Sprawozdanie roczne 2006 na temat stanu problemu narkotykowego w Europie

1. Sprawozdanie roczne 2006 na temat stanuproblemu narkotykowego w Europie Imię i nazwisko, miejscowość, data i czas

2. Najnowsze informacje na temat problemu narkotykowego w Europie • Przegląd zjawiska narkomanii w 29 krajach Europy • Dane i analizy: cała Europa i poszczególne kraje • Najnowsze tendencje i reakcje • Wybrane zagadnienia: • europejskie polityki w sprawie narkotyków • różnice pod względem płci • spożycie narkotyków w miejscach rekreacyjnych

3. Wielojęzyczny pakiet informacyjny Sprawozdanie roczne 2006: W wersji drukowanej i elektronicznej w 23 językach • http://annualreport.emcdda.europa.eu • Dodatkowe materiały w języku angielskim dostępne w Internecie: • Wybrane zagadnienia: http://issues06.emcdda.europa.eu • Biuletyn statystyczny http://stats06.emcdda.europa.eu • Profile danych krajowych http://dataprofiles06.emcdda.europa.eu • Sprawozdania krajowe punktów Reitox http://www.emcdda.europa.eu/?nnodeid=435

4. Najważniejsze informacje z 2006 r. • Część I: Sprawozdanie roczne

5. Najważniejsze informacje z 2006 r. • Narkotyki w Europie są obecnie najtańsze w historii • Heroina — wzrost liczby przejęć i nasilenie produkcji • Stałe źródło przenoszenia chorób zakaźnych • Zgony — możliwe zakłócenie tendencji spadkowej

6. Najważniejsze informacje z 2006 r. (cd.) • Kokaina — tendencja zwyżkowa trwa, jednak pojawiają się sygnały pewnej stabilizacji • Kokaina — wzrost produkcji globalnej, coraz większe zróżnicowanie szlaków importowych • Problemy związane z kokainą stają się widoczne w niektórych krajach

7. Narkotyki w Europie są obecnie najtańsze w historii • Spore zróżnicowanie cen narkotyków pomiędzy poszczególnymi krajami • Analiza oparta jedynie na ograniczonym zbiorze krajów • Ceny większości narkotyków na europejskich ulicach spadły w latach 1999–2004 w wielu krajach • Ogółem w Europie ceny, skorygowane o inflację, spadły w przypadku żywicy konopnej (19%), marihuany (12%), kokainy (22%), heroiny (45%), amfetaminy (20%), ekstazy (47%)

8. Ceny narkotyków (cd.) • Na ceny narkotyków wpływa wiele czynników: podaż, poziom czystości, rodzaj produktu, wielkość zakupu itp. • Trudne analizy: skryty charakter rynku narkotyków, krajowe zróżnicowanie w zakresie jakości danych i metod ich gromadzenia • Nie znaleziono bezpośredniego powiązania między cenami i tendencjami dotyczącymi innych wskaźników (przechwytywanie, poziom przyjmowania narkotyków, czystość itp.) • Potrzeba lepszego zrozumienia czynników wpływających na ceny narkotyków oraz oddziaływania cen na poziom zażywania narkotyków

9. Tendencje w zakresie cen detalicznych narkotyków w Europie w latach 1999–2004

10. Heroina — wzrost liczby przejęć i produkcji • Afganistan, światowy lider w zakresie dostawy nielegalnego opium: według szacunków, 89% światowej produkcji opium (4100 ton) w 2005 r. • Ostatnie wzrosty produkcji oznaczają, że podaż światowa może obecnie przekraczać popyt globalny (UNODC) • Azja (50%) i Europa (40%) nadal prowadzą pod względem ilości heroiny przechwyconej na świecie • Całkowite ilości przejęte w Europie stale rosną od 1999 r.

11. Heroina (cd.) • Rekordowy poziom przejęć w 2004 r.: szacowana liczba 46 000 przejęć w Europie doprowadziła do odzyskania 19 ton heroiny. Wzrost o ponad 10% w stosunku do ilości przechwyconej w 2003 roku • Nie można ignorować niebezpieczeństw, jakie stanowi nadwyżka heroiny na rynku • Heroina nie jest już modnym narkotykiem, ale nowa generacja młodych osób może stać się podatna na heroinizm • Heroinizm i wstrzykiwanie narkotyków — jedne z głównych problemów zdrowia publicznego w Europie w najbliższej przyszłości

