ERGONOMİ DEVAMI……

1. ERGONOMİ DEVAMI……

2. Psikolojik Açından Çalışma Yeri Düzenleme

3. Motivasyon • Renk düzenleme • Müzik

4. MOTİVASYON FAKTÖRLERİDERECELERİ • ABD JAPONYA • 1 1 Dahaaçıkstratejikdirektif • 2 3 Daha cok enformasyon • 3 2 Proje planlamasına katılım • 4 6 Daha az örgutsel bürokrasi • 5 4 Dışarından gelen fikirlere açıklık • 6 5 Daha az rutin iş • 7 8 Daha fazla hizmetiçi eğitim • 8 7 Terfi için daha çok umut • 9Daha yüksek ücretler • Kaynak Manager Magazine Kasim 1988 • Kaş çatmak için 72 Kas, Tebessüm için sadece 14 kas çalışıyor. • Kaynak: Successful Supervisor 25 Mart 1986

5. Renklendirme • Doğru renklendirme algılamayı düzeltir. • Ayırt etme ve farklılaştırmada yardımcı olur. • Stresi önler, karamsarlığı atar. • Performansı artırıcı yöndedir. • Monotonluğu yok ederek, kabiliyeti yükseltir, yorgunluğu azaltır. • Duyguları olumlu yönde etkiler. • Güvenliği artırır. Kazaları önleyici etkisi vardır. • Düzenliliği oluşturur. Depolamada, taşımada, fabrika içi ulaşımda önemli bir düzenleme faktörüdür. • Enerji artırıcı renk ve ışık dinlenme esnasında dinlenme açığını kapamada yardımcı olur. • Esinlemeyi artırır.

6. Renkler Kapalı Alanlarda İnsanların Algılama Seviyesini Etkiler • Kısa dalgalı renkler olarak adlandırılan mavi veya yeşili bir odanın duvarlarında kullanmak insanların beyin altına “geri çekil” emrini verir. • Uzun dalgalı renkler ise, kırmızı ve turuncudur. Bu renkler insanları daha saldırgan ve tartışmacı bir konuma sokar. • Ayrıca kırmızı bir odayı dar gösterirken, mavi ve yeşil odaya daha geniş ve rahatlık havası verir. Aynı şekilde parlak ve açık renkler “dur”, koyu renkler ise “ilerle” emrini veri.

7. Güvenlik Renkleri

8. Renklerin İnsan Ruhsal Durumuna Etkileri

9. Bilgi Tekniğine Dayalı Çalışma Yeri Düzenleme

10. İnsan-Makine Sistemi • İnsan ve makinenin birbirleriyle olan karşılıklı ilişkisi olarak tanımlanır. • Bu sistem içinde makine göstergesi yapılan işlem hakkındaki bilgiyi verir, insan aldığı bu bilgiyi görsel veya sesli bir şekilde alır (Algılama) ve aldığı bu bilgiyi değerlendirir (Yorumlama). • İnsan yorumlama yeteneğini ve konu ile ilgili temel bilgilerini kullanarak bir karar verir (Karar verme). • Sonraki adımda bu karar denetim elemanları aracılığıyla makineye iletilir.

11. İş Çevresi Bilgi işleme Algılama Kontrol eylemi İnsan Makine Operasyon Gösterge Kontrol Girdi Çıktı

12. Nicel Ekranların Temel Tasarımı Sabit Ölçekli, Hareketli Gösterge Hareketli Ölçekli, Sabit Gösterge Elektronik ekran

14. Güvenlik Tekniğine Dayalı Çalışma Yeri Düzenleme

15. Pratikten Örneklerle Tehlike Kaynakları

16. Tehlike Kaynaklarını Emniyete Alma • Koruyucu içine alma • Kapak içine alma • Koruyucu ile çevreleme

18. Kavrama ve Kilitleme • Örneğin eksantrik bir preste, kalıp çalışırken koruyucu kafesinde aşağıya inmesi Koruma Sistemleri Yere Bağlayan Koruyucu Donanımlar Yaklaşıldığında tepki veren koruyucular İnsan vücudunun bazı kısımlarını makinenin tehlike doğuranhareketleri arasında tehlike alanının dışında belli bir yerde bulunmaya zorlayan donanımlardır. Örnek: İki elle kullanılan kumanda şalterleri Birden fazla kimsenin kumandasıyla çalışan donanımlar İnsan veya herhangi bir organı tehlike alanına yaklaşması durumunda harekete geçerek makinayı durdururlar Örnek Işık engelleri, ışık kafesleri Basınca duyarlı eşik veya hatlar

