Aurkibidea

1. OPIOIDEAK MINAREN TRATAMENDUANOpiofobia eta opiofiliaren arteko oreka nekeza22 liburukia; 5 Zk, 2014

2. Aurkibidea • Sarrera • Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia • Opioide bidezko tratamenduaren onura eta arriskuak epe luzera • Opioideak murriztu edo etetea • Opioideen errotazioa • Ideia nagusiak

3. Sarrera (I) • OMEren arabera, herrialde bateko opioideen kontsumoa mina nola tratatzen den jakiteko adierazle egokia da. • Azken hamarkadetan datuak nabarmen hobetu dira, beste faktore batzuen artean osasun arloko profesionalak minarekin lotutako arazoen gainean sentsibilizatuago daudelako, zainketa aringarrien unitateak sortu direlako eta oztopo administratibo zenbait desagertu direlako. • Opioide berriak agertu dira pixkanaka merkatuan • Gero eta gehiago erabiltzen dira onkologikoa ez den min kronikoan • Presio komertziala

4. Sarrera (II) • Oker erabiltzeko eta gehiegi hartzeko arriskua • <<Opioideen epidemia>>?: AEBan opioideen gaindosiak eragindako hilkortasuna laukoiztu egin da 1999-2010 bitartean (urtean 4.030 heriotza izatetik 16.651 heriotza izatera pasatuz) • EAEn: 2003an 2,9 DBE eta 2013an 10,3 DBE • Opioide nagusien artean, gehienak modu transdermikoan hartzen dira. • Ahotik hartzen direnen artean, kontsumoak gora egin du multzoko berrienak hartzeko agintzen delako

5. Sarrera (III)

6. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (I) • Morfina • Erreferentziazko opioide nagusia • Formulazio ugarikoa • Merkeena • Haren kontsumoa egonkortu egin da

7. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (II) • Oxikodona • Ez da ustemorfinakbainoonura/arriskubalantzehobeaduenik. • Mendekotasungehiago sor dezakemorfinakbaino. • Besteopioide aginduedodosiamurriztuzgero, liberaziokontrolatukobeste opioide batzuekinbainoabstinentzia-sindromebortitzagoakagerdaitezke. • Nagusiki, CYP3A4 ibilbideajarraituzmetabolizatzen da. Isoenzimahorren inhibitzaileek (antibiotikomakrolidoak, antifungikoazolak…) plasman oxikodonagehiagometatzeaeragindezakete. Kontuanizan dosiaegokitzerakoan.

8. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (III) • Oxikodona/naloxona • Opioideekin lotutako idorreria murrizteko asmoz garatu da, hesteetako opioideen errezeptoreetan naloxonak aurkako eraginari esker. Ez da egin oxikodona/naloxona eta libragarri profilaktikoekin batera hartzen den morfina alderatzeko zuzeneko ikerketarik. • Eraginkortasuna aztertzeko ikerketetako bakar batean ere ez da lortu erreskateko tratamendu libragarria alde batera uzterik paziente-kopuru handi samar batean. • Egunean gehienez 80 mg /40 mg-ko dosia har daiteke, izan ere, naloxona dosia areagotzeak analgesia murriztea eta abstinentzia-sindromea azaleratzea eragin dezake. Erabilera oxikodona dosia baxu edo ez horren handiak behar dituzten pazienteetara mugatu behar da. • Ez du abantaila argirik: libragarrien erabilera ez du erabat ekiditen eta morfina eta oxikodona baino dezente garestiagoa da

9. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (IV) • Hidromorfona • Potentzia handiko opiodea da eta morfinak baino mendekotasun handiagoa sorraraz dezake. • Dezente garestiagoa da. • Ez dago liberazio azkarreko forma galenikorik: eragozpena da tratamenduak hasteko eta baita erreskaterako analgesia abiatzeko ere. • Morfina baino metabolito aktibo gutxiago ditu eta, ondorioz, mesedegarria izan daiteke giltzurruneko gutxiegitasun larrian

10. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (V) • Tapentadola • Tramadolaren antzeko sendagaia da kimikoki. Ekintza mekanismo mistoa du: μ-opioide errezeptoreen agonista da eta noradrenalinaren birkaptazioaren inhibitzaile ere bai. Retard forma galenikoak daude soilik eskuragarri. • Ezda finkatu beste opiodeen pareko dosi potentziakiderik • Min kronikoa: ez dago nahikoa datu eraginkortasun alderatua balioesteko. • Efektu kaltegarriak beste analgesiko opioide batzuen antzekoak dira • Ebaluazio independenteetatik ondoriozta daitekeenez, tapentadola ez da inolako aurrerapena terapiaren ikuspegitik

11. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (VI) • Fentanilo transdermikoa • Morfinak baino idorreriaren intzidentzia urriagoa eta haren baliokidea den analgesia eragin dezake, baina ebidentzia kalitate urrikoa da • PKG guztiak ez datoz bat: zenbaitetan lehen lerroko aukeraren bat modura gomendatzen da eta beste batzuetan irensteko arazorik izanez gero soilik gomendatzen da (ahotik hartzeko morfinaren alternatiba modura) • Min ezegonkorrean ez da erabili behar. Oro har, aldez aurretik opioideekiko tolerantzia erakutsi duten pazienteengan soilik erabiltzea gomendatzen da. • Bizitzako azken egunetan erabiltzen hastea ez da gomendagarria

12. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (VII) • Fentanilo transdermikoa • Garrantzitsua da pazienteei txaplatak behar bezala aplikatzeari buruzko kontseiluak ematea eta beroaren ondorioz gaindosia izateko arriskua dagoela ohartaraztea. Esposizio nahigabekoari buruzko informazio-orria: http://www.aemps.gob.es/informa/notasInformativas/medicamentosUsoHumano/seguridad/2014/docs/NI-MUH_FV_07-2014-fentanilo.pdf • Fentanilo transmukosoa • Fentanilo transmukosoa, ahotik nahiz sudurretik hartuta, paziente onkologikoak izaten duen min bortitzean erabil daiteke. • Merkatuan dauden sudurretik hartzeko bi fentanilo motak ez dira trukagarriak: http://www.aemps.gob.es/informa/notasInformativas/medicamentosUsoHumano/2013/docs/NI-MUH_03-2013-pecfent-instanyl.pdf

13. Opiode berriak eta ez hain berriak. Terapeutikan duen tokia (VIII) • Buprenorfina transdermikoa • Propietate agonista eta antagonistak dituen opioidea; beste opioide batzuk hartzen dituzten pazienteei abstinentzia-sindromea ekarri ahal die • Sabai terapeutikoa du. Ezin da esan arnasketa-beheraldia gertatu ezin denik. • Ez da beharrezkoa estupefazienteen errezeta egitea banatzeko. • Eraginkortasunari buruzko ebidentzia nahikoa ahula da. • Mina tratatzeko beste aukera bat da.

14. Opioide bidezko tratamenduaren onura eta arriskuak epe luzera(I) • Analgesikoopioideekargizehaztutakofuntzioadute min akutubortitzearen eta min onkologikoarentratamenduan • Onkologikoaez den min kronikoa: erabileraeztabaidagarria • Seihilabetetikaurrerakoeraginkortasun eta segurtasunariburuzkoebidentzia oso mugatua • Entseguetanmaizgertatzen da tratamenduaalde batera uztea (% 20-80) • Opioideekikomendekotasuna min kronikodunpazienteenherenakbainogehiagokpairatzen du • Adikzio-arriskua (zenbakialdakorrakbaina % 0-50 bitartekoak) • Egunean 100 mg morfina edoharenbaliokidea den dosiabainogehiagohartzendutenpazienteekgaindosiaizateko 9 biderarriskugehiagoduteegunean 20 mg-kodosiahartzendutenekbaino. Soilikgomendatzen da opioideenerabilerabestetratamendubatzuekinonurarikizatenezdutenpazienteentzat

