Tom Schockaert CEO Total Raffinaderij Antwerpen

2. Tom Schockaert CEO Total Raffinaderij Antwerpen

3. Zenit Top Briefing 8 Juni Total Raffinaderij Antwerpen en de crisis …

4. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

5. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

6. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

7. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

8. Zenit Top Briefing 8 Juni Het Excellence Programma : • Een klassiek programma van Management by Objectives • Uniform voor alle raffinaderijen • Implementatie door alle lagen van de organisatie via actieplannen en objectieven • Lokale en centrale rapportering en opvolging

9. “Onze toekomst duurzaam uitbouwen door uitmundendheid en door ons aanpassingsvermogen aan de markt " …Gebaseerd op onze waarden Professionalisme Continue verbetering Samenwerking De Missie en Waarden van Excellence in Refining De Missie :

10. Professionalisme : • - Competenties • - Nauwkeurigheid • - Verantwoordelijkheidszin • - Zin voor veiligheid • - Zin voor economische realiteit

11. De wil tot continue verbetering : • - Creativiteit • - Aanpassingsvermogen • - Open geest • - Volharding

12. Samenwerking : • - Solidariteit • - Wederzijds respect • - Trouw • - Luisterbereidheid

13. Zenit Top Briefing 8 Juni De hoofdlijnen van het Excellence Programma : • Veiligheid • Beschikbaarheid/Bedrijfszekerheid • Kostenbeheersing, Efficiëntie & Valorisatie • De uitdagingen van morgen

14. Zenit Top Briefing 8 Juni Belangrijkste aspecten van Veiligheid : • Aandacht voor persoonlijke en procesveiligheid • Technische aspecten, organisatie en systemen maar ook …De menselijke factor en risicobewustzijn • Samen met Milieu bepalend voor onze “license to operate”

15. Zenit Top Briefing 8 Juni Beschikbaarheid / Bedrijfszekerheid : • Impact is 130 Mio Euro per jaar per procent • Even belangrijk bij hoge als lage raffinage marge • Van ontwerp over routine tot turnaround : geïntegreerde, systematische en vaak specifieke aanpak nodig

16. Zenit Top Briefing 8 Juni Kostenbeheersing, Efficiëntie en Valorisatie : • Maximale opbrengst via kruip en continue verbetering • Kostenbeheersing primordiaal in een mondiale en zeer competitieve omgeving • Belangrijkste componenten onderhoud en personeel • Energie-efficiëntie en reductie CO2 emissie : bij de 10 % besten ter wereld, maar nog verder te verbeteren

17. Zenit Top Briefing 8 Juni De uitdagingen van morgen : • Risico op overaanbod raffinage capaciteit • Verandering vraagpatroon en afzetmarkten : minder benzine, meer diesel • Daling van de vraag en toevoeging bio-componenten • Dalende export benzine naar de US, stijgende import distillaten uit ex USSR • Hogere kwaliteitseisen huisbrandolie en bunker fuel • Strengere wetgeving voor emissies naar water & lucht • Toekenning CO2 rechten en Kyoto na 2012

18. Risk of mid-term overcapacity and long-term pressure Demand (except bios) vs refining capacities (Mb/d) (Scenario updated in March, 2009) Overcapacity risk Pressure risk Grassrootsprojects/Major expansions +6,4 Mb/d Refining capacities 2008 actual: 90,2 Mb/d +4,7 Mb/d Creep/Minor expansions (*) 2008-10 -0,2%/year 2015-20 +0,9%/year 2010-15 +1,4%/year Increase of the demand

19. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

20. Zenit Top Briefing 8 Juni De bijkomende dimensie : achtergrondinformatie • De interne IPSOS personeelsenquête • Het interne cultuuronderzoek

21. Resultaten IPSOS • Sterke punten • Tevredenheid met de job • De job geeft een gevoel van persoonlijke verwezenlijking • Motiverende persoonlijke objectieven • Optimisme over de eigen toekomst bij Total • Tevredenheid met de inhoud van de job • Tevredenheid met de erkenning van de prestaties • Tevredenheid met het respect dat ervaren wordt • Prioriteiten voor verbetering • Motiverende objectieven voor TRA • Stimulerend leiderschap lijnmanagers • Algemene situatie TRA

22. Resultaten IPSOS • Punten om te behouden • Tevredenheid met de mogelijkheid om ideeën over te brengen • Aanbeveling van Total als werkgever • Tevredenheid met werksfeer • Eensluidenheid persoonlijke en bedrijfswaarden • Inspanning lijnmanagement voor het ontwikkelen van kennis en kunde • Verdere punten voor verbetering • Tevredenheid met groeimogelijkheden • Aandacht lijnmanager voor de loopbaanontwikkeling van zijn teamleden • Nut van loopbaangesprekken • Nut van evaluatiegesprekken met betrekking to loopbaanambities • Ontwikkelen van kennis en kunde op niveau bedrijf/groep