12. Stałe źródło przenoszenia chorób zakaźnych • HIV — Występowanie zakażeń pozostaje na niskim poziomie wśród narkomanów wstrzykujących narkotyki w większości państw europejskich. Nosicielami wirusa jest około 1% lub mniej narkomanów wstrzykujących narkotyki w około 10 krajach, poniżej 5% w większości Europy • Jednak nowe zakażenia wirusem HIV przypisywane wstrzykiwaniu narkotyków są nadal zgłaszane, a ich liczba może rosnąć w niektórych obszarach i grupach • HCV — wysoka częstość zakażeń wśród narkomanów wstrzykujących narkotyki w Europie: ponad 60% w niektórych przetestowanych grupach narkomanów wstrzykujących • Programy wymiany strzykawek obecnie elementem głównego nurtu. Część szerszego podejścia (informowanie, edukacja, komunikacja)

13. Zgony — możliwe zakłócenie tendencji spadkowej • Co roku od 7000 do 8000 zgonów spowodowanych narkotykami w Europie • Ostatnie dane pokazują, że stanowią one 3% wszystkich zgonów osób dorosłych poniżej 40. roku życia • Szacunki są bezpośrednio powiązane z używaniem narkotyków, głównie opiatów, jednak nie obejmują śmierci spowodowanych wypadkami, użyciem przemocy lub chorobami przewlekłymi • Typowa ofiara przedawkowania narkotyków w Europie: mężczyzna około 35 roku życia. W całej Europie wiek ofiar przedawkowania rośnie

14. Zgony spowodowane narkotykami (cd.) • Spadek liczby gwałtownych zgonów spowodowanych narkotykami w latach 2000–2003 • Spadek liczby tych zgonów nastąpił po 14-procentowym wzroście w latach 1995–2000 • W danych dostępnych za lata 2003–2004 liczba zgłoszonych zgonów wzrosła o 3%, sugerując, że owa tendencja zniżkowa może słabnąć • Nie musi to być zwiastunem zmiany długoterminowej, ale 13 spośród 19 krajów dostarczających informacji zanotowało pewien wzrost

15. Rozdz. 7, rys. 13 Długotrwała tendencja w zakresie gwałtownych zgonów spowodowanych narkotykami w latach 1985–2004

16. Kokaina — tendencja zwyżkowa trwa, jednak pojawiają się sygnały pewnej stabilizacji • Około 10 milionów Europejczyków (ponad 3% osób dorosłych w wieku 15–64 lat) zażyło kokainę w przeszłości • Około 3,5 miliona prawdopodobnie wzięło ją w ostatnim roku (1%) • Około 1,5 miliona Europejczyków (0,5% osób dorosłych) zgłasza użycie kokainy w ostatnim miesiącu • Zażywanie kokainy jest historycznie wysokie z punktu widzenia standardów europejskich, jednak jest nadal niższe niż w USA, gdzie 14% obywateli kiedykolwiek spróbowało narkotyku • Duże zróżnicowanie: wskaźniki przyjmowania są nadal niskie w wielu krajach • W krajach najbardziej dotkniętych tym zjawiskiem (Hiszpania, Wielka Brytania) pojawiają się oznaki ustabilizowania sytuacji po dużych wzrostach w używaniu pod koniec lat 90.

17. Rozdz. 5, rys. 6 Ubiegłoroczne wskaźniki używania kokainy wśród wszystkich dorosłych (w wieku 15–64 lat) i młodych dorosłych (w wieku 15–34 lat oraz 15–24 lat)

18. Rozdz. 5, rys. 7 Tendencje w ubiegłorocznych wskaźnikach używania kokainy wśród młodych dorosłych (w wieku 15–34 lat)

19. Kokaina — wzrost produkcji globalnej, coraz większe zróżnicowanie szlaków importowych • Światowa produkcja kokainy: około 687 ton w 2004 r. (UNODC) • Większość kokainy przechwyconej w Europie dociera na kontynent z Ameryki Południowej. Kraje leżące w Ameryce Środkowej lub Karaiby, a także coraz częściej kraje afrykańskie są wykorzystywane jako szlaki tranzytowe • W Europie w 2004 r. przechwycono około 74 ton kokainy — 20-procentowy spadek w stosunku do ilości z 2003 r. • W 2004 r. szacowana liczba przejęć kokainy wzrosła o 36%, do 60 890 • Półwysep Iberyjski pozostaje ważną bramą importowanej kokainy; została tam przechwycona ponad połowa odzyskanej kokainy

