YAPI MALZEMELERI

1. YAPI MALZEMELERI Beton-Har�-Kompozit-Bit�men-�imento-Boyalar MURAT BING�L 10042707 MEHMET BITGIN 09042129 DAVUT G�NG�R 10043709

2. �IMENTOLAR Kil ve kalkerin belirli oranlarda(~%23 kil ~%77 kalker)in karistirilip yaklasik 1400 �C� lerde d�ner firinlarda pisirilip piriz s�resini ayarlamak i�in ~%3-5 arasinda al�i tasi katilarak �g�t�lmesiyle elde edilen su ile karistirildiginda suda ve havada katilasan maddelerdir.

3. �IMENTONUN �RETIMI Kil +Kalker klinker+ %3-5 jips �imento

4. �imentonun oksitleri CaO %63-67 SiO2 %20-25 Al2o3 %5-8 Fe2O3 %2-4 MgO %0.5-2 SO3 %1.17-2.29 DIGER %0.5- 2

5. KARMASIK BILESENLER C3S Trikalsiyum silikat % 50 C2s Dikalsiyum silikat % 25 c3A Trikalsiyum al�minat %10 C4AF Tetra kalsiyum al�mina ferrit %10

6. PRIZ �imentonun su ile birleserek �imento hamurunu olusturup katilasmasi. �imento+Su �imento hamuru katilasma sertlesme

7. HIDRATASYON ISISI Katilasmanin ve sertlesmenin kimyasal nedeni olan hidratasyon �imento da ekzotermik bir olaydir.

8.  Prizlenme

9. Karma Oksitlerin �zellikleri

10. Dayanima etki eden fakt�rler 1)�imento ile ilgili fakt�rler: C3s artarsa dayanimi artar Incelik artarsa basin� dayanimi artar 2)�evresel kosullar: Hidratasyon sirasinda Tmax>35 derece Ortam sicakligi 5<T<35 derece T<-10 derece olursa Fb yaklasik 0 olur

11. Bazi �nemli bilgiler Suya dayanikli yapi yapilmasi i�in c3s orani azaltilmali �i�eklenme olayinin olusumu Ca(OH)2 +CO2 CaCO3 Soguk havada d�k�l�rken C3A %10 dan fazla olmali

12. Kompozit malzemeler Belirli bir amaca y�nelik olarak en az iki farkli malzemenin bir araya getirilmesiyle meydana gelen malzeme gurubudur. �� boyutlu nitelikteki bu bir araya getirmede ama�, bilesenlerin hi� birinde tek basina mevcut olmayan bir �zelligin elde edilmesidir. Diger bir deyisle, ama�lanan dogrultuda bilesenlerin daha �st�n �zelliklere sahip bir malzeme �retilmesi hedeflenmektedir.

13. Kompozit Malzemelerin Genel �zellikleri Uygulamada, kompozit malzeme �retiminde genellik asagidaki �zelliklerden birinin veya bir ka�inin gelistirilmesi ama�lanmaktadir. Bu �zelliklerin baslicalari, Mekanik dayanim, basin�, �ekme, egilme, �arpma dayanimi, Yorulma dayanimi, asinma direnci, Korozyon direnci, Kirilma toklugu, Y�ksek sicakliga dayaniklilik,

14.  Hafiflik: Polimer kompozitler genelde 1,5 � 2 gr / cm3� yogunlugundadir. Metal kompozitler, 2,5 � 4,5 gr / cm3� olmakla beraber �zellerde si�rama g�r�lebilir. Seramik kompozitler ise ikisi arasindadir. Rijitlik Ve Boyut Kararsizligi: Genlesme katsayilari nispeten d�s�k olup sert, saglam bir yapi ve b�y�k bir boyut kararliligi g�sterir. Y�ksek Mekanik �zellikler: �ekme, basma, darbe, yorulma dayanimlari �ok y�ksektir. Y�ksek Kimyasal Diren�: Kompozitler bir�ok kimyasal maddelere, bu arada asitler, alkaliler, ��z�c�ler ve a�ik hava sartlarina karsi son derece diren� g�sterirler. Kimya tesisleri i�in �ok kullanilan malzemelerdir. Y�ksek Isi Dayanimi: Kompozitlerin isi dayanimi siradan plastiklere g�re y�ksektir. Elektriksel �zellikler: Elektriksel �zellikler kompozitlerde istege g�re ayarlanabilir

15. Kompozit malzemede genelde d�rt kosul aranmaktadir: 1-Insan yapisi olmamasi, dolayisiyla dogal bir malzeme olmasi, 2-Kimyasal bilesimleri birbirinden farkli belirli ara y�zeylerle ayrilmis en az iki malzemenin bir araya getirilmis olmasi, 3-Farkli malzemenin �� boyutlu olarak bir araya getirilmis olmasi, 4-Bilesenlerin hi� birinin tek basina sahip olmadigi �zellikleri tasimasi

16. Kompozit Malzemelirinin Siniflandirilmasi ve �zellikleri Yapilarinda �ok sayida farkli malzeme kullanilabilen kompozitlerin gruplandirilmasinda� kesin sinirlar �izmek m�mk�n olmamakla birlikte, yapidaki malzemelerinin formuna g�re bir siniflama yapmak m�mk�nd�r. Elyafli Kompozitler Par�acikli Kompozitler Tabakali Kompozitler Karma Kompozitler

17. Elyafli Kompozitler Bu kompozit tipi ince elyaflarin motris yapida yer almasiyla meydana gelmistir. Elyaflarin matris i�indeki yerlesimi kompozit yapinin mukavemetini etkileyen �nemli bir unsurdur. Uzun elyaflarin motris i�inde birbirlerine paralel sekilde yerlestirilmeleri ile elyaflar dogrultusunda y�ksek mukavemet saglanirken, elyaflara dik dogrultuda d�s�k mukavemet elde edilir.

18. Par�acikli Kompozitler Bir matris malzeme i�inde baska bir malzemenin par�aciklar halinde bulunmasi ile elde edilirler. Izotrop yapilardir. Yapinin mukavemeti par�aciklarin sertligine baglidir. En yaygin tip plastik matris i�inde yer alan metal par�aciklardir. Metal par�aciklar isil ve elektriki iletkenlik saglar.

