Download
1 / 116
1.19k likes | 1.57k Views
SAĞLIĞA ZARARLI ALIŞKANLIKLAR. BAĞIMLILIK NEDİR???. Bağımlılık ; Keyif verici bazı maddelerin zarar vermesine karşın insanlar tarafından sürekli kullanma isteği duyulması ve vazgeçememe durumudur. MADDE KULLANIMIYLA İLGİLİ ŞU TEMEL KAVRAMLARI KULLANMAKTA YARAR VAR!!!
E N D
Bağımlılık ; Keyif verici bazı maddelerin zarar vermesine karşın insanlar tarafından sürekli kullanma isteği duyulması ve vazgeçememe durumudur.
MADDE KULLANIMIYLA İLGİLİ ŞU TEMEL KAVRAMLARI KULLANMAKTA YARAR VAR!!! • ALIŞKANLIK TUTKUNLUK (Ruhsal Bağımlılık) (Fiziksel bağımlılık)
ALIŞKANLIK- Ruhsal Bağımlılık • Bir ilacın ya da maddelerin yarattığı ruhsal etkiyi yeniden yaşamak için kişinin aşırı ve güçlü bir istek ve eğilim duyması demektir. (Kahve , kola, sigara ve zaman zaman alınan alkol ve rahatlatıcı maddeler gibi).
Ruhsal bağımlılık denilen durumda, kişi bu maddeleri almak için güçlü bir istek duyar, ancak alamadığı zaman krize girmez, yani yoksunluk duymaz.
TUTKUNLUK-Fiziksel Bağımlılık • Kişi kullandığı ya da aldığı maddeyi sürekli çoğaltmak zorundadır. Yani vücutta bir direnç artışı söz konusudur. • Merkezi sinir sisteminde o madde ve ilaca karşı bir uyum gelişmiştir. Beynin ve tüm sinir sistemi işlevlerini sürdürebilmesi için artık o madde gereklidir.
Bu madde ya da ilacın azaltılması ve ya alınmaması halinde bedensel ve ruhsal belirtiler ortaya çıkar. Çünkü, bedenin bulduğu fizyolojik adaptasyon bozulmuştur. Kendini yeni duruma göre ayarlamak zorundadır. İşte bu dönemde belirtiler gözlenir.
BAĞIMLILIK SÜRECİ • ‘Belki kullanabilirim’ • ↓ • ‘Korku ve Merak’ • ↓ • ‘Bir kereden bir şey olmaz’ ←←←←← ‘Bırakırım bir daha başlamam’ • ↓↑ • ‘Bir daha asla!’ ‘Artık bırakacağım’ • ↓↑ ‘Ben bağımlı olmam’ ‘Bırakmak zorundayım’ • ↓↑ • ‘İstersem bırakırım’→→→→→→→→ ‘Bu meret bırakılmaz ki!’ • Kişi önce maddeye karşı kullansam ne olur diye merak duyar,daha sonra merak korkuyu yener ve ‘bir kereden bir şey olmaz’ diyerek kullanmaya başlar. Bundan sonraki her kullanışı olacaktır ama beklenen son hiç gelmez.
BAĞIMLILIK YAPAN MADDELER SİGARA ALKOL UYUŞTURUCULAR
TÜTÜN VE SİGARA BAĞIMLILIĞI • Tütün ve sigara kullanımı günümüzde bulaşıcı hastalıklar kadar yaygın ve çoğu zamanda tehlikeli bir toplumsal salgındır.Tütün; sigara, puro,pipo ve nargile şeklinde kullanılabilmektedir. • Sigarada bağımlılığa neden olan kimyasal madde NİKOTİNDİR!
ASETON (OJE SÖKÜCÜ) NAFTALİN (GÜVE KOVUCU) NİKOTİ N HİDROJEN SİYANÜR (GAZ ODALARI ZEHİRİ) ARSENİK (KAN ZEHİRİ) METANOL (FÜZE YAKITI) DDT BENZEN CO (EGSOZ GAZI) –KADMİYUM (AKÜ METALİ) PİREN SİGARADA YAKLAŞIK 4000 KADAR ZEHİR VARDIR.