20. Problemy związane z kokainą stają się widoczne w niektórych krajach • Problemy stają się widoczne, lecz wciąż są względnie niewielkie • Około 12% wszystkich nowych wniosków o leczenie odwykowe jest związane z kokainą, jednak istnieje spore zróżnicowanie pomiędzy poszczególnymi krajami • W Hiszpanii i w Holandii, gdzie spożycie kokainy jest stosunkowo dobrze ustalone, przynajmniej jeden na cztery wnioski o leczenie odwykowe dotyczy obecnie kokainy • Należy lepiej zrozumieć, co stanowi odpowiednie leczenie w przypadku uzależnienia od kokainy i kraku • Zidentyfikowano ponad 400 zgonów związanych z kokainą

21. Narkotyki w Europie – fakty i liczby • 65 milionów dorosłych zażywało konopie indyjskie (kiedykolwiek w życiu) – 20% dorosłych • 10 milionów dorosłych zażywało amfetaminę – 3% dorosłych • 8,5 miliona dorosłych zażywało ekstazy – 2,6% dorosłych • Około 1,7 miliona problemowych narkomanów (głównie zażywających heroinę) obecnie w UE • Zob. podsumowanie „Narkotyki w Europie – fakty i liczby”, aby uzyskać dodatkowe informacje o poszczególnych narkotykach

22. Najważniejsze informacje z 2006 r. • Część II: Wybrane zagadnienia

23. Najważniejsze informacje z 2006 r. • Poszerzenie zakresu strategii przeciwdziałania narkomanii • Dostęp leczenia uzależnienia od narkotyków dla kobiet w Europie jest nadal ograniczony • Różne wzorce szkodliwości związanej z narkotykami wśród kobiet • Czy różnica pomiędzy płciami ulega zmniejszeniu?

24. Najważniejsze informacje z 2006 r. (cd.) • Badania wykazują, że w przypadku klubowiczów prawdopodobieństwo zażycia narkotyków stymulujących jest ponad 10 razy większe (niż w przypadku młodych ludzi w populacji ogólnej) • Turystyka klubowa i przyjmowanie narkotyków podczas wakacji • Częste ignorowanie długoterminowego ryzyka związanego z alkoholem • Wyzwania związane z monitorowaniem

25. Poszerzenie zakresu strategii przeciwdziałania narkomanii • Prawie wszystkie kraje europejskie obecnie formułują inicjatywy strategiczne w ramach ogólnej krajowej strategii/planu przeciwdziałania narkomanii • Oznaki poszerzania zakresu strategii w celu uwzględnienia legalnych substancji uzależniających (alkohol, tytoń, leki) oraz narkotyków • Ponad dwie trzecie badanych krajów obecnie wprowadza powiązania lub odniesienia do legalnych substancji w swoich dokumentach strategicznych

26. Dostęp leczenia uzależnienia od narkotyków dla kobiet w Europie jest nadal ograniczony • Rosnąca świadomość potrzeb narkomanek, które stanowią obecnie około 20% osób poddawanych leczeniu • Niemal wszystkie państwa UE i Norwegia dysponują obecnie co najmniej jednym oddziałem wyłącznie dla kobiet lub kobiet z dziećmi, jednak dostęp do takich usług jest często ograniczony • Większość kobiet otrzymuje pomoc poprzez niewyspecjalizowane służby zdrowia • Prawie jedna kobieta na cztery (23%) rozpoczynająca leczenie uzależnienia od narkotyków mieszka obecnie z dziećmi • Troska o opiekę nad dziećmi może zniechęcić kobiety do poszukiwania pomocy. Wykazano, że usługi przyjazne kobietom pomagają im wytrwać w leczeniu

27. Różne wzorce szkodliwości związanej z narkotykami wśród kobiet • Wskaźnik śmiertelności związany z narkotykami wynosi u kobiet od 7% do 35%, w zależności od państwa • Różnice pomiędzy płciami w zakresie tendencji związanych ze zgonami • Pomiędzy rokiem 2000 a 2003 śmiertelność wskutek przedawkowania spadła wśród mężczyzn o ok. 30%, w tym samym czasie śmiertelność wśród kobiet spadła o około 15% (UE-15) • Ostatnie wyniki badań osób zażywających narkotyki dożylnie w dziewięciu państwach UE wykazały, że wskaźnik rozpowszechnienia HIV u mężczyzn zażywających narkotyki dożylnie wyniósł 13,6% w porównaniu z 21,5% u kobiet • Czy środki mające na celu ograniczenie szkodliwości skierowane do osób wysokiego ryzyka zażywających narkotyki mają mniejszy wpływ na kobiety niż na mężczyzn?

