AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DE MEVZUAT İYİLEŞTİRME ÇABALARI

1. AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE’DEMEVZUAT İYİLEŞTİRME ÇABALARI Dr. Recep KIZILCIK BAŞBAKANLIK KANUNLAR VE KARARLAR GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

2. DÜZENLEME Mevzuat veya hukuki düzenleme, İkinci Dünya Savaşından sonra devlet yönetiminde en yaygın kullanılan siyasi araç olmuş, karmaşık toplumsal ve ekonomik değerler arasında dengeyi sağlayarak hayati önemi haiz bir rol oynamaya başlamıştır.

3. LİZBON STRATEJİSİ (2000-2010) Avrupa Birliği Ekonomisinin; • Daha rekabetçi, • Daha dinamik, • Teknolojik olarak öncü.

4. DÜZENLEMENİN NEDENLERİ • Vatandaşların sosyal, çevresel ve kültürel talepleri • Piyasaya dair bilgi eksikliği veya var olan asimetri • Neden olunan dışsallıklar • Vatandaşların temel hizmetlerden faydalanma isteği • Pazar gücünün varlığı ve bu gücün kötüye kullanılması.

5. OECD ÜLKELERİNDE DÜZENLEYİCİLERİN DÜZENLEME YÖNTEMLERİ 1. Uzman-Karar güvenilen bir uzman tarafından verilmektedir. Bu kişi düzenleyici veya uzman olabilmektedir.

6. OECD ÜLKELERİNDE DÜZENLEYİCİLERİN DÜZENLEME YÖNTEMLERİ 2- Konsensüs- Karar, önerilen düzenleme üzerinde çıkar grupları ile varılan uzlaşı üzerine verilmektedir.

7. OECD ÜLKELERİNDE DÜZENLEYİCİLERİN DÜZENLEME YÖNTEMLERİ 3- Politik- Karar, konunun politik süreçteki önemi üzerinde varılan uzlaşma gereğince politikacılar tarafından verilmektedir.

8. OECD ÜLKELERİNDE DÜZENLEYİCİLERİN DÜZENLEME YÖNTEMLERİ 4- Benchmarking (En iyi uygulamaların adaptasyonu) - Karar, uluslararası düzenleme gibi dış yöntemlere dayanılarak verilmektedir..

9. OECD ÜLKELERİNDE DÜZENLEYİCİLERİN DÜZENLEME YÖNTEMLERİ 5- Deneysel- Karar, yapılan araştırmalardan elde edilen bulgulara göre verilmektedir.

10. DÜZENLEYİCİ MALİYETLER • Politika Maliyetleri: Doğrudan doğruya politika hedefleri ile bağlantılı olan maliyetlerdir. • İdari Maliyetler: Teftiş ve uygulama dahil kayıt tutma, raporlama ve uyumlaştırma ile ilgili bütün maliyetleri kapsamaktadır.

11. DÜZENLEYİCİ MALİYETLERİN DEĞERİ ABD ve Hollanda’dan elde edilen bilgiler, toplam düzenleme maliyetlerinin Gayri Safi Milli Hasılanın %10-12 si arasında olduğunu göstermektedir.

12. BASİTLEŞTİRME • Deregulasyon • Konsolidasyon • Rasyonelleştirme

13. BETTER REGULATION • Orantılılık (Proportionality) • Sorumluluk (Accountability) • Uyumluluk (Consistency) • Şeffaflık (Transparency) • Hedef Tespiti (Targeting)

14. DÜZENLEYİCİ ETKİ ANALİZİ (REGULATORY IMPACT ANALYSIS- RIA) Herhangi bir düzenleme ile birlikte, teklifin gerekliliğini, hedefin gerçekleştirilmesi için alternatif yolları, maliyet ve fayda değerlendirmelerini ve bunun nasıl uygulamaya konulacağı hususlarını analitik bilgiye dayanarak ortaya koymak için uygulanan yeni bir tekniktir.