Bütün tütün ürünleri içildiği zaman akciğerden, içilmediği zaman burun ve ağızdan emilebilen NİKOTİN içerir. • Nikotin Güçlü bir bağımlılık yapan maddedir. • Nikotin sigara içerken her solukta 7 saniyede beyne ulaşır ve kendinizi iyi hissetmenizi sağlar ve daha çok nikotin istemenize neden olur
SOLUNUM ORGANLARINDA: • Sigara solunum organlarından en çok akciğerlere,gırtlak ve soluk borusuna zarar verir.Solunum organlarında kanser oluşma olasılığı ,sigara içenlerde içmeyenlere göre 15-20 kat daha fazladır.
Sigara kullanımı,solunum yollarını tahriş ederek koku alma duyusunda azalma,farenjit, larenjit,bronşit,astım ve akciğer hastalıkları ile kalp ve damar hastalıkları gibi olumsuzluklara neden olur. • Tıknefeslik de denilen kronik engelleyici akciğer hastalığı akciğerlerin kapasitesini tehlikeli ölçüde düşüren önemli bir hastalıktır. • Bu hastalık insan ömrünü %40 azaltır.
Soluk borusunun içinde solunum havasındaki toz parçalarını ve mikropları tutup dışarı atan titrek tüyler vardır.Sigaradaki katman titrek tüyleri yapıştırarak havadaki toz ve içindeki mikropların akciğerlere gitmesine neden olur. • Bu kişilerde balgam oranı arttığından ‘sigara içen öksürüğü ’ denilen,özellikle geceleri artan sık ve ağrılı öksürüklere ve astıma neden olur.
Sigara dumanında bulunan CO, kanın oksijen taşıma kapasitesini azalması,hareketlerin kısıtlanmasına ve çabuk yorulmaya neden olur.Böylece kişilerde soluk alıp verme güçleşir ve solunum düzensizlikleri görülür.
SİNDİRİM ORGANLARINDA: • Sigara içilmesi,koku ve tat alma duygularını zayıflattığı için yemeklerden daha az zevk alınır ve iştahı azaltır,sindirim düzenini bozar. • Sigara içenlerde mide ülseri ve gastritin fazla olması sigaranın ülseri arttırdığını ve iyileşmesini engellediğini gösterir.Mide kanamaları da daha fazla görülür. • Sigaranın katranı ,yemek borusu, mide ,pankreas, ve safra kesesi kanseri olasılığını arttırır.
KALP VE DOLAŞIM SİSTEMİNDE: • Koroner kalp hastalıklarını ve kalp krizi olasılığını arttırır.65 yaş üstü kalp hastalıklarından ölenlerin %40-45 inin nedeni sigaradır.Felçlerinde %18 i sigaradan kaynaklanır.
Sigara dumanındaki maddeler damar sertliğini arttırıp damarların büzülmesine,kalbin atışının hızlanmasına ve tansiyon düzensizliklerine neden olur. Bu da en çok beyini etkileyerek unutkanlığı arttırıp,düşünme yeteneğini azaltır. • Aşırı sigara içimi kan dolaşımını aksattığından kangrene neden olabilir.
ÜREME SİSTEMİNDE: • Sürekli sigara içen erkeklerde sperm yapımı ve spermlerin hareketi azalır.Buda zamanla kısırlığa neden olabilir.Özellikle 40 yaş üstü erkeklerde prostat kanseri riskini arttırır.Sigara içen kadınlarda içmeyenlere göre 10 kat fazla kısırlık görülür.
Gebe annenin sigara içmesi durumunda, düşük yapma olasılığı artar.Annenin içtiği sigaradaki zehirli maddeler bebeğe geçtiğinden bebeğin gelişimini yavaşlatır ve zeka geriliğine neden olabilir ve bulaşıcı hastalıklara yakalanma olasılığı artar.