19. Tabakali Kompozitler Tabakali kompozit yapi, en eski ve en yaygin kullanim alanina sahip olan tiptir. Farkli elyaf y�nlenmelerine sahip tabakalarin bilesimi ile �ok y�ksek mukavemet degerleri elde edilir. Isiya ve neme dayanikli yapilardir. Metallere g�re hafif ve ayni zamanda mukavemetli olmalari nedeniyle tercih edilen malzemelerdir.

20. Karma Kompozitler: Ayni kompozit yapida iki yada daha fazla elyaf �esidinin bulunmasi olasidir. Bu tip kompozitlere hibrid kompozitler denir. Bu alan yeni tip kompozitlerin gelistirilmesine uygun bir alandir.

21. BOYALAR BOYA NEDIR ? Y�zeylerin korunmasi veya dekoratif ama�larla �esitli y�zeylere uygulandiginda y�zeyler �zerinde kuruyan bir film tabakasi olusturan kimyasal bilesimlerdir.

22. BOYAYI TESKIL EDEN BILESIMLER 1- Baglayicilar (Alkid veya re�ine diye de adlandirilir) 2- Pigmentler (Boyar maddeler ) 3- Extenders (Yardimci pigmentler ) 4- Katki ve dolgu maddeleri (Talk, kalsit, barit vs ) 5- Kimyasal ajanlar ve yardimcilar ( Disperse ediciler, Y�zey d�zelticiler, Kabuk �nleyiciler, Kurumayi saglayan yardimcilar, ��kme �nleyiciler vs ) 6- Solventler (Boya imalati ve uygulama sirasinda akiskanligi ve uygulamayi kolaylastiran genelde petrol t�revi sivilar) 7- �zel ama�li boyalarda �zel amaci saglayan diger kimyasallar

23. BAGLAYICILAR Baglayici tanimi genel anlamda boyanin cinsine bagli olarak �esitli kuruyan yaglar, alkid re�ineleri, plastifiyanlardir. Bunlar koruyucu bir film olusturur ve boya i�inde renk, �rtme, kivamlilik, yogunluk, dayaniklilik gibi �zellikler tasiyan pigment, katki ve dolgu maddeleri ile diger kimyasal maddeleri bir arada tutmaya yararlar.

24. PIGMENTLER ( BOYAR MADDELER ) Boyalara renklerini veren ve baglayici i�inde ��z�nmeyen organik ve anorganik yapidaki mikron b�y�kl�g�ndeki kati partik�llerdir.

25. EXTENDERS ( YARDIMCI PIGMENTLER ) Boya i�ine girildiginde direkt �rt�c�l�k vermeyen fakat diger bazi �zellikler (yogunluk, matlik verme vs) kazandiran maddeler.

26. KATKI VE DOLGU MADDELERI Boyanin yogunluk y�zey d�zg�nl�g�, matligi, maliyeti gibi unsurlari ayarlamak amaciyla boya i�ine girilen kati maddelerdir.

27. KIMYASAL AJANLAR Boyaya d�s�k oranlarda girildigi halde boya �retimi , boya k�rlenmesi veya boyanin depolanmasi ve uygulanmasi sirasinda boyaya �nemli �zellikler kazandiran kimyasallardir. (Dispers ediciler, islaticilar, pigment y�zmesini �nleyiciler , d�zg�n yayilmayi saglayicilar , ��kme �nleyiciler , k�p�k kesiciler , akiskanligi kontrol ediciler , kabuk �nleyiciler , sarkma �nleyiciler , kurutucular , matlastiricilar , fungusitler (k�f ve bakteri �nleyiciler kayganlastiricilar, elektrik direncini azaltan katkilar , UV sararmasi �nleyiciler, katalistler vs))

28. SOLVENTLER Boya �retimi ve uygulamasi sirasinda baglayiciya ve boyaya uygun bir uygulama kivami (vizkozite) saglayarak boya i�indeki diger bilesiklerin homojen bir faz olusturmasi amaciyla boyaya ilave edilen sivi malzemelerdir.

29. BOYALARDA KULLANILAN BAZI TANIMLAR KURUMABoyalarin sivi veya pasta halinden kati hale ge�me olayina kuruma; bu is i�in ge�en zamana ise kuruma zamani denir VIZKOZITEAkiskanlarin akmaya karsi g�sterdikleri diren� olarak tanimlanir Boya cinslerine ve baglayici tiplerine bagli olarak degisik vizkozite bakma y�ntemleri vardirVizkozite belirlenirken sicaklik ile vizkozite arasindaki iliski �ok �nemli olup boyanin kalitesine direkt etki ederSERTLIKBoyalarin iz ve �izilmeye karsi olan diren�leridirPARLAKLIKIsigin y�zey tarafindan absorbe edilmeyen kisminin yansimasidir. Bakis a�isina g�re degisir.

30. RENKMaddeler �zerilerine d�sen beyaz isik h�zmesindeki isinlardan frekanslari kendi elektron titresim frekanslarina uygun olani absorbe eder kalani yansitir Yansiyan o maddenin rengidir.�RTME G�C�Boyanin tatbik edildigi y�zeyi tam olarak kapatabilme yetenegidir.ESNEKLIKBoya filminin boyanan y�zeyin egilmesi ve b�k�lmesi halinde �atlama, kirilma ve kopma olmamasidirYAPISMABoya ile boyanan y�zey arasindaki �ekme kuvveti ve y�zeyin p�r�zl�l�g� sayesinde olusan film tabakasinin y�zeyde tutunmasi Iyi bir yapisma i�in y�zeyin yagsiz, passiz, toz ve kirlerden iyice temizlenmis olmasi gerekmektedirKANAMAKuru film �zerine boya tatbikinde boya filmine pigment ve baglayici transferinden dolayi meydana gelen g�r�n�mlerdir

32. BIT�MEN Polimerizasyon yolu ile zincir seklinde,bagli �ok b�y�k molek�ller meydana getirerek sertlesen maddelerdir.

33. Bit�mlerin Ortak �zellikleri Sicaklik derecesine bagli olarak kati , yari kati veya akici olabilirler. Siyah veya koyu renklidirler. Y�ksek molek�ler agirliklari vardir. Baglayici �zellikleri vardir. �atlama ve ayrilma olmaksizin ge�irimsiz ve plastik filmler meydana getirerek sekil degistirme �zelligine sahiptirler.