23. Het interne cultuuronderzoek Bijdrage aan de verbetering van de maatschappelijke omstandigheden.Langetermijn perspectief. Visie. Ethiek. Rechtvaardigheid. 7 SERVICE Strategische allianties met klanten, leveranciers en locale gemeenschap.Milieubewustzijn. Tevredenheid van medewerkers. Coaching. Leiderschapsontwikkeling 6 HET VERSCHIL MAKEN 5 Krachtige en positieve bedrijfscultuur op basis van gedeelde visie en waarden, vertrouwen, openheid en cohesie binnen de organisatie. INTERNE COHESIE Groei en ontwikkeling van de organisatie.Gezamenlijke kennisverwerving, medezeggenschap van de medewerkers, innovatie van producten en diensten. 4 TRANSFORMATIE Verbeteringen in de organisatie op het gebied van productiviteit, efficiëntie, kwaliteit, systemen en processen. ZELFRESPECT 3 Nadruk op communicatie en relaties met werknemers, klanten en leveranciers. RELATIES 2 Nadruk op financiële zekerheid, winstgevendheid en groei van de organisatie. Gezondheid en veiligheid. 1 OVERLEVEN

24. Total Raffinaderij Antwerpen (422) Waarden huidige cultuur Persoonlijke waarden Waarden gewenste cultuur 1. winst (214) 2. aandeelhouders tevredenheid (197) 3. bureaucratie (179) (L) 4. productiviteit (177) 5. kostenvermindering (168) 6. veiligheid (150) 7. resultaatgerichtheid (145) 8. korte-termijn gericht (111) (L) 9. economische realiteit (101) 10. hiërarchisch (98) (L) 1. eerlijkheid (207) 2. betrouwbaarheid (166) 3. verantwoordelijkheid (143) 4. aanpassingsvermogen (137) 5. samenwerken (137) 6. zelfstandigheid (129) 7. wederzijds respect (126) 8. continu leren (119) 9. veiligheid (114) 10. ervaring (111) 1. continue verbetering (193) 2. betrouwbaarheid (177) 3. lange-termijn perspectief (168) 4. erkenning van de werknemer (161) 5. veiligheid (150) 6. competentie (131) 7. aanpassingsvermogen aan de markt (125) 8. kwaliteit (97) 9. aandeelhouders tevredenheid (96) 10. ontplooiing van medewerkers (95)

25. Het cultuuronderzoek : de Value Gaps • Continue verbetering • Betrouwbaarheid • Lange-termijn perspectief • Erkenning van de werknemer • Competentie • Aanpassingsvermogen aan de markt • Kwaliteit • Ontplooiing van medewerkers

26. Potentieel Limiterende waarden • Er zijn drie potentieel limiterende waarden in de huidige cultuur: • Bureaucratie • Korte-termijngerichtheid • Hiërarchie • Er zijn geen potentieel limiterende waarden in de gewenste cultuur.

27. De bijkomende dimensie … Resultaten GewensteResultaten Performantie Doorbraak Verandereingin Resultaten Huidige Resultaten Culturele Transformatie Aansluitingbij waarden Huidige Waarden/gedrag GewensteWaarden/gedrag

28. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

29. Van meten naar actieplan • In mei 2008 hebben we onze organisatiecultuur gemeten. 422 personen hebben hieraan deelgenomen. • In juni 2008 heeft de Management Groep (42) deze resultaten besproken en een actieplan opgemaakt tijdens een tweedaagse in Corsendonk : • Er werd een « minder-meer schema » opgesteld. Op basis van de resultaten van het onderzoek, is dit de samenvatting van de cultuurverandering van hoe we zijn naar hoe we willen zijn • Rond zeven thema’s werd een actieplan uitgewerkt en een peter uit de directie aangesteld voor een werkgroep per thema. Medewerkers zijn uitgenodigd deel te nemen aan de werkgroepen.

30. Minder - Meer Schema Total Raffinaderij Antwerpen • Minder : • Verkeerde focus (bureaucratie...) • Ieder voor zich • Schuld geven (wantrouwen) • Hiërarchie • Korte termijn denken • Enkel resultaatgericht • Problemen doorschuiven • Afwachten • Scepticisme • Behoudsgezind • Meer : • Balans tussen ‘formalisme’ en • gezond verstand. • Samenwerking. • Open dialoog, vertrouwen en • samen verbeteren. • Coaching, delegeren en • verantwoordelijkheid geven. • Lange termijn denken en visie. • Ook waardering en erkenning. • Wederzijdse verantwoordelijkheid. • Initiatief en creativiteit. • Fierheid. • Veranderingsbereidheid.

