EMEVİLER ( 661 - 750 )

1. EMEVİLER ( 661 - 750 ) • Kurucusu: Muaviye Bin Ebusüfyan • Merkezi: Şam  ( Suriye ) • Muaviye Dönemi: (661-680) • Hz. Ali'nin Şehit edilmesinden sonra oğlu Hasan'ı Kufe’liler halife seçmişler. • Muaviye ise  Şam'da bağımsızlığını ilan etmişti. • İki tarafın çatışma ihtimali üzerine, Hz.Hasan bazı şartlarla halifelikten çekildi.Muaviye yerine herhangi bir kimseyi velihat tayin etmeyecekti • Muaviye ilk olarak iç karışıklıkları gidermiştir.

2. EMEVİLER ( 661 - 750 ) • ÖNEMLİ GELİŞMELER :1.   İstanbul'un Kuşatılması: Emeviler, İstanbul 'u iki defa kuşattılar. (668-674) (Muaviye döneminde)Bu kuşatmalardan • a-İklim farklılığı. • b-Askerlerin uyum sağlayamaması. • c-İstanbul’un merkeze uzak olası . Gibi nedenlerden dolayı kuşatmalardan sonuç alamadılar. • Muaviye ölmeden önce oğlu Yezidi velihat tayin ederek halifeliği saltanat haline getirdi2.   Kerbela Olayı ( 680 ):Yezidin halifeliğini tanımayan,  Hz. Ali'nin küçük oğlu Hz. Hüseyin ile yanındakilerin Kerbela denilen yerde öldürülmesi olayıdır.Önemi: İslam dünyasının Şiiler ve Sünniler olarak ikiye ayrılması kesinleşmiştir.3.   Kuzey Afrika'nın Fethi: Ukbe bin Nafi komutasındaki Emevi orduları, Kuzey Afrika'nın tamamını fethederek, Atlas Okyanusuna kadar ulaştılar. ( Yezid Dönemi )

3. EMEVİLER ( 661 - 750 ) • d:İspanya’nın Fethi: • İspanyanın Fethi: Emeviler döneminde Tarık Bin Ziyad komutasındaki İslam ordusu Cebelitarık Boğazı’nı geçerek İspanya’ya çıkmıştır. Burada Vizigotlarla yapılan “Kadiks Savaşı” (711) Müslümanların zaferiyle sonuçlanınca, İspanya, İslam devletinin sınırları içine dâhil olmuştur.(I.Velid Dönemi) • Müslümanlar İspanya'ya "Endülüs" demişlerdir. • e:Puvatya Savaşı ( 732 ): • Puvatya Savaşı ( 732 ) ( Emevi - Franklar ) :   Pirene dağlarını aşarak, Fransa'ya giren Emeviler,  Şarl Martel komutasındaki Franklara, Puvatya'da yenildiler. ( Hişam dönemi ) Önemi: Müslümanların Avrupa’daki ilerleyişi durdu. Pirene dağları sınır kabul edildi.

5. EMEVİLER ( 661 - 750 ) • Türk –Arap İlişkileri: • Türk kavimleri ile Araplar arasındaki ilişkiler Cahiliye devrindekiİpek Yolu vasıtasıyla ticaret ile sınırlıydı. • Hz.Osman zamanında başlayan İslam Devleti akınları Kafkaslar ve Orta Asya’ya doğru gelişmeye başladı. • Emeviler döneminde İslam ordularını Türgişler durdurarak Orta Asya’nın Araplaşmasını engellemişlerdir.

7. EMEVİLER ( 661 - 750 ) • Emevi devleti, 750 tarihinde Horasanlı Ebu Müslim adlı bir Türk’ün liderliğinde çıkan ayaklanma sonucunda yıkılmış ve Abbasi devleti kurulmuştur. Emevilerin Yıkılış Nedenleri : • 1-İmparatorlugun geniş sınırlara ulaşması ve merkezi otoritenin kaybolması2-Emevilerin Arap milliyetciliği politikası izlemeleri ve Arap olmayan Müslümanların yönetime karşı tavır almaları.3-Devlet görevlerine ve komutanlıklara kendi soyundan olanları getirmeleri4-Şiilerin halifeliği ele geçirme mücadelesi • 5-Abbasoğullarının halifeliği ele geçirme mücadelesi a-Müslüman Araplar:Bunlar kendilerin arap olmayan diğer müslümanlardan üstün tutmuşlardır. • b-Mevali:Arap olmayan müslümanlar. • c-Zımmi:Mülüman olmayan halk.d-Köleler:İslamiyetten önceki kölelik anlayışı ortadan kalkmıştır. • NOT: Emevi halifesi Abdülmelik döneminde Arpça resmi dil olarak kabul edildi ve İlk islam parası basılmıştır.

