperaturze pokojowej