1 / 28

SÖZCÜKTE YAPI,AD

SÖZCÜKTE YAPI,AD. SÖZCÜKTE YAPI. EK KÖK. Çekim Eki. Yapım Eki. 1-EK. “Ör+ gü ,çiçek+ ler” örneklerinde gördüğünüz gibi,eklendikleri sözcüklerden yeni sözcükler türeten ya da bu sözcüklere çokluk,kişi,zaman,aitlik,durum, bulunma vb. anlamları katan ses ve ses birliklerine ek denir.

sabin
Download Presentation

SÖZCÜKTE YAPI,AD

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. SÖZCÜKTE YAPI,AD

  2. SÖZCÜKTE YAPI • EK • KÖK Çekim Eki Yapım Eki

  3. 1-EK “Ör+gü,çiçek+ler” örneklerinde gördüğünüz gibi,eklendikleri sözcüklerden yeni sözcükler türeten ya da bu sözcüklere çokluk,kişi,zaman,aitlik,durum, bulunma vb. anlamları katan ses ve ses birliklerine ek denir.

  4. 2-KÖK Sırt,ayak,renk,su,köy…sözcüklerinde gördüğünüz gibi sözcüklerin her türlü eki çıkartıldıktan sonra geriye kalan anlamlı bölüme kökdenir. Ekler ikiye ayrılır: • Yapım Eki • Çekim Eki

  5. A)YAPIM EKİ Sözcüklerin sonlarına eklendiğinde bunlardan yeni sözcükler türeten eklere yapım eki denir. ÖRNEKLER: Serin-lik Koş-u Sür-ü

  6. B)ÇEKİM EKİ Sözcüklere eklendiği zaman onlara zaman,kişi,çokluk, aitli vb. anlamlar katan,sözcüklerin yapısını ve anlamını değiştirmeyen eklere çekim eki denir. ÖRENEKLER: Gel-ir-iz Uzak-lar-a Çit-ten

  7. Sözcükler Yapısına Göre Üçe Ayrılır: • Basit sözcük • Türemiş sözcük • Birleşik sözcük

  8. 1) Basit Sözcük Kök durumunda bulunan veya yapım eki almamış olan bu tür sözcüklere basit sözcük denir. Kara,eller,ormanda,meşe,ver

  9. 2) Türemiş Sözcükler Ad ve ad soylu sözcüklere veya fiil köklerine yapım ekleri getirilerek türetilen bu tür sözcüklere ise türemiş sözcük denir. Tat-lı,yol-cu,bez-gin

  10. 3) Birleşik Sözcük İki ya da daha fazla sözcüğün bir araya getirilmesiyle oluşturulan sözcüklere birleşik sözcük denir. Kara + osman + oğlu, baş+vurmak, Acı + badem

  11. İSİMLER Canlı ve cansız varlıkları,kavramları karşılayan bu tür sözcüklere ad(isim) denir. Ufuk,gurbet,han

  12. Varlıklara Verilişine Göre Adları • Özel Ad • Cins Ad

  13. 1) Özel Ad Tek bir varlığı karşılayan bu tür sözcüklere özel ad denir. İstanbul,Erzincan,Çanakkale

  14. 2) Cins Ad Aynı cinsten varlıkların hepsini birden karşılayan sözcüklere cins ad denir. Yolcu,at,kitap,elmas

  15. Varlıkların Oluşlarına Göre Adları • Somut Ad • Soyut Ad

  16. 1) Somut Ad Duyu organları ile algılayabildiğimiz varlıkları karşılayan sözcüklere somut ad denir. Kule,karanfil,balina,rüzgar,sis

  17. 2) Soyut Ad Duyu organları ile algılayamadığımız varlıkları ve kavramları karşılayan sözcüklere ise soyut ad denir. Korku,neşe,bencillik,gönül

  18. Varlıkların Sayılarına Göre Adları • Tekil Ad • Çoğul Ad • Topluluk Adları

  19. 1) Tekil Ad Bir varlığı anlatan adlara tekil ad denir. Tepe,limon,kuşburnu,kekelik

  20. 2) Çoğul Ad Birden fazla varlığı karşılayıp anlatan bu tür adlara da çoğul ad denir. Kapılar,düşünceler,öğrenciler

  21. 3) Topluluk Adları Şekilce tekil olduğu halde anlam bakımından çoğuldur.Bu tür adlara topluluk adı denir. Meclis,sınıf,ordu,takım

  22. Küçültme Adaları “Çocukcağız,kuzucuk,cevizcik adları” sonlarına birer küçültme eki almıştır.Bu yolla oluşturulan adlara küçültme adı denir. Örneklerde de gördüğünüz gibi “-cık,-cağız” ekleri, ünlü uyuma göre “-cık,-cik,-cuk,-cük,-cağız,-ceğiz” olur.

  23. Unvan Adları İnsanların görev,rütbe,derece ve sosyal durumlarını saygı ve tanıtma sözlerine unvan adı denir. Mehmet (Bey),Nedim (Paşa),Osman (Yüzbaşı)

  24. Ad Tamlamaları Aitlik ilgisi ile birbirine bağlanmış iki veya daha fazla addan oluşan sözcük gruplarına ad tamlaması denir. Ad Tamlamalarının Çeşitleri: • Belirtili Ad Tamlaması • Belirtisiz Ad Tamlaması • Zincirleme Ad Tamlaması • Takısız Ad Tamlaması

  25. 1) Belirtili Ad Tamlaması İki adın da ek aldığı bu tür tamlamalara belirtili ad tamlaması denir. Sevginin gücü,hayalciliğin sonu

  26. 2) Belirtisiz Ad Tamlaması Sadece tamlanan adın ek aldığı tamlamalara da belirtisiz ad tamlaması denir. Kömür dumanı tüm sokakları kapladı

  27. 3) Zincirleme Ad Tamlaması Birden fazla ad tamlamasından oluşan sözcük gruplarına zincirleme ad tamlaması denir. Zincirleme ad tamlaması en az üç adla kurulur. Köyümüzün harmanının yanında oynardık. Demir kapının menteşeleri çürümüş

  28. 4) Takısız Ad Tamlaması İki adın da ek almadığı –ilgi ve aitlik eki- tamlamalara takısız ad tamlaması denir. Bakır kablo,kemik tarak,altın diş

More Related