Groenland

1. Groenland een dunbevolkte, grondstoffenrijke regio

2. 1 Een Arctische ligging

3. Groenland • grootste eiland ter wereld • tussen de Noordelijke IJszee en de Atlantische Oceaan • behoort geografisch tot Amerika, maar werd lange tijd bestuurd door Denemarken • sinds 1979 grote mate van zelfbestuur • van 1973 tot 1985 lid van de EU • 21 juni 2009: zelfbestuur

4. oppervlakte: 2 175 600 km² (= 70 x België) • N.–Z.: 2 670 km • W.–O.: 1 050 km

5. Groenland, KalaallitNunaat

6. Een wegwijzer op het vliegveld van Kangerlussuaq. Dit stadje van ca. 500 inwoners beschikt over dé internationale luchthaven van Groenland.

7. Het belang van de Noordwestelijke Doorvaart

8. Sinds 1985 beschikt Groenland over een eigen vlag. • De rode halve cirkel op een witte achtergrond symboliseert de middernachtzon boven het ijs.

9. nationale feestdag op 21 juni … Ullortuneq (= de langste dag)

10. Ten noorden van de noordpoolcirkel kans op • in de zomer middernachtzon de duur hangt af van de breedteligging bv. in de Diskobaai van 25 mei tot 25 juli; in Qaanaaq van 19 april tot 24 augustus • in de winter poolnacht in Qaanaaq van 24 oktober tot 17 februari vaak met noorderlicht of poollicht

14. Het noorderlicht of poollicht is een helder lichtverschijnsel dat allerlei vormen en kleuren kan aannemen. Elektrisch geladen zonnedeeltjes dringen de atmosfeer binnen en botsen er met gasdeeltjes.

15. 2 Het inlandsis overheerst

17. ca. 85 % bedekt door ijs • centrale ijskap, het landijs of inlandsis, is de tweede grootste ijskap ter wereld • 1 tot 3 km dik ijspakket • als deze ijskap volledig zou smelten, dan steeg de zeespiegel met ca. 6 m • ijsvrij gebied ca. 400 000 km² groot

18. Talrijke gletsjers dalen af naar de zee. • Daar breken ze af en zetten hun weg verder als immense ijsbergen.

25. Aan de kust komen talrijke fjorden voor. Die inhammen werden geërodeerd door de gletsjers van de ijskap die in de ijstijden tot voorbij de tegenwoordige kust reikten. Ten zuiden van het stadje Ilulissat (Groenlands voor ijsbergen) ligt de Isfjorden, een 40 km lange ijsfjord, gevuld met enorme ijsbergen van de meest productieve gletsjer van het noordelijk halfrond. Deze ijsbergen werden in 2004 door de Unesco uitgeroepen tot Werelderfgoed.

28. Het grootste deel van Groenland bestaat uit de oudste gesteenten ter wereld (bijna 4 miljard jaar oud – Precambrium): vooral metamorfe gesteenten en stollingsgesteenten (bv. marmer, gneis en graniet). • Ca. 60 miljoen jaar geleden (Tertiair): veel vulkaanuitbarstingen; nu o.m. basaltgesteenten terug (bv. op Disko eiland)

32. 3 Een koud klimaat • door een noordelijke ligging • maar ook door de ijskap, de overheersende winden en de zeestromen • de gemiddelde maandtemperatuur komt nooit boven 10 °C

33. Qeqertarsuaq

34. Met aangepaste fauna en flora • op de ijskap geen planten verder veel permafrost (bevroren bodem) met beperkte plantengroei • vegetatie gedomineerd door lage toendra- en rotsvegetatie, zoals dwergstruiken, mossen, korstmossen, varens, heide- en grassoorten; bomen ontbreken • relatief rijke fauna ondanks poolklimaat en geïsoleerde ligging: meer dan 200 vissoorten, 200 vogelsoorten (waarvan 50 broedend), 5 robbensoorten, tot 15 walvissoorten en 8 soorten landzoogdieren, waaronder de ijsbeer en de muskusos

41. De klimaatveranderingen in Groenland worden op de voet gevolgd. • Het sneller afsmelten van de ijskap is een vaststaand gegeven. • Met talrijke gevolgen …

42. De Isfjord stroomt steeds sneller: nu ruim 35 m per dag. • Jaarlijks loost hij zo’n 45 km³ ijs in de fjord, die daardoor verstopt raakt met ijsbergen. • De gletsjertong brokkelt af en wordt steeds korter.

43. De grondstofrijke ondergrond komt vrij: vindplaatsen van goud, diamanten, molybdeen, zink en lood komen bloot te liggen. • De zee wordt ijsvrijer … olie en gas worden ontginbaar (reserves geschat op 31 miljard vaten) • Groei (ramp)toerisme

44. 4 Een kleine bevolking • Inuit(vroeger Eskimo’s) = oorspronkelijke inwoners • nomaden, die zo’n 5 000 jaar geleden migreerden vanuit Alaska en Siberië • vormen vandaag een kleine groep • Groenlanders = vermenging van Denen en Inuit • grootste groep, vooral in het zuidwesten • spreken Groenlands, een dialect van het Inuit • Denen: ca. 11 % van de bevolking

45. Ca. 57 000 inwoners • bevolkingsdichtheid 0,14 inwoners/km² op het ijsvrije oppervlak • 50 000 inwoners wonen in steden • van wie 15 000 in de hoofdstad Nuuk • de Inuit leven in kleurrijke, geprefabriceerde, houten huizen

47. zowat 80 % van de Inuitbevolking is depressief • hoog zelfmoordcijfer door lange, donkere winters (geen jacht, verveling) • de jacht is niet meer essentieel om te kunnen overleven • het beeld van de Inuitjager in zeehondenbont die ecologisch verantwoord op rendieren jaagt verdwijnt • de jacht en de visvangst zijn nog steeds de voornaamste bron van inkomsten • harpoenen, hondensleeën en kajaks zijn vervangen door geweren, sneeuwscooters en motorboten • men probeert de westerse levensstijl te kopiëren