34. Bit�ml� maddeler elde edilis sekillerine g�re 4 gruba ayrilir:  * Asfaltlar* Kaya asfaltlari* Petrol asfaltlari* Katranlar

35. Asfalt Asfalt veya islenmis haliyle asfalt �imentosu dogada bulunabilecegi gibi b�y�k �ogunlukla petrol rafine isleminin bir yan �r�n� olarak elde edilir. Asfaltin kimyasal yapisi hidrokarbonlarin kompleks bir karisimidir. 

36. Kaya Asfalti Kaya asfaltlari-Bu tip asfaltlar kaya yariklarinda damarlar halinde bulunur. Asfaltit adi verilen bu t�r kayalara bir �ok yerde rastlamak m�mk�nd�r. Amerika Kentuck�de en �nemli kaynaklardan biri bulunmaktadir. Bu tip kayalar par�alanarak uygun yol malzemesi haline d�n�sebilir. Asfaltitler petrol�n metamorfizmasi ile olusmus dogal asfaltbenzeri maddelerdir. G�neydogu Anadolu�da 20 degisik yerde tahmini 36 milyon rezervi oldugu sanilmaktadir. En �nemlisi Sirnak�ta bulunanidir. B�lgede asfaltitten isitmada yararlanilmaktadir

37. Petrol Asfalti Asfalt ham petrol�n cinsine g�re degisen ayiricili damitma isleminden elde edilir. En kolay sekilde asfalt, asfalt bazli ham petrolden basit bir damitma islemi sonucu elde edilir. Karisik bazli ham petrolden elde edebilmek biraz daha karisik y�ntemler gerektirir. Parafin bazlilardan da damitma islemi oldugundan bu islem sonucu asfaltin kimyasal yapisi degisir.

38. Katranlar KATRAN Elde edildikleri� ilkel maddeye veya �retim� metoduna g�re adlandirilir.Maden k�m�r�,kokfirini,su gazi katrani vb.Asfalt eriyiklerine dayanmakla beraber koktuklari,zehirli maddelerin bulusu ve asitlere dayanamadiklarindan fazla yaygin olarak kullanilmamaktadirlar. Normal sicaklikta koyu kivamda siyah bir sividirlar odun,turba,sist,huy gibi �esitli maddelerden elde edilir.Elde edilis sekline g�re 4 gruba ayrilir Hava gazi katrani Kok fabrikasi katrani Y�ksek firin katrani Maden k�m�r�n�n 600 C de damitilmasiyla elde edilen katrandir Bunlardan ilk ��� maden k�m�r�n�n 850-900 C de isitilmasiyla elde edilip,agirliginin %5`�i kadardir.Katranin bilesiminde;maden k�m�r� yaglari,serbest karbon,zift,fenol,naftelin ve su vardir. � Katranli Kagidin Kullanildigi Yerler �������� Yol kaplamasi yapiminda �������� K�pr�,iskele ve kayik gibi ��r�mesi istenmeyen ahsap izalasyonunda �������� Pastan korunmasi gerekem madeni elemanlarin izalasyonunda �������� Kagir ile temas eden ahsap yapi elemanlarinin izalasyonunda �������� Su depolari,bent ve sivalarin ge�irimsiz hale getirilmesinde �������� Katranli kagit ve ke�e yapilmasinda kullanilir

40. BETON Beton, suni bir tas olarak, yapilarimizin ayakta durmasini saglayan en �nemli ve en yaygin yapi malzemesidir.

41. Betonun D�rt Ana Niteligi Mukavemetli olmalidir.Yani,projede �ng�r�len dayanimi saglamalidir.Islenebilir olmalidir. Kolay karistirilmali,yerlestirilmeli ve ayrismamalidir. Kalici olmalidir.Fiziksel ve kimyasal �evre kosullarina direnebilmelidir Ekonomik olmalidir

42. Betonun hazirlanmasi Beton uygulanacak projeye g�re belirlenir. Sirasiyla verilecek olursa; �imentonun �nemi � �izelge 16� dan da anlasilacagi gibi TS EN 197-1 belirtilen �imentolara ait 27adet �r�n vardir. Bu �imentolardan hangi �r�n�, hangi kosullarda se�meniz gerektigini bilmeniz gerekir.

43.  Bu nedenle TS EN 206-1� de belirtilen �imento tipine bakmamiz gerekir. �imentonun Se�imi�imento, asagida verilenler bakimindan uygunlugu belirlenmis olan �imentolardan se�ilmelidir.Yapim (insaat) y�ntemi,Beton yapinin kullanim amaci,K�r sartlari (isil islem gibi),Yapi boyutlari (isi gelisimi),Yapinin maruz kalacagi �evre sartlara (Madde 4.1),Bilesenlerden kaynaklanan alkaliler ile agrega arasinda etkilesme olmasi ihtimali.