8. ENDÜLÜS EMEVİ DEVLETİ(756-1031) • Emevi Devletine son verilince, Abbasilerin elinden kaçan Halife Hişam'ın torunu Abdurrahman Endülüs'e (İspanya'ya) gelerek burada Endülüs Emevi Devleti'ni kurdu. 756 •   Endülüs Emevi Devleti bulundukları coğrafya gereği toprak genişletme, fetih yapmaktan çok, bilim, kültür, sanat alanlarında çalışmalar yaptılar ve bu konularda oldukça ileri gittiler. • Başkenti Kurtuba olan büyük bir bilim, kültür, sanat merkezi durumuna geldi. Avrupa'dan birçok öğrenci Endülüs'e gelerek öğrenim yapıyorlardı. Avrupalılar birçok şeyi de Endülüs Emevileri'nden öğrendiler. Avrupa kültür ve medeniyetinin oluşumunda Endülüs Emevileri'nin katkısı tartışılmaz bir gerçektir. • III. Abdurrahman döneminde en güçlü zamanını yaşayan Endülüs Emevi Devleti iç karışıklıklar ve Hıristiyan İspanya krallıklarının baskıları sonucunda yıkıldı. • Endülüs Emevileri'nin yerine birçok beylik kuruldu. Bunlar arasında en önemlisi Beni Ahmer Devletidir.

10. BENİ AHMER DEVLETİ(1232/1492) •  Endülüs Emevileri yıkılınca başkenti Gırnata olarak kurulan bir beyliktir. Bir bakıma Endülüs Emevilerinin devamı da sayılabilir. Başkenti Gırnata olduğu için bu devlete "Gırnata İslam Devleti" de denmektedir. • Beni Ahmer Devleti döneminde de İspanya da Müslümanlar yüksek bir kültür, sanat, bilim merkezi olmaya devam etmiştir. • Kuzeydeki Hıristiyan krallıklar güçlenince Beni Ahmer Devleti daha fazla varlığını sürdüremedi ve yıkıldı. (1492) • Yaklaşık 800 yıl süren İslam hakimiyeti bu şekilde sona ermiş oldu. • İspanyollar işgal ettikleri yerde her şeyi yakıp yıktılar, Müslümanları ve Yahudileri öldürmeye başladılar. • Osmanlı Devleti zor durumda kalan Müslüman ve Yahudilere yardım etti. Oruç Reis ve Hızır Reis komutasındaki gemiler İspanya da birçok Yahudi ve Müslüman ölümden kurtarılarak Anadolu’ya getirildi

11. ABBASİLER DÖNEMİ(750/1258) • Emevilerin yıkılması ile İslam Devletinde Abbasiler dönemi başlamış oldu. • Kurucusu:Ebul Abbas Abdullah . • Kuruluş Tarihi: 750 • Ebul Abbas'ın ölümünden sonra halife olan Ebu Cafer El Mansur Bağdat şehrini kurarak Devletin merkezini Kufe’den buraya taşıdı. • Abbasiler en güçlü dönemini halife Harun Reşid ve oğulları ( Emin, Me'mun, Mutasım ) döneminde yaşamıştır. • Harun Reşid'den sonra halife olan Me'mun döneminde Türklerin İslam devletindeki etkinliğide artmaya başladı. Emevilerin aksine Abbasilerin Türklere hoşgörü ile yaklaşmaları, ayrımcılık yapmamaları, Türk-Arap ilişkilerini düzeltmiş ve İslam Dini Türkler arasında yayılmaya başlamıştır.

