Isfahan University of Technology

Isfahan University of Technology Reproduction Physiology (part 2) By: A. Riasi (PhD in Animal Nutrition & Physiology)

اهداف این جلسه • انواع جنسیت چیست و نسبت جنسی چگونه تعیین می شود؟ • ژن های و ترکیبات کنترل کننده جنسیت کدامند؟ • تمایز گنادها و اختلالات جنسی؟ • اهمیت کنترل هورمونی تولید مثل چیست؟ • هورمون های کنترل کننده تولید مثل کدامند؟ • چه هورمون ها و پپتیدهایی در فولیکول ها ی تخمدانی شناسایی شده اند؟ • نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل چیست؟

جنسیت و انواع آن • از نظر بیولوژی جنسیت مجموعه ای از ساختارها و ویژگی های فیزیولوژیکی است که نر و ماده را از هم متمایز می کند: • جنسیت ژنوتیپی • جنسیت گنادی • جنسیت فنوتیپی • جنسیت قانونی

نسبت جنسی • انواع نسبت های جنسی: • نسبت نرها به ماده ها در زمان لقاح (نسبت جنسی اولیه) • نسبت نرها به ماده ها در زمان تولد (نسبت جنسی ثانویه) • نسبت نرها به ماده ها پس از رسیدن به سن بلوغ (نسبت جنسی ثالثیه)

نسبت جنسی • مهمترین عوامل تغییر دهنده نسبت جنسی • گونه • نژاد • فصل و تغذیه • سن مادر • نوبت زایش • بسامد انزال

مهمترین ژنها و ترکیبات تعیین کننده جنسیت • ژن SRy • فاکتور تعیین کننده بیضه (TDF) • ژن های موثر بر تمایز بیضه ها در روی کروموزم X • ژن H-Y • ژن Dax1 • فاکتور تعیین کننده تخمدان (ODF) • فاکتور تشکیل فولیکول ها و تمایز بهنجار تخمدان

تمایز گنادها و دیگر اندام های تولید مثلی • گنادهای آغازین در نزدیکی کلیه ها شکل می گیرند. • شکل گیری سلول های جنسی آغازین از لایه درونی کیسه زرده • انتقال سلول های جنسی آغازین به گنادها: • حرکت آمیبی • جذب شیمیایی • انتقال نا فعال

تمایز گنادها و دیگر اندام های تولید مثلی • تمایز بیضه ها همواره زودتر از تخمدان ها انجام می شود. • عوامل تمایز دهنده بیضه ها • سلول های جنسی آغازین • سلول های اپیتلیوم سیلومیک • سلول های مزنکایم • تولید هورمون AMH توسط سلول های سرتولی

تمایز گنادها و دیگر اندام های تولید مثلی • نقش تستوسترون و دای هیدروتستوسترون • مهاجرت سلول های جنسی آغازین به گنادهای ماده در دو مرحله: • تشکیل رشته های جنسی اولیه • تشکیل رشته های جنسی ثانویه

ناهنجاری های فنوتیپی تولید مثلی • هرمافرودیت واقعی (بز و خوک) • هرمافرودیت غیر واقعی • نشانگان ترنر (XO) • نشانگان کلاین فلتر (XXY یا XYY) • نشانگان فنوتیپ ماده همراه با بیضه • فری مارتینیسم

کنترل فرآیندهای تولید مثل در بدن • تاثیر عوامل مختلف فرآیندهای تولید مثل: • هورمون ها • فاکتورهای رشد • عوامل محیطی

هورمون های کنترل کننده تولید مثل • گنادوتروپین ها: • FSH • LH • هورمون های تخمدانی • دیگر هورمون ها

هورمون های کنترل کننده تولید مثل • الگوی تراوش گنادوتروپین ها: • تراوش تونیک • تراوش سرژی

هورمون های کنترل کننده تولید مثل • فرضیه دو سلولی دو هورمونی LH + Theca interna cell Cholesterol Pregnenolone Granulosa cell Androstenedione Testosterone Testosterone + Aromatase FSH Oestradiol-17-β

هورمون های تخمدان • تخمدان ها هورمون های مختلفی تولید می کنند: • هورمون های استروئیدی • استروژن ها • پروژستین ها • تستوسترون

هورمون های تخمدان • هورمون های پپتیدی • اینهبین • فالی استاتین • آکتیوین • ریلاکسین • اکسی توسین

هورمون های تخمدان • پروستاگلاندین • PGF2α • PGE2

هورمون های تخمدان • استروژن های تخمدان انواع مختلفی دارند: • استرادیول 17- بتا * • استرون • استریول • استروژن ها دارای آثار مختلفی هستند: • ایجاد رفتار جفت گیری در جنس ماده (فحلی) • رشد دوره ای اندام های تولید مثلی