44. TANE �APININ �NEMI Betonda kullanilan en b�y�k agrega tane sinifinin �st anma b�y�kl�g� (Dmax) esas alinir. Kullanici veya sartname hazirlayici, Yapi elemaninin en k���k boyutunu, Pas payi degerini, En sik b�lgedeki donati araligini, dikkate alarak betondaki Dmax degerini belirlemeli ve uygun olan betonu talep etmelidir. Agrega gran�lometrisinin beton niteligi �zerindeki �nemli etkisi nedeniyle, kullanilacak agrega ile �nceden yapilacak deneylerle amaca en uygun gran�lometri belirlenmelidir.Betonda kullanilacak agreganin en b�y�k dane b�y�kl�g�, kalip genisliginin 1/5 inden, d�seme kalinliginin 1/3 �nden, iki donati �ubugu arasindaki uzakligin 3/4 �nden ve beton �rt�s�nden b�y�k olamaz

45. SU / �IMENTO ORANININ �NEMI �retici su/�imento oranini mutlaka kullaniciya vermek zorundadir. �izelge 5 6 -7 -8 -9 -10 -11� de belirtildigi gibi �esitli �evre etki siniflarina uygun �esitli su/�imento oranlari vardir �retici bu oranlara titizlikle uymak zorundadir. Insaat m�hendisi de bu oranlari kontrol etmek zorundadir. Ancak, genellikle su/�imento orani ile betona konulan su miktari sik�a birbirleriyle karistirilir. Su/�imento orani baska seydir, betona kullanilan toplam su baska seydir. Betona kullanilan su miktarindan su/�imento oranina ulasmak i�in betonda kullanilan agregalarin miktarlari nem %� leri ile agregalarin su emme oranlarina ihtiya� vardir.

46. KIVAMIN �NEMI Betonun islenebilme �zelligi kivam (slump) ile tayin edilmektedir. Kivam betonun kullanim yerine (kalip, demir sikligi, egim) betonu yerlestirme, sikistirma mastarlama olanaklarina ve is�ilige, santiyede beton iletisim imkanlarina (pompa, mikser, kova) bagli olarak �zenle se�ilmesi gereken bir �zelliktir. Hangi kivamda hangi dayanima ulasmak istediginiz irsaliyelerde mutlaka belirtilmelidir ve bu sartlara uyulmalidir.Betonun kivami (slump) ile su/�imento orani arasinda ve betona kullanilan su arasinda ve betonun dayanimi ile kaliciligi arsinda dogru bir oranti vardir. Yalnizca su katilarak elde edilen y�ksek beton kivami, betonun olumlu b�t�n �zelliklerinin azalmasina neden olur.

47. BETON SINIFLARI 1991 yilindan �nce B160, B225 seklinde anilan beton siniflari TS 11222 beton - hazir beton standardiyla birlikte BS14, BS18 olarak adlandirildi. Daha sonra TS 500-2000� de serileri devreye girerek BS14 devre standart disi birakilarak C16, C18 seklinde beton siniflari belirlendi. En son TS EN 206-1�in 18 aralik 2004 tarihinde y�r�rl�ge girmesiyle beton siniflari �izelge 2� den de g�r�lecegi gibi C16/20, C20/25 seklinde g�sterilmeye baslandi..

48. KALIP VE BETON Iyi bir kalip i�in en basit yol, standartlara uygun ebat ve birlestirme elemanlari kullanilmasidir.Beton ve betonarme yapilarda kullanilan kaliplar, iki kisimda imal edilir.Kalip kaplamasi Iskele b�l�m�Kalip kaplamasiPiyasada en �ok iki malzemeden yapilmaktadir.Tahta kaplamaMetal (sac) levha kaplama.Iskele b�l�m�Kalip iskelesi, dikimi, kiris (atki), kusaklar, kama ve ayarli boru dikmelerden yapilir. Iskelenin g�revi, betonu, demirleri, kalip kaplamasi, hareketli y�kler ile statik ve dinamik y�kleri emniyetle tasiyacak sekilde imal edilir.

49. KALIP �ESITLERI Yapildiklari malzemeye g�re bazi kalip �esitleri sunlardir.* Tahta kalip,* Ahsap levhali kalip,* Sac kalip,* Beton i�inde birakilan kalip (�l� kalip),* Duvar kalibi,* Kayar kalip,* Tirmanir kalip,* T�nel kalip,* Yapilis yerlerine g�re kalip �esitleri ise;* Br�t beton kaliplari,* Perde kaliplari,* Kiris kaliplari,* Kolon kaliplari,* D�seme kaliplari,* Merdiven kaliplari.

50. AHSAP KALIPLARDA DIKKAT EDILMESI GEREKEN HUSUSLAR * Kalip tahtalari �imento serbetinin akmasina engel olacak siklikta d�senmeli, beton d�k�m�nden �nce sulanmalidir.* Kiris ve kolon kalip tahtalari ve baglantilari vibrat�r etkisine dayanacak kalinlikta olmalidir.* B�y�k a�iklikli yapi elemanlarinda kontrol m�hendisine danisarak yeterli ters sehim verilmelidir.* Beton d�k�lmeden �nce d�seme ve kiris i�leri temizlenmelidir.* Y�ksek kirislerde temizleme delikleri birakilmalidir.* Beton d�k�lmeden kaliplar yaglanmalidir.

51. * Yan kaliplar beton pompasinin basin�li beton d�kmesi ve vibrat�r etkisi ile genisleyip deforme olabilir. Bunun i�in yeterli takviye yapilmalidir.* Budakli aga�lar, �zellikle dikmelerde emniyet * D�seme kalip tahtalarinin altina 50 cm� yi ge�meyen 5/10 izgara �akilir.

52. * Kiris tabanlari atilmadan, taban �l��leri t�m kolonlarda su terazisi ile alinmalidir. Fazla d�k�len kolon betonlari tiraslanmalidir. e alinmalidir. * Kalip yapiminda �ivi kalitesi de �nemlidir. TSE li (TS 155) �iviler tercih edilmelidir. �st basligi �api k���k �iviler bagli oldugu elemandan daha kolay ayrilmakta, �zellikle iskelede is kazalarina neden olmaktadir.* Kaliplar kullanildigi s�re i�inde etki yapacak b�t�n kuvvetlerin, g�venilir sekilde zemine aktarilmasini saglamalidir. Ara d�semeye veya diger yapi elemanlarina dayanan kaliplar, yedek direkler ile emniyete alinmalidir.* Kat beton d�k�mlerinden �nce alt katlarda yedek dikmeler birakilmalidir.