15. RIA’NIN FAYDALARI • Açıklık • Katılım • Hesap verme • Politik ve idari kararların kalitesinin artırlması • Meşruluk

16. KOMİSYONUN MART 2005 TARİHLİ İYİ DÜZENLEME PROGRAMI’NIN 3 ANA İLKESİ • Avrupa Birliği düzeyinde daha çok Düzenleyici Etki Analizi ve Basitleştirme gibi modern enstrümanlarının uygulanması. • İyi Düzenleme ilkelerinin Birlik ülkelerindeki bütün düzenleyiciler tarafından uygulanması için üye ülkelerle daha çok iş birliğinin sağlanması. • Birlik düzeyinde ve üye ülkelerdeki bütün düzenleyiciler ve ilgililer arasındaki yapıcı diyalogun güçlendirilmesi.

17. HOLLANDA YAKLAŞIMININ İŞLEYİŞİ • İdari yükün ölçülmesi. • Hedefin belirlenmesi. • İdari yapı.

18. HOLLANDA YAKLAŞIMI İDARİ MALİYETLERİN ÖLÇÜLMESİ • Standart Maliyet Modeli :Her bir düzenlemenin gerektirdiği bilgi verme zorunluluğu ayrı olarak tespit edilmelidir. Tespit edilen bu bilgi verme zorunluluklarının neden olduğu idari yük yıllık olarak aşağıdaki yöntem kullanılarak tahmin edilir. S : Zorunluluktan etkilenen firma sayısı. Ü :Bilgi verme zorunluluğunu yerine getiren personelin saat başı ücreti. Z :Bir yıl içerisinde idari zorunlulukları yerine getirmek için harcanan saat. S x Ü x Z

19. HOLLANDA YAKLAŞIMI • Hedefin Belirlenmesi: Modelin işleyebilmesinin şartlarından birisi de maliyetlerin yüzde kaç oranında azaltılabileceğine dair bir hedefin belirlenmesidir. Örneğin, Hollanda 2006 yılı sonunda tamamlanacak olan projesinde, idari yükün yüzde yirmi beş oranında azaltılmasını hedeflemiştir.

20. HOLLANDA YAKLAŞIMI İdari Yapı: • IPAL, Ekonomi Bakanlığı ile koordineli olarak Hollanda'nın idari yükün azaltılması çalışmalarını koordine etmektedir. • ACTAL,Hollanda'daki idari yükün azaltılması faaliyetlerini denetleyen hükümet dışı özerk bir yapıdır.

21. HOLLANDA YAKLAŞIMI SONUCU ELDE EDİLEN KAZANIMLAR • Yatırımlara daha fazla kaynak ayrılmaktadır. • Yenileme, verimlilik ve iş dünyasının gelişmesine hükümet tarafından yardımcı olunur. • Düzenlemelerin etkinliği artırılarak yönetim kalitesi artırılır. • Mevcut düzenleme stokları tarafından doğurulan idari yüklerin azaltılması için itici bir güç ve yeni düzenlemelerin akışı üzerinde hükümet kontrolünün artırılmasını sağlar.

22. TÜRKİYE’DE İYİ DÜZENLEME ORTAMININ OLUŞTURULMASINA YÖNELİK ÇALIŞMALAR • Kamu Yönetiminin Temel İlkeleri Hakkında Kanun • Bakanlar Kurulu Yönetmelik Taslağı • Düzenleyici Etki Analizi Seminerleri • Basitleştirme

23. TÜRKİYE’DE “İYİ DÜZENLEME” İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER Düzenleyici Politikanın Amaçları: • İdari kapasitenin artırılması. • İşleyen Pazar ekonomisinin kurulması, • Ekonominin daha dinamik ve rekabetçi hale getirilmesi, • Demokrasinin bütün kurumları ile yerleştirilmesi ve güçlendirilmesi

24. BASİTLEŞTİRME ÇALIŞMALARI • 148 yönetmeliğin yürürlükten kaldırılması • Şirketlerin kayıt esnasında gerçekleştirdikleri yedi prosedür birleştirilerek bire indirilmesi • İşe başlama süresinin 38 günden 9 güne indirilmesi (OECD ortalaması 27 gün)

25. ÖNERİLER • OECD ve Avrupa Birliği ülkelerinde de uygulanan İyi Düzenleme (Better Regulation) anlayışı geliştirilmelidir • Düzenleyici Etki Analizi tekniği düzenleme sürecine etkin olarak dahil edilmelidir • Danışma ve katılım genişletilmelidir • İdari yükün azaltılması için belirli bir zaman sürecinde gerçekleştirilecek bir hedef tespit edilmelidir