160 likes | 861 Views
İLAÇLARIN TOKSİK ETKİLERİ . 5 alt başlık altında toplanabilir Yalın toksik etkiler Özel toksik etkiler İlaç alerjisi Dayanıksızlık reaksiyonları İdiosenkrazi. I-YALIN TOKSİK ETKİLER. Üç başlık altında toplanmaktadır; A)farmakodinamik toksik etkiler B)Biyokimyasal toksik etkiler
E N D
İLAÇLARIN TOKSİK ETKİLERİ • 5 alt başlık altında toplanabilir • Yalın toksik etkiler • Özel toksik etkiler • İlaç alerjisi • Dayanıksızlık reaksiyonları • İdiosenkrazi
I-YALIN TOKSİK ETKİLER • Üç başlık altında toplanmaktadır; • A)farmakodinamik toksik etkiler • B)Biyokimyasal toksik etkiler • C)yapısal toksik etkiler
a)Farmakodinamik toksik etkiler • En sık görülen tiptir. Yüksek doz ile ortaya çıkar. Kortizon grubu ilaçların fazla kullanılması ile HCL asit salgısı artmaktadır
b)Biyokimyasal toksik etkiler; • Çoğu ilaç hücre düzeyinde biyokimyasal değişimlere neden olabilmektedir. Klinikte biyokimyasal testlerde ortaya çıkar. Örn;SGOT SGPT değerlerinin artması gibi.
c)Yapısal toksik etkiler; • İlaçların doku veya hücre düzeyinde yaptığı morfolojik bozukluklardır.İlacın kendisi ya da metabolitleri etkilidir. 3 şekilde etkili olabilir; 1-ilacın kendisi hücreye bağlanabilir. 2-metabolitleri hücreye bağlanabilir 3-toksik ara ürünler hücreye bağlanabilir. En fazla karaciğer ve böbreklerde görülür.
II-ÖZEL TOKSİK ETKİLER; • Üç şekilde görülür; a)Mutajenik etkiler; b)Karsinojenik etkiler c)Teratojenik etkiler
a)Mutajenik etkiler; • İlaçların hücre DNA molekülünde yaptığı değişikliklerdir.Bu değişikliğe mutasyon,etkiyi yapan maddeye mutajen, oluşan yapıya da mutant denir.Örn;çift baz değişimi gibi
b)Karsinojenik etkiler; • Kanser hücrelerin yeterince farklılaşmaya uğramadan kontrolsüz ve hızla büyümeleridir. Üç şekilde gelişir, a)DNA mutasyonu b)İmmun sistem T lenfosit yetersizliği c)Onkogenler Asbest, aflotoksin B kanserojen maddelerdir.
c)Teratojenik etkiler • Bazı ilaçlar plasentadan fetüse geçerek fetüste deformasyona neden olurlar. Etken maddeye teratojen madde adı verilir. Teratojenik etki 3 şekilde gelişir; 1-madde hücre çekirdeğini etkilemeden hücre sayısını azaltır. 2-anneye bağlı olarak teratojen etki oluşabilir.Annenin kalp damar sistemindeki yetersizlik çocuğun Oksijen alınımını bozabilir. 3-madde hücre çekirdeğini direkt olarak etkiler 1960 lı yıllardaki talidomid faciası İlk 3 ay en önemli periyottur.
III-İlaç alerjisi • İlaca karşı alerji gelişimi antijen antikor bileşimi ve antijen T lenfosit etkileşmesi ile gelişir. Antijen polisakkarit ya da protein yapısındadır.ilaçlar çoğu kez kendi metabolitleri ile proteinlere bağlanır. Bu maddelere hapten adı verilir.
Alerji reaksiyonunun farkları 1- Alerji reaksiyonu kişinin ilaçla ilk teması ile oluşmaz 2- Alerjik reaksiyon doza bağımlı değildir. 3-Toplumda görülme oranı azdır. 4-Diğer reaksiyonlarda ilaç ya da metaboliti etkendir.alerji de ise antijen antikor kompleksi etkendir. 5-Alerjik zemin ;kimi bireyler genetik olarak alerjiye yatkındır.
İlaç alerjisinin oluşumu ve tipleri; • Esas olarak alerji iki aşamada gelişir; a)Kişinin duyarlı kılınması b)Duyarlı kılınmış kişinin alerjenle teması Antijen oluşumundan sonra 2 tip immunite gelişir; a)Humoral immunite; IgA,IgD,IgM,IgE,IgG b)Hücresel immunite;T lenfositlerce sağlanır. 4 tip alerji reaksiyonu vardır.Tip I En fazla görülür.
IV-DAYANIKSIZLIK REAKSİYONLARI • Kişide var olan bir hastalık nedeni ile kişinin ilaca karşı daha duyarlı hale gelmesidir.Bronşiyal astımda histamin salgısını arttıran ilaç kullanımı gibi
V-İDİOSENKRAZİ • İlacın etkisi sayılan etkilerden hiçbirine girmiyorsa bu sınıfa dahildir. Genetik etken olarak gösterilir.
İlaçların toksik etkileri Yalın tok.etk özel tok.etk ilaç alerjisi Dayanıksızlık reak idiosenkrazi