31. Het actieplan • Ontwikkelen lange termijn visie/perspectief en stimuleren lange termijn denken • Erkenning en ontplooiing van medewerkers • Verbeteren van efficientie • Maatschappelijke uitdagingen, naast harde ook aandacht voor zachte waarden, stimuleren creativiteit • Samenwerking tussen afdelingen • Leiderschap • Administratieve vereenvoudiging (TRAfka)

32. Cultuurverandering: hoe ? • We willen dus de organisatiecultuur bij TRA laten evolueren naar een andere manier om met elkaar om te gaan, te communiceren, samen te werken. • Dit zal leiden naar betere verstandhouding, maar ook tot betere resultaten voor ieder team. Het moet ons ook robuuster maken om de crisis en de uitdagingen van de toekomst aan te gaan. • Om dit te realiseren zijn we een project Resultaten gestart waar alle leidingevenden en alle medewerkers van TRA bij betrokken worden. Dit project wordt begeleid door Zenit en OBS.

33. Thema’s Leiderschap Alle leidinggevenden nemen deel aan sessies omtrent : • Coaching • Change management • Actiegericht en motiverend communiceren • Emotionele intelligentie en samenwerken • Omgaan met prioriteiten

34. Leiderschap en samenwerken : De hefbomen tot verbetering

35. Leiderschap en samenwerken : meten is weten • Via een anonieme vragenlijst voor iedere leidinggevende en zijn medewerkers krijgen we een inzicht in de manier van samenwerken binnen ieder team. • Deze vragen gaan over de manier van en de verwachtingen rond samenwerken tussen leidinggevende en medewerkers in het team, gericht op de 6 hefbomen voor verbetering. • Het is dus geen beoordeling van de leidinggevende of de medewerkers, maar het in kaart brengen van de samenwerking.

36. Leiderschap en samenwerken : actie • Op basis van de vragenlijst wordt er eenverslag opgesteld, met sterke punten, aandachtspunten en verbetermogelijkheden voor de samenwerking in het team. • Hierover wordt daarna een discussiesessie georganiseerd per team tussen leidinggevende en medewerkers, resulterend in een actielijst • Tevens wordt in deze sessie ruim aandacht besteed aan de samenwerking tussen afdelingen

37. Alle leidinggevenden (41) – Al hun medewerkers (211) 6 5 4 3 2 1

38. Leiderschapstraject Meetinstrument Resultaten – Online invullen van de vragenlijst Tweedaagse Workshop Confrontatie & Coaching voor leidinggevenden Workshop van één dag Confrontatie & Coaching voor leidinggevenden Feedbacksessies van een halve dag Iedere leidinggevende met zijn/haar team Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Het programma

39. Driedaagse Workshop - Outward Bound Ervaringsgericht leren voor leidinggevenden Afsluitende Workshop van één dag Confrontatie & Coaching voor leidinggevenden Stap 5 Stap 6 Het programma

40. Zenit Top Briefing 8 Juni • De Total Groep en de crisis • Total in Antwerpen en Total Raffinaderij Antwerpen • Excellence in Refining en de klassieke recepten voor continue verbetering • De bijkomende dimensie • Praktische implementatie • Conclusies

41. Conclusies • Dit traject is een gezamenlijke zoektocht, 1 jaar geleden gestart vanuit een duidelijk gemeten behoefte naar een “bijkomende dimensie” in brede lagen van de organisatie. Er is dus in een productiebedrijf duidelijk vraag naar meer dan alleen maar produceren. • Het gaat niet altijd om logische en cartesiaanse wetenschap, er bestaat dan ook geen uniek en succesvol recept. Reflectie en bijsturing is essentieel, en dus ook de flexibiliteit bij de begeleiding. • Dit traject werkt aan een culturele evolutie, geen revolutie. Dit impliceert dat het een werk van lange adem is, en veel volharding vraagt. Point n’est besoin d’espérer pour entreprendre, ni de réussir pour persévérer. Herhaling en herbronning met de kerngroep is vereist om de wil tot verandering levend te houden, tegen de obligate blokkerende gedachten in.

42. Conclusies • Continue communicatie is essentieel om iedereen aan boord te houden. Zichtbare “quick wins” en betrokkenheid van zoveel mogelijk mensen houden het vuur brandend. • Dit traject maakt heel wat los in de organisatie en stimuleert medewerkers om na te denken over hun bedrijf en hun rol en toekomst. • Hoewel gestart voor de crisis, is dit veranderingsproces tevens zeer geschikt gebleken om in tijden van crisis in te spelen op actuele thema’s, die naadloos kunnen verwerkt worden in het traject.