13. ABBASİLER DÖNEMİ(750/1258) • Halife Mutasım döneminde Türklerin İslam Devletindeki etkinliği daha da artmıştır Türkler önemli devlet görevlerine atanmıştır.Halife Mutasım Türklerin Araplarla karışıp savaşcı özelliklerini kaybetmemeleri için Bağdat yakınlarında Samarra şehri kuruldu. • Abbasiler Devleti zamanın da özellikle Bizans Devleti sınırında kurulan Şehirlerdir.Bu şehirlere Genelde Savaşçı özellikleri dikkate alınarak Türkler yerleştirilmiştir. • Avasım şehirlerinin günümüzde Tarsus,Adana,Kahramanmaraş,Diyarbakır,Malatya çevresinde kurulduğu bilinmektedir.Abbasi devleti 9. yüzyıl sonralarından itibaren merkezi otoritesini kaybetmişti.Eyaletleri yöneten valiler bağımsızlıklarını ilan etmeye başladılar. Ülkenin doğusunda ve batısında Tavaif-i Müluk adı verilen devletler ortaya çıktı

14. ABBASİLER DÖNEMİ(750/1258) Bunların belli başlıları; • Mısır’da:Akşitler,Tolunoğulları, • Kuzey Afrika’da:Ağlebiler • Horasan’da:Tahiriler • Maveraünnehirde : Samanoğulları • İran ve Irak’da:Büveyhoğulları gibi devletlerdir. • Bunlardan Şii Büveyhoğulları Bağdat’a da hâkim olarak halifeyi esir almışlardı. İran’da kurulan Büyük Selçuklu Sultanı Tuğrul Bey 1055’ten Bağdat’a girerek Büveyhoğullarına son verdi. Abbasi Halifesini koruma altına aldı.Halife Bağdat da yapılan bir törenle Tuğrul beyi doğu ve batının sultanı ilan etti. Siyasi yetkilerini Selçuklulara devretti. Tuğrul beyde Halifeyi dini lider olarak tanıdı.Abbasi Halifeleri uzun süre Türk sultanlarının hükümdarlığını onaylayan bir dini otorite rolünü oynadılar.Türk hükümdarları İslam dünyasını yönetmede Halifenin nüfuzundan yararlandılar.

16. ABBASİLER DÖNEMİ(750/1258) • Büyük Selçuklu Devletinin yıkılmasından sonra Abbasi Halifeleri eski güçlerine yeniden ulaşmak için mücadele etmişler ancak başarılı olamamışlardır. 13.Yüzyılda İslam dünyası Moğol istilası ile karşılaştı.Moğollar Harzemşahlar devletine son verdikten sonra Irak’a girdiler.Moğol İlhanlı hükümdarı Hülagu 1258 tarihinde Bağdat’ı ele geçirip Abbasilere son verdi. • Tüm Bağdat’ı yağmaladılar.Kütüphanelerdeki kitapları Fırat ırmağına attılar. • Bu olay İslam medeniyetinin duraklamasına sebep oldu.

17. ABBASİLER DÖNEMİ(750/1258) •  Moğol katliamından kurtulan Abbasi ailesi üyelerinden Ahmet Memluk devletine sığındı. Memluklular Ahmet’i Kahire’de Mustansır adıyla halife ilan edildi (1261)Memluk sarayında Halife unvanlı kişiler 1517 tarihine kadar yaşadılar.Bu tarihte Osmanlı hükümdarı Yavuz Sultan Selim Memluk devletine son verdi.ve Halifelik Osmanlılara geçti.

18. ABBASİLER DÖNEMİ(750/1258) • Hz. Ömer döneminde kurulan divanı geliştirdiler Abbasilerde Vezirlik Makamı kuruldu. Devlet işleri "Divan" denilen kurulda görüşülmeye başlamış farklı konularda Divanlar oluşturulmuştur. Divan'ların başlıcalar şunlardır: • Divan-ı İnşa: Devletin yazı işlerini yürütmüştür.Divan-ı Mezalim: Adalet işleri. • Divan-ı Ceyş: Askeri işler Divan-ı Beytü'l Mal: Hazine - Gelir, giderler   İslam Dünyasında bilimsel alanda ilk gelişmeler Emevilerle birlikte başladı. Bu dönemde İran, Hint, Süryani, Yunan dillerinden birçok eser Arapçaya tercüme edildi. Tercüme faaliyetleri Abbasiler döneminde da ha yoğunlaştı. Tercüme faaliyetleri sonucunda eski medeniyetlere ait önemli bilgiler İslam Dünyasına giriyor ve Müslüman bilginler bu bilgilere kendi bilgilerini de katarak yeni ve daha gelişmiş bir bilim ortaya çıkarıyorlardı.