53. BETON D�K�M� * Betonun d�k�lecegi nokta yerlestirilecegi yer olmalidir.* Yerlestirilecek beton �zellikle d�seme ve yol betonlarinda �nce bir b�lgeye yigiliyor daha sonra yayilmaya �alisiliyor.Bu uygulamadan ka�inilmalidir.* Beton yatay tabakalar halinde d�k�lmelidir. Her bir tabakanin kalinligi15-30cm olmalidir. Tabaka kalinligi her b�lgede esit ve homojen olmalidir. Kolon ve perde gibi elemanlarda tabaka kalinligi 30-45cm olmalidir. Barajlar gibi diger k�tle betonlarinda bu kalinliklar artabilir.

54. * Beton daima kaliplarin ortasina d�k�lmelidir. Kalip yanlarina �arpan beton ayrisir.* Pompa hortumunu m�mk�n oldugu kadar kalip tabanina indirilmelidir. Bu durum betonun ayrismasini engeller. * Beton daima kaliba d�sey y�nde ve dik olarak d�k�lmelidir* Betonun yerlestirme islemine kaliplarin k�selerinden baslanilir.* �iseleyen bir yagmur beton d�k�m� i�in uygundur .Siddetli bir yagmurda ise beton d�k�m�nde ka�inin.* Beton d�k�m� kesintisiz ve s�rekli olmalidir.Soguk derze olanak verilmemelidir.

55. Soguk Hava Kosullarinda Alinmasi Gereken �nlemler *Beton karisiminin sicakligini y�kseltebilmek i�in, betonu olusturan malzemelerin isitilarak kullanilmasi,*Betonun ilk g�nlerindeki dayaniminin y�ksek olmasini saglayacak t�rde �imento ve katki maddesi kullanilmasi,*Soguk havada d�k�len betonlarin korunmasi i�in uygun kalip ve izolasyon malzemelerinin ve/veya uygun k�r y�ntemlerinin uygulanmasi, *Isin �nceden planlanmasi ve beton d�k�m�nden �nce gereken hazirliklarin yapilmasi,Soguk havada d�k�len betonlarin yeterli s�reyle k�r edilmeleri.

56. Sicak Havanin Taze Betona Etkileri Karisim suyu artar.��kme degeri kaybi daha fazla olur.Beton isisi (hidratasyon) y�kselir.Beton prizini daha kisa s�rede alir.Plastik r�tre (b�z�lme) �atlaklari artar.Hava s�r�klenmis betonlarda hava miktari zor kontrol edilir.Sicak havanin sertlesmis betona etkileriIlk g�nlerde dayanim hizli artar ancak 28 g�nl�k mukavemetleri daha d�s�k olur..

57. Daha �ok su katildigindan g�zenekli ve su ge�irimliligi y�ksek bir beton elde edilir.Beton soguduktan sonra sicaklik farki olacagindan betonun �atlama egilimi artarR�tre daha fazla olur

58. Sicak havda beton d�k�m�nde anlinmasi gereken �nlemler *Hidratasyon isisi d�s�k �imentolar kullanmak*Betonu olusturan malzemelerin sogutulmali*Katki maddelerinin kullanilmasi*Suyun buharlasarak kaybolmasini engelleyecek �nlemler alinmali*Direk g�nes isiginin betonla temasinin kesilmeli*D�k�m �ncesi kalip ve donatinin sogutulmali* Kolonlarin islak �uvalla sarilmali*K�rlemede ge� kalinmamali*R�zgar etkisinin azaltilmali*Priz geciktirici kimyasal katkilarin kullanilmali*K�r isleminin m�mk�n olan en kisa s�rede baslatilmali

59. BETONUN YERLESTIRILMESI *Elle (sisleyerek, tokmaklayarak) sikistirma*Mekanik y�ntemlerle sikistirma*Mekanik Y�ntemlerle Sikistirma*Vibrasyon uygulayarak sikistirma,*Santrif�j ( merkezka� ) kuvveti yardimiyla sikistirma,*D�sme masalari vasitasiyla sikistirma,*Mekanik olarak �alisan tokmaklayicilarla sikistirma,*Betonun y�zeyine statik basin� y�k� uygulayarak sikistirma.*Vibrasyon uygulayarak sikistirma

60. Y�ZEY BITIRME ISLEMI  Y�zey bitirme islemi beton taze beton halindeyken uygulanacak son islemdir. �zellikle d�seme, yol, saha ve diger zemin betonlarinda y�zey bitirme islemi gerek teknik ve gerekse estetik bakimindan �nemlidir. Bu islem genellikle ahsap ve �elik mastarlar ve sonrasinda da malalarla yapilir. Ama� bosluksuz ve d�zg�n bir y�zey olusturmaktir. Istendiginde pervaneli makinelerle daha �zel y�zeylerde elde edilebilmektedir. Kolon, perde, duvar gibi d�sey elemanlarin y�zeyleri genellikle kalipla bitirilir. Degisik tipte ahsap ve �elik kaliplar kullanilarak istenen y�zeyler elde edilebilir. Bu elemanlarda y�zey kalitesi sikistirmanin etkisiyle de degisebilmektedir

61. BETONUN K�R� (BAKIMI) D�k�m� tamamlanan taze betonun su i�erigi, �imentonun hidratasyonunu tamamlayabilmesi i�in yeterlidir. Ancak d�k�m�n hemen arkasindan baslamak �zere betonun yeterli dayanim ve dayanikliliga erisinceye kadar ge�en s�rede gerekli olan nem ve sicaklik durumlarini; degisik olumsuz etkilere karsi korumak gerekir. Betonun dayanim ve dayaniklilik �zelliklerinin zamanla ve y�ksek performansla saglanmasi i�in gereken nem ve sicaklik kosullarinin olusturulmasi y�ntemlerine bakim ( k�r ) diyebiliriz. Bakim islemine, su kaybini ( kurumayi ) �nlemek i�in beton d�k�m�n�n hemen arkasindan baslanmali ve en az 7 g�nl�k basin� dayaniminin olustugu g�ne kadar kesintisiz s�rd�r�lmelidir.

62. Bu ama�la uygulanacak k�r y�ntemlerini : Islak �uvallarla sararak k�r yada �rt� ile k�r.Su p�sk�rterek k�r.(sulama)Sivi kimyasal katkilar ile k�r seklinde sayabiliriz.

