1 / 31

HUMANISMOA ETA ERRENAZIMENTUA

HUMANISMOA ETA ERRENAZIMENTUA. 12. GAIA. DBH 2. ESTATU MODERNOEN SORRERA. XIV. Mendean krisia larria Ekonomikoa eta Soziala Eragileak: Gosea Izurria; ondorioz heriotza-tasa handia Gizarte-gatazkak Egongaiztasun politikoa XV. mendean susperraldia Europan Hazkunde demografiko geldia

marvel
Download Presentation

HUMANISMOA ETA ERRENAZIMENTUA

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. HUMANISMOA ETA ERRENAZIMENTUA 12. GAIA DBH 2

  2. ESTATU MODERNOEN SORRERA • XIV. Mendean krisia larria • Ekonomikoa eta Soziala • Eragileak: • Gosea • Izurria; ondorioz heriotza-tasa handia • Gizarte-gatazkak • Egongaiztasun politikoa • XV. mendean susperraldia Europan • Hazkunde demografiko geldia • Merkataritzaren goraldia • Hirien susperraldia

  3. XV-XVI. Mendean: estatu modernoa sortu • Agintea zentralizatzeko • Lurraldeak batzeko prozesua • Estatu modernoa = agintea zentralizatu + lurraldeak batu • Monarkia autoritarioa = erregeak botere osoa • Ingalaterra • Frantzia • Portugal • Espainia

  4. Boterea sendotzeko baliabideak: • Burokrazia: erregearen izenean funtzionarioak • Justizia administratu • Zergak kobratu • Txanponak egin… • Armada iraunkorra: estatuaren + nobleen zerbitzuan • Diplomazia: enbaxadoreek osatua Monarkien interesak atzerriko gorteetan defendatzeko

  5. EUROPA 1500. URTEAN

  6. AURKIKUNTZA GEOGRAFIKOAK • Esplorazioaren arrazoiak: • Merkataritza-bide berriak aurkitu • Nabigazio arloko hobekuntzak egin • Iparrorratza +astrolabioa • Portulanoak (mapa mota batzuk) • Karabelak (ontzi berezi batzuk) • Errenazimentuko pentsamoldea= lurralde ezezagunak esploratzeko grina

  7. Portugalek eta Espainiak bi bide esploratu zuten • Vasco de Gama (Portugal): Indiaraino Afrikako kostaldetik 1498 • Colón (Espainia): Lurra biribila zela esan + Amerika aurkitu 1492 • Aurkikuntzen ondorioak: • Lurra esferikoa dela frogatu • Zibilizatze-lana aborigenekin • Inperio kolonial handiak sortu • Atlantikoa nazioarteko merkataritza gune bilakatu

  8. ESPLORAZIO-BIDEAK

  9. HUMANISMOA • XV-XVI mendeetan Humanismoa hedatu (Italian eta Flandesen: eskualde bizi+aberatsenak) • Humanismoaren ezaugarriak: • Gizakiaren balioa nabarmendu (antropozentrismoa): gizakia unibertsoaren erdigune + naturako izaki goren • Antzinate klasikoko ideiak, kultura eta artea berreskuratu (Grezia nahiz Erroma) • Fedea eta jakintza bereizi • ≈1440an Johannes Gutenbergek inprenta sortu

  10. HUMANISMOAREN HEDAPENA

  11. ERLIJIO ERREFORMAK • Kristau humanista batzuk Elizako gehiegikeriak salatu • Luteranismoa (Martin Luther): • eliza kritikatu eta Aita Santuaren agintearen aurka (Printze alemanak lagun) • Kalbinismoa (Joan Kalbin): • Lutherren ideiak zabaldu Frantzian • Anglikanismoa (Henrike VIII): • Ingalaterran Aita Santuak ezkontza baliogabetu ez ziolako

  12. KONTRARREFORMA • Elizak kontrarreforma sortu = Trentoko Kontzilioa (1545-1563) • Doktrina katolikoa zehaztu • Kleroen eta sinestunen diziplina gogortu • Inkisizioa indartu (doktrina katolikoa defendatzeko) *Jesusen Lagundia sortu zen *Aita Santuak monarka Katolikoen babes politikoa lortu (adib: Karlos V)

  13. ERRENAZIMENTUA KULTURAN • Pentsamolde berria (humanismoa) • Gizartea: bizitza politiko eta sozialaz arduratu • Ideala: gizakien arteko bakea eta gogaidetasuna • Indarkeria eta gerra arbuiatu • Tomas Moro: Utopia = Bakea, berdintasuna eta tolerantzia • Hezkuntza: hezkuntza-programa erreformatu • Uste sendoa: gizakiaren gaitasunetan eta jakintzaren aurrean • Gizaki errenazentistak jakin-mina eta ikasteko grina • Adib: Erasmo Rotterdamgoa • Erlijioa: zientzia eta fedea uztartu • Erlijioa gizakiarentzat hurbilagoa izatea • Jainkoa gizakiak babestu eta barkatzen dituen aita errukiorra, eta ez epaitu eta zigortzen duen epailea