28. Czy różnica pomiędzy płciami ulega zmniejszeniu? • Wyraźne różnice między płciami w niemal wszystkich aspektach zjawiska narkotykowego • Mężczyźni nadal liczebnie przewyższają kobiety wśród zażywających narkotyki, w szczególności, gdy zażywanie jest częste, intensywne i problematyczne • Brak mocnych dowodów na to, że różnica między poziomem zażywania narkotyków pomiędzy mężczyznami a kobietami ulega zmniejszeniu • Jednak dane dotyczące zażywania narkotyków wśród uczniów (15-16 lat) ujawniają pewne niepokojące tendencje. W niektórych państwach dziewczęta wydają się doganiać swoich męskich rówieśników, jeśli chodzi o zażywanie narkotyków i alkoholu

29. Badania wykazują, że w przypadku klubowiczów prawdopodobieństwo zażycia narkotyków stymulujących jest ponad 10 razy większe • W niektórych przypadkach blisko dwie trzecie „klubowiczów” przyznało się do zażycia narkotyków stymulujących • Ponad 60% klubowiczów ankietowanych w klubach we Francji, we Włoszech i w Wielkiej Brytanii przyznało, że próbowało już kokainy • Ponad połowa klubowiczów ankietowanych w Czechach, Francji, na Węgrzech, w Holandii i w Wielkiej Brytanii przyznała się do zażycia ekstazy

30. Rys. 2 Występowanie zażywania ekstazy w ankietach przeprowadzonych w klubach i w populacji ogólnej

31. Przyjmowanie narkotyków w miejscach rekreacyjnych (cd.) • W niektórych badaniach pojawiają się dane o przynajmniej jednokrotnym zażyciu ketaminy, od 7 % (Czechy) do 21% (Węgry)... • ...oraz przynajmniej jednokrotnym zażyciu GHB, od 6% (Wielka Brytania) do 17% (Holandia) • W zakresie narkotyków halucynogennych, wysoki wskaźnik odnotowano w ankietach w klubach w Czechach (45% badanych spróbowało LSD) oraz we Francji (55% badanych sięgnęło po „magiczne grzyby”)

32. Turystyka klubowa i przyjmowanie narkotyków podczas wakacji • Badania wykazują, że prawdopodobieństwo spróbowania lub częstszego przyjmowania narkotyków przez młodych ludzi wzrasta w czasie wakacji za granicą • W Hiszpanii odnotowano najwyższy wskaźnik przyjmowania narkotyków w miejscach rekreacyjnych • Pewne szwedzkie badanie wykazało, że spośród młodych ludzi, którzy próbowali narkotyków, 23% uczyniło to po raz pierwszy poza granicami kraju • Z wywiadów przeprowadzonych z młodymi osobami powracającymi z wakacji z Ibizy, stanowiących część badań w Wielkiej Brytanii, wynika, że podczas wakacji częstotliwość zażywania wszystkich narkotyków była wyższa niż w domu

33. Częste ignorowanie długoterminowego ryzyka związanego z alkoholem • Dla większości młodych ludzi w UE przyjmowanie narkotyków nadal nie stanowi integralnego elementu wyjścia na imprezy taneczne • Dla większości młodych ludzi najważniejszą rolę w tych miejscach odgrywają muzyka, aspekty społeczne i spożywanie alkoholu • Producenci napojów alkoholowych skupiają się na lukratywnym rynku muzyki tanecznej, obierając za grupę docelową nowych napojów młodsze grupy wiekowe • Niepokój o ryzyko zdrowotne młodych klubowiczów, często upajających się alkoholem, czasami w połączeniu z nielegalnymi narkotykami • Osoby odwiedzające kluby są na ogół świadome ryzyka w zakresie zdrowia i naruszenia prawa związanego z zażywaniem narkotyków, ale są one o wiele mniej świadome problemów związanymi z alkoholem i zagrożeniami długoterminowymi

34. Wyzwania związane z monitorowaniem • EMCDDA obecnie staje przed wyzwaniem monitorowania znacznie szerszego spektrum substancji niż dziesięć lat temu • Używanie wielu narkotyków stanowi duże wyzwanie dla systemów monitorowania narkotyków, które tradycyjnie koncentrowały się na zażywaniu pojedynczych substancji • Opracowanie nowych metod w celu zrozumienia takiego używania narkotyków musi znaleźć się wśród znaczących punktów przyszłych planów • Oprócz monitorowania bieżącej sytuacji EMCDDA obserwuje nowe narkotyki i nowe tendencje, które mogą zagrozić zdrowiu publicznemu