15. Opioide bidezko tratamenduaren onura eta arriskuak epe luzera(II) • Onkologikoaez den min kronikoa: erabilerarakogomendioak • ikusiINFAC 2008 • hasiaurretikpazientearenazterketaklinikozorrotzaegitea • adikzio-arriskuaebaluatzekotresnak(esatebaterako, OpioidRiskToolizenekoa) • pazienteeieta senideeiopioideenerabilerakronikoariburuzkoarriskueningurukoheziketaematea; • opioideakzuhurtasunezpreskribatzea, dosiamailakaigoz • monitorizazioamaiztasunezegiteaopioideeneraginkortasuna, efektukaltegarriak eta neurrizgainekobalizkoerabilerakebaluatzeko • eraginkortasunaneurtzeko, helburuerrealistaplanteatzea:hobekuntzafuntzionalaedo mina % 30 arintzea • Opioideakagintzekolaguntza-tresnak: NationalPain Center- Universidad McMaster-Canadá

16. Opioideak murriztu edo etetea onkologikoa ez den min kronikoan

17. Opioideak murriztu edo etetea onkologikoa ez den min kronikoan Opioideanolaeten • Opioideaez da bortizkietenbehar. Pixkanakaeginbehar da, 2 aste eta 4 hilabeteartekoepean • 1-2 astero dosiosoa, gehienez,% 10 murrizteagomendatzenda • Behinhasierakodosiarenherenerairitsita, 2-4 astero % 5 murriztu • Prozesuanzeharsendagailasaigarriedohipnotikoakekiditeagomendatzea da, bereziki, benzodiazepinak. Besteanalgesikoakordufinkoetanerabiltzeakomenigarria izan daiteke

18. Opiodeen errotazioa (I) • Opioidearenadministraziobideaedoopioideaberaaldatzeahasierakoopioidearekin analgesia egokialortzenezdeneanedoarazoakekarditzaketenefektukaltegarriakagertzendirenean. Min onkologikoanmaizerabiltzen den estrategia • Opioide batetikbesteranorbanakoarenerantzunaaldatuegindaiteke, baianalgesiarenkasuaneta baitaefektukaltegarrienkasuanere (horretanoinarritzen da) • Gidagehienetanaukeraegokitzathartzen da, nahiz eta eraginkortasunarenebidentzia oso mugatuaizan • Opioideenaldaketaegitekogomendiodesberdinak: • analgesiarekinlotutakodosibaliokideakkalkulatueta sendagaiberriarenhasierakodosia % 25-50 murriztu • hasierakoopioidearendosiamurriztu opioide berriarendosiatitulatzen den bitartean

19. Opioideen errotazioa (II)

20. Opioideen errotazioa (III)

21. Ideia nagusiak (I) • Opioide nagusien tratamendua onkologikoa ez den min kronikoan eztabaidagarria da oraindik. Egokia izan daiteke mina bortitza eta jarraitua denean eta zentzuzko beste terapia batzuekin arintzen ez denean. • Mina arintzeari dagokionez, ez dago opioide jakin bat, ezta morfina ere, beste edozein baino hobea izan daitekeenaren ebidentzia argirik

22. Ideia nagusiak (II) • Egunean 100 mg morfina edo haren baliokidea den dosia baino gehiago hartzen duten pazienteek gaindosia izateko arrisku gehiago dute. • Onkologikoa ez den min kronikoaren tratamenduan opioideak erabiltzen direnean, aldian behin eraginkortasuna ebaluatu behar da eta pixkanaka etetea komeni da.

23. Informazio gehiago eta bibliografia… Eskerrik asko!! INFAC 22 liburukia; 5 Zk, 2014