  14. BERRIKUNTZA ZIENTIFIKO ETA TEKNIKOAK • XV-XVI. mendean zientziaren eta teknikaren garapen izugarria • Leonardo Da Vinci: italiarra • Jakintsua • Astronomiaria • Fisiologoa • Ingeniaria • Botanikoa • Artista • Nikolas Koperniko: poloniarra • Astronomoa • Teoria heliozentrikoa planteatu = eguzkia unibertsoaren erdigunea • Andres Vesalio: • Giza gorputzaren anatomia ikertu disekzio bidez • Miguel Servet: • Odolak biriketako zirkulazioa duela frogatu

  15. LEONARDO DAVINCI

  16. ERRENAZIMENTUA ARTEAN • XV. mendean arte-estilo berria • Ezaugarriak: • Greziako eta Erromako mundu klasikoaren arte-formen erabilera: • Kapitelak, erdi-puntuko arkua, kupulak… (berreskuratu) • Gaien ugaritasuna: • Mitologikoak • Erlijiosoak (desberdina) • Profanoak. • Edertasunaren gorespena: • Edertasuna gizakian, naturan eta eraikinetan. • Perfekzio teknikoa: • Margolanetan perspektiba erabiltzen hasi. • Eskulturetan giza anatomia • Irudien oreka nahiz mugimenduak erabiltzen ziren perfekzioa lortzeko.

  17. ERRENAZIMENTUKO ARTISTAK • Bi aldi bereizten dira: • Quattrocento: XV. mendean arte-estilo berria (Florentzian batez ere): Leonardo Da Vinci • Cinquecento: XVI. mendean aldi gorena (Erroma erdigunea): Michelangelo Buonarroti • Jakintsuen guneak: • Artistak: maisu baten lantegian • Arkitektoak • Filippo Brunelleschi (1377-1446) • Leon Battista Alberti (1404-1472) • Donato Bramate (1444-1514) • Michelangelo Buonarroti (1475-1564)

  18. FILIPPO BRUNELLESCHI Santa Maria dei Fiori San Lorenzo

  19. DONATO BRAMANTE San Pietro in Montorio

  20. MICHELANGELO BUONARROTI

  21. ERRENAZIMENTUKO ARTISTAK • Eskultoreak • Lorenzo Ghiberti (1378-1455) • Donatello (1386-1466) • Michelangelo Buonarroti (1475-1564) • Margolariak • Fra Angelico (1387-1455) • Sandro Boticelli (1445-1510) • Leonardo da Vinci (1452-1519) • Rafael Sanzio (1483-1520) • Michelangelo Buonarroti (1475-1564) • Albrecht Dürer (1471-1528) • Pieter Brueghel Zaharra (1525-1569) • Intelektualak: akademietan *Mezenasek (printze, noble eta burges aberatsak) ordainsaria eman eta haien lana babesten zuten: • Medicitarren gortea (Florentzia) • Aita santua (Erroma

  22. LORENZO GHIBERTI Ghibertiren ateak Florentzia

  23. MICHELANGELO BUONARROTI David Moises Pietatea

  24. DONATELLO David Paduako San Antonio erliebea

  25. SANDRO BOTICELLI Venusen jaiotza Udaberria

  26. RAFAEL SANZIO Atenasko Eskola

  27. MICHELANGELO BUONARROTI Azken Judizioa Adanen sorrera

  28. ARKITEKTURA • Eraikin motak: • Erlijiosoak (eliza) • Jauregiak • Ospitaleak • Etxeak… • Arkitekturaren ezaugarriak: • Harmonia • Soiltasuna • Proportzionaltasuna • Elementu klasikoak erabili: erdi-puntuko arkuak, kupula, ordena klasikoak… *Arkitekto ospetsuenak: Filippo Brunelleschi (Florentziako katedraleko kupula) eta Michelangelo Buonarroti (Vatikanoko Done Petri basilikako kupula)

  29. ESKULTURA • Giza anatomia balioesten zuten = obren ardatza zen • Nabariak: • Edertasun ideala • Proportzioak zaintzeko ardura • Biluzia oso erabilia • Estatuarik ugarienak estatua bakartuak (bustoak eta erliebeak) • Material desberdinak erabili: brontzea, harria, zure,… *Eskultore garrantzitsuenak Donatello (David), Michelangelo (David, Pietatea eda Moises)

  30. PINTURA • Konposizioak oso landuak • Giza irudia margolanaren ardatza • Perspektiba erabili • Garrantzia eman koloreei eta argiari • Gai berriak landu erlijioaz gain: • Mitologia • Natura • Kontakizunak • Eguneroko bizitza *Margolaririk ospetsuenak: Leonardo Da Vinci, Rafael Sanzio, Michelangelo Buonarroti

More Related