420 likes | 603 Views
แหล่งสารสนเทศวารสารแบบเสรี (Open Access). รุจเรขา อัศวิษณุ งานสารสนเทศและห้องสมุดสตางค์ มงคลสุข คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล http://stang.sc.mahidol.ac.th. “Information wants to be free." - Stewart Brand, 1984 ( famous quote). "On the one hand information wants to be expensive ,
E N D
แหล่งสารสนเทศวารสารแบบเสรี (Open Access) รุจเรขา อัศวิษณุ งานสารสนเทศและห้องสมุดสตางค์ มงคลสุข คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล http://stang.sc.mahidol.ac.th
“Information wants to be free." - Stewart Brand, 1984 (famous quote)
"On the one hand information wants to be expensive, because it's so valuable. The right information in the right place just changes your life. On the other hand, information wants to be free, because the cost of getting it out is getting lower and lower all the time. So you have these two fighting against each other." - Stewart Brand, 1984
ความหมายของ Open Access (OA) • Electronic scholarly articles are available freely at the point of use • Immediate, free and unrestricted online access to digital scholarly material
Business Model : • Traditional publishing : "ผู้อ่าน" เป็นผู้จ่าย ค่าสำเนาบทความ หรือจ่ายค่าบอกรับในรูปแบบวารสาร หรือฐานข้อมูล (subscriber-pays model / subscription-based model) • Open Access Publishing : "ผู้แต่งบทความ" (สถาบันต้นสังกัด หรือแหล่งเงินทุนที่ได้รับ) เป็นผู้จ่าย (author-pays model)
... “Journal reputation and perceived quality are more important factors in authors' decisions to submit to a journal than whether it has an open access policy”... Schroter S and Leanne Tite L. Open access publishing and author-pays business models: a survey of authors' knowledge and perceptions. J R Soc Med. 2006 March; 99(3):141–148.
กฎระเบียบและข้อตกลงร่วมกันเพื่อรักษาคุณภาพและความยั่งยืนของวารสาร Open Access Washington DC Principles for Free Access to Sciencehttp://www.dcprinciples.org
คำศัพท์เกี่ยวกับ Open Access Journals • OA Publishing ('Gold' OA)ผู้เขียนบทความ แหล่งเงินทุนหรือ สถาบันต้นสังกัด เป็นผู้จ่ายค่าตีพิมพ์ (Author-pays) ให้แก่ OA Publishers และอนุญาตให้นำบทความไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตได้ ตัวอย่างของสำนักพิมพ์ OA ได้แก่ • Hindawi Publishing (1997) • BioMed Central (2001) • Public Library of Science - PLoS (2003)
คำศัพท์เกี่ยวกับ Open Access Journals • OA Self-archiving ('green' OA) • ตีพิมพ์ในวารสารของสำนักพิมพ์ทั่วไป แต่ผู้เขียนมีสิทธิ์นำ บทความมาจัดเก็บไว้ใน author's homepage หรือ institutional repository เพื่อนำไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตต่อได้ • แหล่งเก็บประเภท Open Access Archives (OAA) ตัวอย่างเช่น PubMed Central (1999)
Truly OA Journals • ให้ใช้บทความออนไลน์ได้ฟรี ทันทีที่ตีพิมพ์ • ให้ผู้เขียนบทความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ • ให้เผยแพร่บทความออนไลน์ได้โดยไม่มีขีดจำกัด • OA Journals มีความหมายตรงข้ามกับ Subscription-based Journals • Delay Open Access • ให้ใช้บทความออนไลน์ได้ฟรีเฉพาะฉบับย้อนหลัง (free back issues) หลังจากตีพิมพ์ไปแล้ว 1-6 เดือน หรือ 1 ปี เป็นต้น • ตัวอย่างเช่น วารสารในกลุ่มของHighWire Press • Dual-mode Open Access • วารสารชื่อเดียวกัน มีทั้งprint subscription และ OA edition
Hybrid Open Access (Author-choice OA) • ภายในวารสารฉบับเดียวกัน มีทั้งบทความ OA และ non-OA • Partial Open Access • OA เฉพาะบางบทความ (มักเป็นการโฆษณาของสำนักพิมพ์) • Low-income Open Access • OA เฉพาะประเทศในกลุ่ม low-income economies โดยให้บริการวารสารผ่านโครงการช่วยเหลือต่างๆ เช่น • Hinari (Health InterNetwork Access to Research Initiative) • AGORA (Access to Global Online Research in Agriculture)
Dimensions of Open Access publishing Keith G Jeffery. Open Access: An Introduction. August 2007 <http://www.ercim.org/publication/Ercim_News/enw64/jeffery.html>.
ตัวอย่างเว็บไซต์ Open Access • OA Publishers • BioMed Central www.bmc.org • Public Library of Science (PloS) www.plos.org • Hindawi Publishing Cop. www.hindawi.com • OA Journal Resources • Directory of Open Access Journals (DOAJ) www.doaj.org • Open J-Gate (Informatics India Ltd.) www.openj-gate.com • Japan Science and Technology Information Aggregator, Electronic (J-Stage) www.jstage.jst.go.jp • Scientific Electronic Library Online (SciELO), Brazil www.scielo.br
OA Journal Resources • Free Full Text www.freefulltext.com • Free Medical Journals www.freemedicaljournals.com • HighWire Press. highwire.stanford.edu Online Full-text Articles • Free Indexes • Google Scholar scholar.google.com • Windows Live Search Academic academic.live.com • Scirus www.scirus.com • PubMed www.pubmed.gov
Citation Advantage of Open Access Articles “OA articles are more immediately recognized and cited by peers than non-OA articles published in the same journal”. (PNAS: Proceedings of the National Academy of Sciences) Plos Biol 2007;4(5):e157. <http://dx.doi.org/10.1371/journal.pbio.0040157>