20. Güvenlik İşaretleri • Yasak İşaretleri : Yuvarlak, fon beyaz, sembol (gerekirse yazı) siyah, çerçeve ve çapraz çizgi kırmızı • Emir İşaretleri : Yuvarlak, fon mavi, sembol (veya yazı) beyaz • Uyarı İşaretleri : Üçgen, fon sarı, sembol (veya yazı) ve çerçeve siyah • Yol Gösterici İşaretler : Dörtgen veya kare, fon yeşil, sembol (veya yazı) beyaz)

21. GÜVENLİK İŞARETLERİ SUNUSU

22. Kişisel Koruyucular

23. Kişisel Koruyucular

24. Ezilme ElektrikKaymaSıcaklık

25. Gürültü

26. Endüstriyel Gürültü ; işyerinde çalışanların üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini olumsuz yönde etkileyen sesler olarak tanımlanabilir. Gürültünün Kişi Üzerine Etkisi • Gürültünün şiddeti, frekansı ve süresine, • Etkilenmenin sürekli ya da aralıklı olmasına, • Kişisel duyarlılık ve yaşa bağlı olarak değişmektedir.

27. GÜRÜLTÜ SEVİYELERİ 145dB(A) 110dB(A) 100dB(A) 50dB(A) 20dB(A) 0dB

28. INTEGRATING SOUND LEVELMETER (Entegre Ses Düzeyi Ölçer) NOISE DOSEMETER (Gürültü Dozemetresi) Bu cihaz rahatlıkla taşınabilir boyutlarda,tek başına kullanılacak şekilde tasarlanmış olup,çalışanın üzerine takılarak ölçüm yapılır. Böylece bütün bir çalışma günü boyunca maruz kalınan gürültünün belirlenmesini sağlar. Entegre Ses Düzeyi Ölçer, çevre ve işyeri gürültü ölçümlerinde kullanılan pratik bir alettir.

29. GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ a) Fizyolojik Etkiler: İşitme duyusu kaybı, acı hissi, sinir sistemi ve dolaşım sistemi bozuklukları ve hormonal denge bozulması ortaya çıkmaktadır. b) Konuşmaları Engelleyerek İş Performansının ve İş Güvenliğinin Azalması: Gürültülü ortamlarda çalışanlarda iş kazası görülme oranı daha yüksektir . c) Psikolojik Etkiler:Uyumsuzluk, uykuya geç başlama, uyuyamama. yorgunluk. Gürültü insanların uykuya dalma süresini uzatır, uyku uyurken uyanmalara neden olur.Uyandıktan sonra tekrar uyumalarını zorlaştırır.

30. d) İşitme Duyusu Üzerine Etkisi (Mesleki Sağırlık) : Gürültünün işitme duyusu üzerinde meydana getirdiği etkiler ikiye ayrılır. 1. Geçici İşitme Kaybı: Gürültülü bir ortama giren kimsede, gürültülü ortamı terk ettikten sonra geçici bir işitme azalması olur. Bu gürültünün neden olduğu geçici eşik kayması nedeniyle ortaya çıkar. 2. Kalıcı İşitme Kaybı: Kalıcı sağırlığın üç evresi vardır: Birinci Evre : İşçi kulağının işitme yeteneğinin azaldığının farkında değildir. Ancak odyometrik muayene ile ortaya çıkartılır. Günlük hayatta konuşma sesinin frekansı 500-2000 Hz'dir. Sağırlığın birinci devresinde ise kulağın işitme yeteneği bu frekanslar için bozulmamıştır. Bozukluk yalnızca 4000-4500 Hz frekanslar içindir.

