De hete brij van glutenvrij

1. “Om de hete brij heen draaien” Om de hete brij heen draaien wil volgens Van Dale (2005) zeggen dat er iets moeilijks moet worden aangepakt, maar dat dit niet gebeurt: er is juist sprake van geaarzel en getreuzel. Maar deze uitdrukking wordt ook gebruikt in de betekenissen 'iets heel graag willen, begerig naar iets zijn' en 'niet ronduit zeggen wat je bedoelt'. De hete brij van glutenvrij Jeanne de Jongh Sacha Visser

2. We willen weten welke collega’s er in de zaal zitten. Graag even gaan staan als: • Zit je in Netwerk NCV • Heb je meer dan 1 cliënt voor het glutenvrije dieet per maand • Heb je al een keer een cliënt gehad die vroeg om het FODMAP dieet • Heb je al een keer een cliënt gehad die advies vroeg met betrekking tot superfood

3. Programma • Glutenvrij bij coeliakie of dermatitis herpetiformis: • Glutenvrij /Glutenbeperkt: bij glutensensitiviteit • Glutenbeperkt: bij Fodmap/ Superfood

4. Grote interesse rondom de glutenis een positieve ontwikkeling • Meer bekendheid • Groter assortiment producten • Betere verkrijgbaarheid • Goedkoper

5. Grote interesse rondom de glutenkent ook valkuilen • Voorheen kenden we alleen een strikt glutenvrij dieet (als bij allergie) nu zijn er alle variaties mogelijk waarbij ieder zijn eigen tolerantie aangeeft. • Als diëtist: moet je nog beter je voelhorens uitzetten om te kijken in hoeverre de klachten t.g.v. voeding zijn en in hoeverre de klachten meer op het psychologische vlak liggen. (denkend aan eetstoornissen) • Coeliakiepatiënt niet altijd serieus genomen schijnveiligheid bij buitenshuis eten.

6. Grote interesse rondom de glutenkent ook valkuilen • Tijdens glutenvrij eten is diagnostiek coeliakie niet betrouwbaar • Belasting aftrek is niet mogelijk als en geen coeliakie of dermatitis herpetifomis is gediagnosticeerd

7. Belasting aftrek

8. Glutenvrij bij coeliakie of dermatitis herpetiformis: gluten: eiwit dat voorkomt in: • tarwe zoals spelt en khorasantarwe (kamut) • rogge, gerst, haver of de hibride soorten daarvan

9. Glutenvrij bij coeliakie of dermatitis herpetiformis: • Maïs • Rijst • Boekweit • Gierst • Soja • Gemodificeerd zetmeel • Aardappel en aardappelmeel • Melk • Rijstwafels • Olie • Ei • Mihoen • Teff • Sorghum • Quinoa • Amaranth • Tapioca • Maïzena • Maïsgriesmeel • Groente • Fruit • Vis en vlees (mits ongepaneerd en niet met meel bestrooid en meel en bloem van alle voorgenoemde graansoorten:

10. Etiket informatie:

11. Etiket informatie:

12. Glutenvrij bij coeliakie of dermatitis herpetiformis:

13. glucosestroopmaltodextrinedextroseook als dit gemaakt is van een glutenbevattend graan

14. Glutenvrij bij coeliakie of dermatitis herpetiformis: • Hygiëne • Handen wassen voor bereiden van eten • Schone thee- en handdoeken • Schone keukenmaterialen • GV producten apart bewaren • Eigen kastje met eigen boterkuipje, jampot etc. • Aparte frituurpan bij eten van patat • Andere producten • Zegels Knutselmateriaal • Medicijnen Behanglijm • Dierenvoeding Cosmetica • Kleefpasta voor kunstgebit

15. Glutenvrij/Glutenbeperkt: bij glutensensitiviteit • Niet allergische voedselovergevoeligheid? Klachten niet medisch objectiveerbaar • Enige manier van diagnosticeren: elimineren, herintroduceren en bij terugkeer van zelfde klachten wederom elimineren. • Pas 2 jaar wordt hierover gesproken in het reguliere circuit.

16. Glutenvrij/Glutenbeperkt: bij glutensensitiviteit • Gevolgen van geringe intake van gluten is onduidelijk • Lastig te bepalen tolerantie grens • Eliminatie advies nu op geleide van klachten

17. Glutenbeperkt: bij FODMAP / Superfood FFermenteerbare O Oligosachariden (fructanen en galacto-oligosachariden) D Disachariden (lactose) M Monosachariden (fructose) A And P Polyolen (suiker alcoholen)

18. Glutenbeperkt: FODMAP Martini ziekenhuis in Groningen heeft het dieet ontworpen met gegevens vanuit Australië en U.K. Wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt nog.

19. Glutenbeperkt: FODMAP Wat is het? Een diagnostisch dieet . Dat wil zeggen eliminatie wat gevolgd moet worden door herintroductie. Voor wie? Voor mensen met PDS klachten

20. Glutenbeperkt: FODMAP • Hoe ga je te werk: • Voedingsdagboek en/of een gerichte anamnese op • Vezel, vocht, vet, zuivel, volwaardigheid. • Aanwezigheid van allergieën (met name inhalatie). • Aanwezigheid van FODMAPS.

21. Glutenbeperkt: Superfood / Powerfood Welke producten vallen er onder?

22. Glutenbeperkt:Superfood/ Powerfood

23. Glutenbeperkt: Superfood / Powerfood Onbekend: Welke voedingsmiddelen Herkomst Bewerking Effect Glutenvrij/ gluten beperkt Risico’s

24. Risico glutenvrijen glutenbeperkt • Overgewicht 20-40% • Tekorten: vit A en D, B6 Foliumzuur, vit B12 (maagzuurremmer) Zink en Fe • Te veel zout in glutenvrij brood • Te veel vet in glutenvrij brood • Etiketten van glutenvrije producten niet betrouwbaar

26. Risico glutenvrij brood en andere specifieke glutenvrije producten. Leesadvies: Gezondgidsapril 2014 blz 8 t/m 11 Glutenvrijseptember 2014 blz 20 en 21

27. Take home message

28. Ga je om de hete brij heen draaien of ga je ermee aan de slag???

29. Take home message Laat je niet verwarren ! Diagnose coeliakie is een duidelijke diagnose waarbij eliminatie van gluten hét advies is. Geen coeliakie: eliminatie is een suggestie alleen als het gevolgd wordt door herintroductie