VÜCUDUN GENELİ VE İNSAN ÖMRÜNE ETKİLERİ: • Sigara hücre yenileme yeteneğini azaltarak yaşlanmayı hızlandırır,insan ömrünü kısaltır. • Sigara zamanla etkisini göstereceğinden sigara içmek ağır çekimli bir intihardır.
PASİF İÇİCİLİK • Sigara içmeyen bir kişinin sigara içilen bir ortamda bulunduğunda dumanını solumasına pasif içicilik denir. • Yanan sigaradan çıkan duman akciğerlere çekilerek tekrar havaya verilen dumandan daha fazla zararlı madde taşır.
YANINIZDA SİGARA İÇİLMESİNE ASLA İZİN VERMEYİN!....
Pasif içicilerde boğazda ve gözlerde yanma,sulanma, kaşınma yanında kalbin hızlı artması,kan basıncının yükselmesi, kandaki CO miktarının artması gibi anormallikler görülür. • Sigara içilmeyen ortamdaki bebeklerin solunum yolları hastalıkları pasif içici bebeklere göre oldukça azdır.
SİGARA SİGARA
ALKOL BAĞIMLILIĞI • İnsanın kendisine olduğu kadar çevresine de zarar veren alkol içme olayı giderek alışkanlığa ve alkol bağımlılığına dönüşür. Bu da toplumda önemli sosyal ekonomik ve halk sağlığı sorunlarının ortaya çıkmasına neden olur. • Alkol almak için yapılan harcamanın dışında alkol nedeniyle oluşan üretim kaybı ve sağlık harcamaları milyarlarca lira tutar.
İnsanları suç işlemeye zorlar. Yapılan istatistiklerde intiharların, cinayetlerin ve kazalara bağlı ölümlerin yarıdan fazlasının alkolle ilişkili, olduğu saptanmıştır. • Kanda sürekli alkol bulunmasıyla belirginleşen alkol bağımlılığı, alınan alkolün miktarına ve alkol kullanma süresine bağlı değildir. • Ancak sık ve giderek artan miktarda alkol kullanmak bağımlılığın önemli ölçütüdür.
Ancak sık ve giderek artan miktarda alkol kullanmak bağımlılığın önemli ölçütüdür. • Alkol, içtikten kısa süre sonra kana karışır, etkisini çabuk gösterir.Bu da kişilerin alkole alışmasına ve bağımlılığa neden olur.Örneğin bira gibi hafif alkollü içkiler,alkol bağımlılığına geçişte önemli basamak oluşturur.
ALKOL VE ETKİLERİ • Alkol, belirli kimyasal yapıları olan kokulu, uçucu,yanıcı özelliklerdeki sıvıların genel adıdır.Alkollü içkilerde %5-50 arasında değişen oranlarda etil alkol vb. alkol çeşitleri bulunur. • Bunlardan metil alkol,etil alkole göre daha ucuzdur ve halk arasında ispirto olarak bilinir.Metil alkol kana daha çabuk karışarak körlük, felç vb. Sakatlıklara neden olabilir.
İçilen alkol; ağız ,yemek borusu,mide,en son ince bağırsakta emilerek olduğu gibi kana karışır ve pek çok organı etkiler.Aç karnına alınan alkol,iki dakika içinde kana geçer.Sonra da karaciğere,beyne,kaslara ve vücudun diğer organlarına dağılır. • Alkol gebe anneden kan yoluyla,emziren anneden de süt yoluyla bebeğe geçer.Alkol kullanan gebe annelerin bebekleri normalden daha küçük doğar.Böyle annelerin bebeklerinde zeka engelliği,kalp ve bazı sistemik bozukluklar olabilir.Bu nedenle alkolün,alkol alan her insana olduğu gibi bebeğe de zararlı etkileri vardır.