31. İkinci Evre : Kalıcı sağırlık ilerledikçe bozukluk 4000 Hz'de kalmaz. Bu frekansın altında ve üstündeki seslere yayılır. Fısıltı sesi güçlükle duyulur. Bozukluğun boyutu odyometre ile anlaşılır. Üçüncü Evre : Kulağın işitmediği seslerin frekansları çok genişlemiştir. Bozukluk konuşma seslerinin frekansına kadar ilerlediği için konuşma duyulmaz. Normal hayatta sağır un insan meydana gelmiştir. Buna ek olarak kulakta uğultu vardır.İşçi gürültülü ortamdan uzaklaştırılsa da iyilik sağlanamaz ancak sağırlığın ilerlemesi durdurulmuş olur.

32. GÜRÜLTÜ KONTROLÜ • Kaynakta Gürültü Kontrolü • Kaynağın yaydığı ses enerjisini azaltmak. • Kaynak ile sesi yayan yüzey arasında yalıtımı sağlamak. • Yüzeyin ses yaymasını azaltmak • Yayılma Alanında Gürültü Kontrolü • Ses bariyerlerinin kullanılması • Gürültü yayılma alanının kontrolü ( duvar tavan vb. yüzeylerin ses yutucu malzemeyle kaplanması vb. metotlar) • Gürültü kaynağının bulunduğu bölgenin ses yalıtıcı malzemeyle ayrılması. • Gürültünün Algılandığı Yerde Kontrolü • Gürültüden etkilenen kişi veya kişileri ses yalıtımı sağlanmış bölgelere alarak gürültüden korumak. • Kulak koruyucuları kullandırarak gürültüden korumak

33. Genel Olarak İki Tip Kulak Koruyucusu Vardır (i) Kulak tıkacı (ii) Manşon (Kulaklık) Kulak koruyucularının gürültü engelleme değerleri. Cinsi Azaltma Derecesi Pamuk 5-16 dB Parafinli pamuk 20-35 dB Cam pamuğu 7,5-32 dB Kulak tıkacı 20-45 dB Kulaklık 12-48 dB Uygun kulak koruyucusunun seçiminde iki önemli ölçü vardır: * İstenilen ses azalmasının sağlanması. * Kullanım rahatlığının sağlanması

34. Aydınlatma

35. İnsanın duyusal ve algısal verileri kapsamında, aydınlatma ile görsel algılama önemli bir yer tutmaktadır. Bütün algılamaların % 80 ile %90’ı görme ile gerçekleşmektedir. • Bu nedenle çalışanların optimal aydınlatma koşullarında çalışması onların göz sağlığı ve görme yeteneğini koruması açısından önemlidir.

36. Kötü Aydınlatma Sonucunda Gözde; • Okülomotor değişiklikler[1] • Oküler ağrı[2] • Kaşıntı • Göz yaşarması • Gözlerin uyum ve konverjans yeteneğinin[3] azalması • Baş ağrısı, renk yanılgıları gibi problemler ortaya çıkacaktır • Azalan verim, artan ıskarta, artan iş kazaları • Azalan insan performasını, artan yorgunluk [1] Okülomotor Değişiklik: Gözdeki refleks hareketlerinin değişmesi [2] Oküler Ağrı: Göz kasındaki ağrılar [3] Konverjans Yeteneği: Yakına odaklama

37. İyi Bir Aydınlatma Düzeninin Özellikleri 1- ) Aydınlatma Şiddeti • Aydınlatma şiddeti yapılan işle bağlantılıdır. • Aydınlatma şiddetinin yükselmesi • İnsan performansının artmasına, yorgunluğun azalmasına • Daha az ıskarta ve iş kazasına • Bazı işlerde performansın %15-40 arasında artışına • Işık gereksinimlerinin yaşla birlikte artma gösterdiği gözönüne alınmalıdır.