63. Islak �uvallara Sararak K�r yada �rt� ile k�r En etkili ve g�venli bir k�r metodudur. Beton y�zeylerinin g�nes ve r�zgar etkisiyle ani olarak kurumasini engeller. Bu metod da hava ile temas eden b�t�n y�zeyler �uval veya benzeri su emen ve tutan bir malzeme ile �rt�l�r. �rt� k�r baslangici olan d�k�m�n hemen arkasindan baslayarak kurumasina firsat vermeden s�rekli islatilir. K�r s�resi, 18C� ve % 100 bagil nemdeki 7 g�nl�k yasa esdeger dayanimina ulasincaya kadar ge�en s�re olmalidir. Bu s�re 14 G�NDEN DAHA AZ OLMAMALIDIR

64. Su P�sk�rterek K�r �zellikle kolon, perde d�seme, kiris, d�sey ve yatay y�zeylere, kurumaya engel olacak ve s�rekli islaklik saglayacak sekilde su p�sk�rtmek suretiyle uygulanan k�r y�ntemidir. Y�zeyde s�rekli islaklik hatta g�llenme saglanabilir. K�r, 18 C� ve % 100 bagil nemdeki 7 g�nl�k yasa esdeger beton dayanimina ulasincaya kadar s�rd�r�l�r. Bu s�re kullanilan �imento cinsine g�re degisir. Ancak 14 g�nden az olmamalidir. ( Burada su p�sk�rtme, �zellikle ilk anlarda betona zarar vermeyecek, serbetini g�t�rmeyecek basin�larda yapilmalidir. ) 

65. Sivi kimyasal maddelerle k�r Betondaki suyun buharlasmasini �nlemenin bir diger yolu da beton yerlestirildikten bir s�re sonra ,beton y�zeyinin kimyasal maddelerle �rt�lmesi islemidir.Beton y�zeyi parafin esasli kimyasal maddelerle,re�inelerle,veya bit�ml� malzemelerle kaplanir.Kimyasal k�r malzemelerinin bekleme s�resi uzun oldugundan ve zamanla bu maddelerin beton tarafindan emilmesi nedeniyle istenmeyen durumlarla karsilasma olasiligi oldugundan pratikte �ok fazla tercih edilmemektedirler.

66. KALIP S�RELERI VE KALIP ALMA Kalip almak i�in beton ne kadar dayanim kazandigi bilinmesi gerekir. Bunun i�in her 75 m3 � l�k betonda en az 6 adet numune almak gerekir.Test edilen beton numunelerinden elde edilen basin� mukavemeti proje mukavemetinin % 70 ine karsilik gelmesi durumunda kalip s�k�m� i�in beton yeterince dayanim kazandigi kabul edilir.Sorumlu Santiye sefi tarafindan deney sonucu betonun yeterli dayanim kazandigi g�sterilerek kontrol ( denetim ) m�hendisinin oluru alinmadan, yapinin hi�bir b�l�m�nde kalip veya dikme yerinden oynatilmamalidir.Beton d�k�m� isinin bitimi ile kalip s�kme arasinda ge�ecek s�re, kullanilacak �imentonun cinsine, betonun dayanim kazanma hizina, su/ �imento oranina, yapi y�k�n�n cinsine, etkilerin b�y�kl�g�ne ve hava kosullarina baglidir.

67. Kalip s�k�lmesinden hemen sonra, hesaplarda g�z �n�ne alinan y�klere esit bir y�k tasimasi d�s�n�len yapi b�l�mlerine �zellikle dikkat edilmelidir. ( �steki katin betonu daha sertlesmeden altindaki d�semenin veya �atisi yapilmaya baslanan yapida �ati alti d�semelerin durumlari gibi. )Sertlesme sirasinda donma olursa, kalip alma s�resi en az donma s�resi kadar uzatilmalidir. 24 saat i�inde, g�lgedeki sicaklik 0 c� �ye d�serse o g�n i�in don olayi var kabul edilmelidir. Don olayi sonrasinda, �zellikle kalip almaya devam etmeden betonun prizini yaparak yeterli derecede sertlesip sertlesmedigi veya sert g�r�n�p soguk etkisi ile donmus olup olmadigi arastirilmalidir.

68. Elverissiz ve �zellikle donma olan havalarda kalip alma s�resi hakkindaki karar, yapinin betonu ile ayni kosullar altinda sertlesmis numuneler �zerinde yapilacak basin� deneyi sonu�larina g�re verilmelidirYedek Dikmeler kalip s�k�ld�kten sonra �imento t�r� de g�z �n�nde bulundurarak yeterli bir s�re daha yerlerinde birakilmalidir. Bu s�relerde sicakligin + 5 C� den asagi d�st�g� g�nler hesaba katilmamalidir.�zel durumlarda kontrol ( denetim ) m�hendisi bu s�releri azaltabilir. Ancak o anda betonda aranan dayanimin emniyetli bulundugu deney ile dogrulanmalidir.

69. Beton Malzemenin Avantajlari ve Dezavantajlari Nelerdir? * Beton malzemenin avantajlari s�yle siralanabilir: * Taze betonun plastik �zelligi nedeni ile istenilen sekil ve boyutta beton elemanlar kolaylikla �retilebilir. * Bir fabrikada �nceden �retilmekte ve yapiya sertlesmis beton elemanlari olarak getirilip kullanilabilir. * Beton yerlestirme y�ntemlerinde �esitlilik vardir. Plastik kivamdaki beton pompa yardimi ile erisilmesi g�� yerlere yerlestirilir. * Sertlesmis beton olduk�a y�ksek basin� dayanimina sahiptir.* Sertlesmis betonun durabilitesinin diger yapi malzemelerine oranla daha y�ksek olmasi ve buna bagli olarak bakim islemleri ve masrafi azdir. * Beton �elik donatilarla �ok iyi bir aderans g�sterir. * Diger yapi malzemelerine g�re daha ekonomiktir.