هورمون های تخمدان • رشد کانال های شیر در پستان • ظاهر شدن علایم ثانویه جنسی • تحریک انقباض در ماهیچه های رحم • گشاد شدن سرویکس و لگن در زمان زایش • اثرات متابولیکی بر ماهیچه و استخوان • داشتن خاصیت از بین بردن جسم زرد یا لوتیوترپیک

هورمون های تخمدان • پروژستین ها بنام پروژستاژن یا پروژستوژن: • پروژسترون * • 17-هایدروکسی پروژسترون • 20- بتا دای هایدروپروژسترون

هورمون های تخمدان • مهمترین آثار فیزیولوژیک پروژسترون عبارتند از: • سرکوب رفتار فحلی، در غلظت های بالا • کمک به تاثیر استروژن بر رفتار فحلی، در غلظت های اندک • رشد و نمو بافت های ترواشی پستان • مهار انقباض های ماهیچه های صاف رحم (بویژه در زمان آبستنی) • تحریک فعالیت های ترواشی غده های رحم برای تولید هیستوتروف

هورمون ها و پپتیدهای مایع فولیکولی • هورمون های مختلفمایع فولیکولی تخمدان : • تستوسترون و استروژن • پروژسترون • GnRH • LH و FSH • پرولاکتین

هورمون ها و پپتیدهای مایع فولیکولی • PGF2α و PGE2 • اینهبین، آکتیوین و فالی استاتین • انسولین و IGF • پپتید مهار کننده تکامل اووسیت (OMI) • پپتیدهای LS، LI، FSH-receptor binding inhibitor، Gonadostatin، Gonadocrinin

هورمون های بیضه • در بیضه ها هورمون هایی استروییدی متنوعی تولید می شوند: • آندروژن ها (هورمون های جنسی نر) • استرادیول • پروژسترون • آکتیوین • اینهبین • تستوسترون • آندروستین دایون • دای هایدروتستوسترون

هورمون های بیضه • تستوسترون مهمترین هورمون آندروژنی است و اثرات مختلفی را در بر دارد: • رشد و فعالیت لوله های اسپرم ساز، اپیدیدیمیس و دیگر لوله های تناسلی • رشد و فعالیت غده های تناسلی پیوست • پیدایش رفتارهای جنسی • پیدایش علایم جنسی ثانویه

هورمون های بیضه • فعالیت ماهیچه های دارتوس در اسکرتوم • تمایز اندام های جنسی نر در رویان • اسپرم سازی و تحریک فعالیت سلول های سرتولی • تنظیم ترواش گنادوتروپین ها

هورمون های آدرینال • هورمون های دخالت کننده در فعالیت تولید مثلی حیوانات نر و ماده. • تاثیر گلوکوکورتیکوییدها برای رشد پستان و سنتز شیر در مادران. • کورتیزول جنینی.

هورمون های جفت • جفت هورمون های مختلفی تولید می کند: • استروژن ها • پروژستین ها • پروستاگلاندین ها • ریلاکسین • هورمون های لوتیوتروپیک • هورمون های لاکتوژنیک

هورمون های جفت • هورمون های لوتیوتروپیک و لاکتوژنیک تولید شده در جفت: • گنادتروپین کوریون انسان (hCG) • گناوتروپین کوریون اسب (eCGیاPMSG) • گنادوتروپین های جفت گوسفند، خوکچه هندی و میمون • لاکتوژن جفتی در گاو، گوسفند، بز، انسان، موش، موش صحرایی

نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل • شناسایی پروستاگلاندین ها در منی • نقش پروستاگلاندین ها در تحریک ماهیچه های صاف واژن یا رحم • تاثیر PGF2αدر نرها بر تراوش هورمون LH و تستوسترون • تاثیر PGF2αبر پس روی جسم زرد

نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل • تاثیر پروستاگلاندین های E1 و E2 در گاو • تاثیر پروستاگلاندین های تخمدان بر تخمک ریزی • نقش پروستاگلاندین ها در فرآیند بیرون آمدن بلاستوسیست از زوناپلوسیدا و رشد و نمو بلاستوسیست • دخالت پروستاگلاندین ها در فرآیند زایش

نقش پروستاگلاندین ها در تولید مثل • در گوسفند و هامستر یکی از پروستاگلاندین ها بنام پروستاسایکلین (PGI2) در گشاد شدن رگ ها و افزایش جریان خون دخالت دارد. • پروستاسایکلین اثر اکسی توسین بر ماهیچه های رحم را تشدید می کند. • استفاده از پروستاگلاندین های F2αو E2برای ایجاد سقط جنین

تاثیر فاکتورهای رشد بر تولید مثل • تاثیر ترکیبات اتوکرین یا پاراکرین دورن تخمدانی بر رشد فولیکول ها • شناسایی فاکتورهای رشد که بر رشد فولیکول ها تاثیر دارند: • IGF-I • EGF • TGFα • bFGF • اینهبین

Isfahan University of Technology