38. Normal Görme İçin Önerilen Aydınlatma Düzeyi Örnekleri

39. Kontrastlığa ve Boyutlara Göre Gerekli Aydınlatma Seviyeleri

40. İyi Bir Aydınlatma Düzeninin Özellikleri 2-) Eş Düzey Aydınlatma • Sürekli olarak bulunulan bir ortamda aydınlık farkları büyük olursa gözün sürekli adapatasyonu gerekir ki bu da görme performansının düşmesine neden olur. • Gün ışığı ile aydınlatmada, yüksek ölçüde eşdüzeylilik çalışma yerinde bakış alanına giren gökyüzünün yüksek ışık yoğunluğu ile kapalı alanın içindeki çok düşük yoğunluğu arasındaki büyük fark nedeniyle engellenir. • Pencerede teknik önlemler (Jaluzi veya özel cam kullanımı) • Tavan duvarlarının uygun şekilde boyanması

41. İyi Bir Aydınlatma Düzeninin Özellikleri 3-) Göz Kamaşmasının Sınırlandırılması • Görme alanındaki çok yüksek ışık yoğunluğu farklılığından ayrı olarak • Işık kaynağına doğrudan bakmak • Parlak yüzeylerden yansıma dolayısıylagöz kamaşır. • Kamaşma ışık kaynağının görme alanındaki konumuna ve ışık kaynağının görülebilir yüzeyine bağlıdır.

42. Baş sabit tutulduğu zaman, gözler tarafından algılanan alanlara da ergonomide, “görsel alan” denilmektedir. Görsel alan, üç bölümde değerlendirilmektedir. Bunlar: • Düşeyle 10 açı yapan net görme alanı, • Düşeyle 400 açı yapan orta alan, • Düşeyle 400-700 açı yapan çevresel alandır

43. İklim ve Havalandırma

44. Soğukta Çalışma • Soğuk algınlığı rahatsızlığı • Vücudun belli yerlerinin donması • Gözlem ve tepki yeteneğinin azalması • İş veriminin azalması • Gerektiği kadar kalın giysilerle soğuğun etkisinden korunmak mümkündür. Diğer taraftan bu giysilerin kalın olması hareket serbestliğini dolayısıyla çalışmayı kısıtlar. • Aşırı Sıcakta Çalışma • Nabız, vücut sıcaklığının artması ve terleme ile kendini gösterir • Derinin zarar görmesi • Su ve tuz eksikliğinin yol açtığı tükenme • Sıcaktan baygınlık • Sıcak çarpması • İş veriminin azalması

45. Hava hızı: anemometre, hava akım hızı ölçer

46. Çalışılan Hacimde Sürekli Bulunan Her İşçi İçin Asgari Hava Hacmi • Çoğunlukla oturularak yapılan işler için 12m3 ( tavsiye edilen 18m3) • Çoğunlukla ayakta yapılan işlerde 15m3 ( tavsiye edilen 23m3) • Ağır bedensel çalışmada 18m3 ( tavsiye edilen 27m3) • Çalışma yerlerinde devamlı iş gören personel dışında başka kişilerde uzun süre kalıyorsa , her fazla kişi için en az 10 m3 hacminde hava gereklidir.

47. Titreşim

48. El–Kol Titreşimi: İnsanda el–kol sistemine aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk oluşturan ve özellikle de, damar, kemik, eklem, sinir ve kas bozukluklarına yol açan mekanik titreşimi, • Bütün Vücut Titreşimi: Vücudun tümüne aktarıldığında, işçilerin sağlık ve güvenliği için risk oluşturan, özellikle de, bel bölgesinde rahatsızlık ve omurgada travmaya yol açan mekanik titreşimi,

49. otururken kuvvetli düşey titreşimler etkisinde kalan kişilerde rastlanan şikayetler

50. Maruziyet Sınır Değerleri ve Maruziyet Etkin Değerleri 1- ) El – kol titreşimi için; • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 5 m/s2, • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 2,5 m/s2. 2-) Bütün vücut titreşimi için; • Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 1,15 m/s2, • 2) Sekiz saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 0,5 m/s2 olacaktır. .