70. Dezavantajlarinin baslicalari ise s�yle siralaniyor:* Sertlesmis beton �ekme dayanimi d�s�k bir malzemedir.* Sertlesmis beton gevrek �zellige sahiptir.* Beton �evreden maruz kalabilecegi degisiklikler karsisinda bir miktar hacim degisikligi g�sterebilir.* Beton sabit y�kler altinda zamanla kalici deformasyonlar g�sterebilir.* Beton m�kemmel bir ge�irimsizlige sahip degildir.* Betondaki dayanim / agirlik orani metallerde oldugu kadar y�ksek degildir

71. BETONLA ILGILI TEKNIK TERIMLER AGIR BETON : Barit, magnetik, limonit, ve demir gibi y�ksek birim agirlikli agrega kullanimiyla elde edilen ve �zellikle radyasyona karsi korunma amaciyla kullanilan betondur.ADERANS : Yapisma, baglanmaAGREGA : Kum, �akil, kirmatas gibi yapi malzemelerinin adi- Tabi, suni veya her iki cins mineral malzemenin genellikle 100 mm� ye kadar �esitli b�y�kl�klerdeki kirilmis ve/veya kirilmamis tanelerinin bir yiginidir.ALKALI : Alkali metallerin tuzlaridir. ( Beton veya har� bilesimlerinde bulunan sodyum ve potasyum kimyevi analizlerde genellikle Na2O ve K2O olarak belirlenir.)ALKALI AGREGA REAKSIYONU: Portlant �imentosundan veya diger kaynaklardan veya bazi agrega bilesimlerinden gelen alkalilerle ( sodyum ve potasyum) beton veya har� arasindaki kimyevi reaksiyondur.ASIRI VIBRASYON : Vibrat�r�n taze beton yerlestirilmesi sirasinda, ayrisma ve fazla terlemeye neden olabilecek kadar fazla uygulanmasidir.

72. BETON : Kum, �akil ya da kirmatas, �imento, su ve gerektiginde katki maddeleri kullanilarak elde edilen yapi malzemesBAYPAS : �evirme, devre disi birakma, asirtma, kirmatasin konkas�rlerde kirilmasi ve dane �aplarinin belirlenmesi isleminde disari atilan kirli-ince toz malzemeBIMSBETON : Agrega olarak bims agregalari kullanilarak, gerektiginde kum ilave edilerek yapilan hafif betondur.BIRIM AGIRLIK : Bir malzemenin agirliginin hacmine b�l�nmesiyle elde edilen degerdir.BUHAR K�R� : Buhardan yararlanarak sicaklik ve nemi y�ksek bir ortamin saglanmasiyla, betona erken mukavemet kazandirmayi �ng�ren bir beton k�r� metodudur. B�Z�LME : Deney numunesinin herhangi bir dogrultudaki boyutunda, hizlandirilmis belirli kuruma sartlari altinda, agirlik�a doygun halden dengeli agirlik ve dengeli boyut durumuna ge�isinde kuruma nedeniyle meydana gelen degisimdir.B�Z�LME ORANI (R�TRE): Deney numunesinin kuruma sonucu olusan boy kisalmasinin baslangi� boyuna oranidir.

73. �AKIL : Kirilmamis tanelerden meydana gelen iri agregadir.�ALISMA DERZI : Farkli zamanlarda yerlestirilmesi gereken beton kisimlar arasinda s�rekliligi saglayabilecek tarzda d�zenlenmis derzdir.�I�EKLENME : Sertlesmis beton i�indeki, �imento harcindaki bilesenlerin ��z�n�p disari sizmasi ve y�zeyde kristallesip birikmesi sonucu olusan lekelerDOZ : Bir karisima girmesi gereken miktarDOZAJ : Ayarlama, d�zenleme DURABILITE : Kalicilik, betonun servis �mr� boyunca fiziksel ve kimyasal etkilere karsi koymasi, dayanim ELASTIK SINIR : Malzemedeki deformasyonun, y�k kaldirildiginda tamamen geri d�nmemeye basladigi andaki gerilme siniridir.ELASTISE MOD�L� : Statik hesaplamada bir gerilimin, kisalma ya da egilme miktarina b�l�nmesi ile bulunan degerdir.

74. EPOXY BETONU : Epoxy baglayici, ince ve iri agregadan olusan betondur.EPOXY HARCI : Epoxy baglayici ve ince agregadan olusan har�tir.FORE KAZIK : Bir boru �akarak, i�ini bosalttiktan sonra, demirlerini koyup beton d�k�ld�k�e kilif borunun �ikartilmasi y�ntemiyle yapilan kazikGAZ BETON : Ince ve silisli bir agrega ve inorganik bir baglayici madde ( kire� veya �imento ) ile hazirlanan karisimin, g�zenek olusturucu bir madde katilarak hafifletilmesi yolu ile elde edilen hafif betondur.GRON�LOMETRI : Kum, �akil, kirmatas gibi yapi malzemelerinin elek analizleri sonucunda tane dagiliminin belirlenmesi. Tane �l��mGROBETON : Kaba beton, d�s�k dozlu demirsiz betonHAFIF AGREGA : Birim agirligi 1200 kg/m3� � asmayan agregadir.HAR� : Kargir duvarlar ile i� ve dis sivalarin yapiminda kullanilan ve mineral esasli bir baglayici, har� kumu, su ve gerektiginde ilave edilen katki maddelerinin uygun oranlardaki karisimlari ile olusturulan bir yapi malzemesidir.HAVA MIKTARI : Betondaki kapali agrega bosluklari haricinde mevcut hava hacminin beton hacmine oraninin y�zde olarak ifadesidir.

