80 likes | 316 Views
KİŞİNİN EHLİYETLERİ. Doç. Dr. Mustafa ÇEKER. KİŞİNİN EHLİYETLERİ. HAK EHLİYETİ: Kişilerin hak ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir. Gerçek kişilerde doğum, tüzel kişilerde kanuna uygun şekilde kurulmak suretiyle kazanılır.
E N D
KİŞİNİN EHLİYETLERİ Doç. Dr. Mustafa ÇEKER
KİŞİNİN EHLİYETLERİ • HAK EHLİYETİ: Kişilerin hak ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir. Gerçek kişilerde doğum, tüzel kişilerde kanuna uygun şekilde kurulmak suretiyle kazanılır. • FİİL EHLİYETİ: Kişilerin bizzat kendi fiil ve işlemleri ile hak ve borç sahibi olabilmesidir. Doğumla değil, belirli şartların yerine getirilmesi halinde kazanılır. • Kapsamı: • Hukuki işlem • Haksız fiil • Dava ehliyeti
FİİL EHLİYETNİN ŞARTLARI • Mümeyyiz olmak: kişinin yapmış olduğu davranışların neden ve sonuçlarını anlama ve bu yönde hareket etme yeteneğidir. Bazı hallerde temyiz gücü ortadan kalkar: • Yaş küçüklüğü • Akıl hastalığı ve zayıflığı • Sarhoşluk • Reşit olmak • Kural: 18 yaşın tamamlanması • İstisna: • Evlenme • Mahkeme kararı (Kazai rüşt) • Kısıtlı (Mahcur) olmamak: Mahkeme kararıyla bir kişinin fiil ehliyetinin kısıtlanmasıdır. Bunlara vasi tayin edilir: • Akıl hastalığı veya zayıflığı • Ayyaşlık • Kötü hayat sürme • 1 yıldan uzun süreyle hapis cezasına tabi olma • Yaşlılık veya sakatlık
FİİL EHLİYETİNE GÖRE KİŞİLER • TAM EHLİYETLİLER • SINIRLI EHLİYETLİLER • SINIRLI EHLİYETSİZLER • TAM EHLİYETSİZLER
SINIRLI EHLİYETLİLER • Kural olarak her türlü işlemi yapabilmekle birlikte bazı işlemler için izin almaları gerekir. • Örnek: Kanuni danışman atanmış kişiler: • Dava açma • Taşınmaz alım-satımı ve rehnetme • Ödünç verme ve alma • Kıymetli evrak alım satımı • Bağışlama veya kefil olma
SINIRLI EHLİYETSİZLER • Bunlar mümeyyiz küçük ve mümeyyiz kısıtlılardır. • Bunların hukuki işlem ehliyeti: • Tek başlarına yapamayacakları işlemler: • Kendilerini borç altına sokan işlemleri veli veya vasilerinin izniyle yaparlar. • Kendi başlarına yapabilecekleri işlemler • İvazsız iktisaplar • Serbest mallar üzerinde tasarruf • Meslekle iştigal • Aile dışında yaşama • Münhasıran şahsa bağlı haklar • Hiç yapamayacakları işlemler • Bağışlama • Kefalet • Vakıf kurma
TAM EHLİYETSİZLER • HUKUKİ İŞLEM EHLİYETİ • HAKSIZ FİİL EHLİYETİ • KUSURSUZ SORUMLULUK • HAKKANİYET GEREĞİ SORUMLULUK • DAVA EHLİYETİ
İKAMETGAH • Bir kişinin şahsi ve iş ilişkilerinin merkezi olarak seçtiği ve sürekli olarak oturduğu yerleşim yeridir. • Her gerçek kişinin bir ikametgahı bulunur. Tüzel kişilerin ise birden fazla ikametgahı olabilir. • TÜRLERİ: • İradi ikametgah • Yerleşme niyeti • Bir yerde oturmak • Kanuni ikametgah • Evli kadınlar • Küçük çocuklar • Vesayet altındakiler • İtibari ikametgah • Tüzel kişilerin ikametgahı • İdare merkezi • Şubeleri