Turystyka piesza

2. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Turystyka piesza • Bezpośrednimi skutkami • masowej turystyki pieszej są: • zaśmiecanie terenów wzdłuż szlaków • zmiany w zachowaniu dzikich zwierząt • fekalizacja terenów wzdłuż szlaków • rozdeptywanie szlaków oraz punktów widokowych • zmiana składu gatunkowego roślinności wzdłuż szlaków • hałas 2 z 19

3. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Turystyka piesza • Pośredni wpływ turystyki na przyrodę Tatr związany jest z utrzymaniem całej niezbędnej dla niej infrastruktury, takiej jak: • szlaki • sztuczne ułatwienia • schroniska • miejsca wypoczynku wzdłuż szlaków • linie elektryczne i telefoniczne • oczyszczalnie ścieków • miejsca pozyskiwania wody • drogi transportowe do schronisk 3 z 19

4. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Zaśmiecanie Na terenie TPN nie ma koszy na śmieci, z wyjątkiem schronisk i innych miejsc wyznaczonych. Ta decyzja wynika z faktu uzależniania się zwierząt od zdobywania pokarmu w śmietnikach. Wyrzucane przez turystów śmieci są rozwiewane przez wiatr lub przenoszone przez zwierzęta, a ich rozkład w wysokogórskim klimacie przebiega niezwykle wolno. 4 z 19

5. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Dokarmianie zwierząt Dokarmianie zwierząt powoduje uzależnienie ich od człowieka, a w konsekwencji zanik umiejętności samodzielnego życia. 5 z 19

6. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Fekalizacja Na najbardziej uczęszczanych szlakach w sezonach turystycznych rozstawiane są przenośne kabiny WC, których zadaniem jest wyeliminowanie dzikich toalet. Gleba w miejscach dzikich toalet jest skażona biologicznie, zawiera jaja pasożytów, bakterie, pierwotniaki i grzyby. Stanowi to zagrożenie dla zdrowia turystów i dziko żyjących zwierząt. 6 z 19

7. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Rozdeptywanie szlaków • Masowy ruch turystyczny powoduje: • silną erozję szlaków i przyległych do nich • terenów • wydeptywanie punktów widokowych i brzegów stawów • powstawanie wielu nowych ścieżek przyspieszających spływ powierzchniowy wody 7 z 19

8. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Zmiana składu gatunkowego roślin Jest efektem wydeptywania poboczy szlaków lub zmiany odczynu gleby poprzez fekalizację. Przekształcane są w ten sposób siedliska lub też stwarzane zupełnie nowe. Na takie miejsce wkraczają rośliny pochodzenia antropogenicznego mogące rosnąć w różnych warunkach i w związku z tym szybko się rozprzestrzeniające, co prowadzi do wypierania rodzimej flory. 8 z 19

9. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Hałas Nawoływania, krzyki, głośne odtwarzanie muzyki ma niekorzystny wpływ na faunę, która jest płoszona w swoich ostojach, niepokojona w czasie żerowania czy opieki nad młodymi. 9 z 19

10. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Zbiór roślin oraz elementów przyrody nieożywionej Turyści zbierają rośliny w różnych celach: na pamiątkę, do ogrodów skalnych lub w celach leczniczych. Stanowi to zagrożenie bytu licznych gatunków lub może prowadzić do ich zupełnego wymarcia na tych siedliskach. Wzdłuż szlaków chętnie zbierane są owoce runa: jagody, maliny i grzyby, co ogranicza bazę pokarmową zwierząt, dla których jest to jedyna spiżarnia. 10 z 19

11. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Infrastruktura turystyczna • gęsta sieć szlaków • sztuczne ułatwienia: klamry, łańcuchy, drabiny • drewniane ławki wzdłuż szlaków 11 z 19

12. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Infrastruktura turystyczna • schroniska turystyczne • linie elektryczne i telefoniczne • drogi transportu zaopatrzenia do schronisk • sztuczne światła przy schroniskach • ujęcia wody • oczyszczalnie ścieków 12 z 19

13. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Narciarstwo zjazdowe Oddziaływanie bezpośrednie: Jazda przy niewystarczającej pokrywie śnieżnej prowadzi do uszkodzeń roślinności i gleby przez ślizgi nart i kije, a zwłaszcza przez maszyny do ubijania śniegu – ratraki. Narciarze preferujący jazdę poza wyznaczonymi trasami wpływają negatywnie na faunę; niepokojenie i płoszenie zwierząt zmusza je do ucieczki, narażając na niepotrzebny wydatek energetyczny. 13 z 19

14. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Narciarstwo Oddziaływanie pośrednie: W krajobrazie pojawiają się obce elementy: koleje, wyciągi, podpory, liny, zabezpieczenia tras zjazdowych, ratraki, budynki. Budowa i utrzymanie tras narciarskich powodują ubytki w powierzchni leśnej i zaroślowej. Zagęszczenie śniegu wywołuje zmianę warunków życia roślinności, np. skrócenie okresu wegetacyjnego. 14 z 19

15. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Turystyka narciarska Stosunkowo najmniej oddziałuje na środowisko, ponieważ nie wymaga budowania specjalnych urządzeń czy przygotowywania tras. Problemem są turyści nieprzestrzegający przepisów i penetrujący dzikie i trudno dostępne tereny stanowiące ważne ostoje zwierząt. 15 z 19

16. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Taternictwo powierzchniowe Największy wpływ na środowisko ma wspinaczka zimowa na stromych, porośniętych trawami stokach, do której wykorzystywane są raki i czekany uszkadzające słabo wykształconą pokrywę glebową i rośliny. Wspinaczka w miejscach nieudostępnionych wiąże się z oddziaływaniem na faunę, głównie na rzadkie gatunki ptaków. 16 z 19

17. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Taternictwo jaskiniowe Największym problemem udostępniania jaskiń są śmieci. Nieodwracalny wpływ na ekosystemy jaskiń mogą wywrzeć działania związane z niedozwolonymi sposobami eksploracji. 17 z 19

18. UDOSTĘPNIANIE A OCHRONA PRZYRODY TATR Podsumowanie Pamiętajmy, że każda nasza obecność w Tatrach nie pozostaje bez wpływu na ich przyrodę. Pamiętajmy, że każda forma działalności w tym środowisku pozostawia ślad. Pamiętajmy, że rany, jakie zadamy przyrodzie, bardzo długo się goją. Zróbmy wszystko, aby zminimalizować odziaływanie na środowisko. „NIE ZOSTAWIAJ ŚLADÓW” 18 z 19

19. Opracowanie: Monika Buźniak Rysunki: Joanna Galica-Dorula Zdjęcia: Marcin Bukowski, Monika Buźniak, Bogusława Chlipała, Marcin Guzik, Łukasz Pęksa, Andrzej Śliwiński, Tomasz Skrzydłowski