75. HIDRATASYON : Su ile �imento arasindaki kimyevi reaksiyondur.KAROT : Zemin, beton, asfalt gibi yapimlardan, �zel aygit (karotiyer) ile alinan silindirik �rnekKAPILER BOSLUK : I� y�zeylerinde toplanan suyun beton i�erisinde molek�ler �ekim ile hareketine imkan taniyacak b�y�kl�kteki mikroskobik kanallardir.KILCAK �ATLAK : Beton y�zeyinde gelisig�zel meydana gelmis �ok ince �atlaklardir.KIVAM (TAZE BETONDA): Karisim suyu nedeniyle taze betonun kazandigi akiciligin �l��s�d�r.KIL : Genellikle al�minyum hidrosilikat, nadiren magnezyum hidrosilikat mineralinden olusan ve tane b�y�kl�g� 2 mikrondan k���k tanelerden meydana gelen, plastik �zelliklere sahip, tabii mineral malzemesidir.KIL Y�ZDESI : Karisik bir malzemenin kil kisminin kurutularak tartilmis k�tlesinin toplam k�tleye y�zde olarak oranidir.

76. KLINKER : �imentonun temel bilesenleri olan kil ve kire� tasinin pisirilmesiyle elde edilen ceviz b�y�kl�g�ndeki �r�n.KOMPAKT : Siki, kati, yogunKOMPOZIT NUMUNE : Iki veya daha fazla numunenin karistirilmasiyla elde edilen numunedir.K�BIK AGREGA : �� boyutu(eni, boyu, ve kalinligi) birbirine yaklasik esit olan agregadir.K�R : �imentonun yeterli hidratasyonunu saglamak, betonda tam ve uygun sertlesme elde edebilmek i�in, yerlestirme isleminden hemen sonra baslanarak taze betonun yeterli s�re belirli sicaklik ve nem altinda tutulmasidir.LIFLI BETON : Dagilmis gelisig�zel y�nlenmis lif ihtiva eden betondur.MICIR : 4-32 mm dane �apli kirmatasMOLOZ : Yapim yikim artigi�ND�K�ML� BETON(PREKAST): Daha �nce d�k�l�p sonra yerine konan bir yapi bilesenini olusturan betondur.

77. �NGERILMELI BETON : Elemana gelecek y�klerin etkilerinin �eligin beton i�inde gerilmesi ile istenen sekilde dengelendigi betondur.PERMEABILITE : Ge�irgenlikPLASTIK �ATLAK : Hen�z yerlestirilmis plastik haldeki taze betonun y�zeyinde meydana gelen �atlaktir.PLASTISITE : Yeni karistirilmis betonun veya harcin deformasyona karsi direncini ve kaliplanabilme sartlarini belirleyen �zelligidir.POISSON ORANI : Beton numunelerine elastik b�lgede basin� gerilmeleri uygulandiginda deney numunelerinde meydana gelen enine birim uzamanin boyuna birim kisalmaya mutlak degerce oraniPOROZITE : 1- G�zeneklilik2- Bir boslugun birim dolu hacmine oraniPORTLANT �IMENTOSU 32.5: Portlant �imentosu klinkeri ve al�i tasinin birlikte, puzolanik madde katilmadan �g�t�lmesi sonucu elde edilen, 28 g�nl�k basin� mukavemeti en az 325 kg/cm2 (32.5N/mm2) olan portlant �imentosudur.PREFABRIKASYON : �nyapim, �n �retim

78. PREKAST : �nceden d�k�lm�s PRIZ : Beton ve har�larinin katilasmaya baslama s�resiPRIZ BASLAMA S�RESI : Beton karilirken suyun �imentoya temas ettigi andan itibaren betondan elenerek ayrilmis olan harcin, �api 6,175 mm olan bir sondanin daldirilmasina karsi 5kg/cm2 (0,5 N/mm2)� lik bir mukavemet kazanmasina kadar ge�en s�redir.PRIZ BITME S�RESI : Beton karilirken suyun �imentoya temas ettigi andan itibaren betondan elenerek ayrilmis olan harcin, �api 6,175 mm olan bir sondanin daldirilmasina karsi 35kg/cm2 (3,5 N/mm2)� lik bir mukavemet kazanmasina kadar ge�en s�redir.PUZZOLAN : Kendisinin baglayici karakteri �ok az olan veya hi� olmayan ancak ince olarak �g�t�lm�s halde veya ortamda nem bulunmasi halinde kalsiyum hidroksitle normal sicakliklarda reaksiyona girerek baglayici nitelikleri olan bilesikleri meydana getirme yetenegine sahip silisli veya silisli ve al�minli bir malzemedir. P�SK�RTME BETON : Basin�li hava kullanimi yoluyla islem uygun olarak hazirlanmis y�zeyler �zerine p�sk�rt�len ve p�sk�rtme basinciyla istenilen y�zeyler �zerine yapisan beton veya har�tir.

79. SATIH VIBRAT�R� : Betonu sikistirmak i�in �st y�zeye uygulanan vibrat�rd�r.SLAMP : ��kme, betonun (kivaminin) �l��lebilen oturmasiSOGUK DERZ : Beton d�k�m� sirasinda uygulamadaki gecikme sebebiyle iki tabaka arasinda meydana gelen derz veya s�reksizliktir.STANDART SAPMA : Ortalama degerden sapmalarin mertebesini g�steren istatistiki bir degerdir.TAS UNU : 0,25 mm g�z a�iklikli kare g�zl� elekten ge�en ince malzemedir.TAZE BETON : Betonun karistirma islemi bittikten sonra sahip oldugu islenebilirligi bir degisme olmadan koruyabildigi s�re i�indeki halidir.TEKRAR SIKISTIRMA : Yerlestirme ve ilk sikistirmadan sonra veya priz baslangicindan �nce betona bir veya daha fazla vibrasyon uygulanmasidir.TRAS : Baglayici �zelligi olan volkanik t�fTREMI : Betonun su altinda yerlestirilmesini saglayan d�kme hunisidir.TUVENAN : Dereden �ikarilmis, elenmemis ve yikanmamis, oldugu gibi kullanilan kum �akil karisimi yapi malzemesi

80. VAKUMLU BETON : Vakum y�ntemiyle i�indeki fazla suyun alinarak prizi �abuklastiran, kalip alma s�resini kisaltan betonVIBRASYON : TitresimVIBRAT�R : Taze betonun i�indeki bosluklari ve hapsolmus havayi azaltarak betonu sikistirmakta kullanilan titresimli alettir.VIZKOZITE : Bir sivimsi maddenin akmaya g�sterdigi karsi koyma