310 likes | 3.19k Views
PAMAHALAAN. b arangay- karaniwang yunit ng pamahalaan galing sa salitang Balangay ( ginamit ng sinaunang tao sa paglalayag ) b inubuo ng 30-100 pamilya p inuno ng barangay: Pang- ulo ; datu ; raha ; sultan t ungkulin ng p inuno : - tagapagpaganap - tagapagbatas /
E N D
PAMAHALAAN • barangay- karaniwangyunitngpamahalaan • galingsasalitangBalangay (ginamitngsinaunangtaosapaglalayag) • binubuong 30-100 pamilya • pinunong barangay: Pang-ulo; datu; raha; sultan • tungkulinngpinuno: -tagapagpaganap -tagapagbatas/ -tagapaghukom
Katulong sa pamumuno tumutulong sa pinuno ang konseho na karaniwang binubuo ng matatanda na tinatawag na agorang. umalohokan- ikinakalat sa mga tao ang binuong batas (kampanilya o isinisigaw) babaylan/catalonan- sa kanila sumasangguni ang pinuno upang masiguro ang tagumpay sa mga balakin niyang digmaan, paglalakbay o simula ng pagtatanim o pangingisda
Tungkulin ng Pinuno: • Hukom- kung may naganap na krimen sa loob ng barangay • Tagapayo at agorang-tumutulong sa pinuno • “nawa’y tamaan ako ng kidlat kung ako ay nagsisinungaling” • Isinasagawa rin ang paglilitis sa pamamagitan ng pagsubok o trial by ordeal • Isinasagawa ito dahil sa paniniwalang laging kumakampi ang diyos sa panig ng katotohanan at sa kabutihan
ANG MGA ANTAS NG LIPUNAN • Nahahati sa tatlong antas • Mahadlika o Maharlika • Lalaki – Gat o Lakan • Babae – Dayang o Dayang-dayang • Malalayang mamamayan o timawa • Alipin • Bihag • Naparusahan dahil sa krimen • Hindi nakapagbayad ng utang • Ibenenta o pagkaalipin • Ipinanganak o namana ang pagkaalipin
ANG MGA ANTAS NG LIPUNAN 2 uri ng Alipin • Namamahay • Saguiguilid Paano nakalalaya ang mga alipin? • nakapagbayad na ng utang • pinalaya ng amo • nakagawa ng kabayanihan
ANG KULTURA • Sistema ng Pagsulat • Baybayin • 17 titik – 3 patinig at 14 na katinig • a, e/i, o/u • ba, ka, da/ra, ga, ha, la, ma, na, nga, p, sa, ta, wa at ya • Balat ng kahoy, dahon at kawayan • Matulis na kahoy
Panitikan • Naipasa nang pasalita o oral tradition • Salawikain/Sawikain (maxim)-karunungang napag-aralan ng tao, hindi sa mga kasulatan at aklat kundi sa bibig ng matatanda • Ang hindi lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa paroroonan • Pag ang tubig ay magalaw, ang ilog ay mababaw • Ang sakit ng kalingkingan, damdamin ng buong katawan • Kung ano ang puno siya ring bunga • Ang tunay na bakal, sa apoy nasusubukan • Habang maigsi ang kumot, magtiis mamaluktot • Aanhin pa ang damo, kung patay na ang kabayo
Bugtong-isang pahayag na may paglalarawan sa isang bagay • Baston ni Adan, hindi mabilang-bilang (ulan) • May puno walang bunga, may dahon walang sanga (sandok) • Nagtago si Periko, nakalitaw ang ulo (pako) • Nagsisira lamang, akin pang minamahal (ngipin) • Heto, heto na, hindi nakikita (hangin) • Isang bayabas, pito ang butas (mukha)
Mga awit- mga tulang pasalaysay subalit paawit kung basahin Halimbawangawit: • Awitsatagumpay • Ihiman o awitsakasal • Tigpasin o awitsapagsagwan • Indulanin o awitsapaglalakbay • Uyayi o helesapagpapatulogngmgabata • Sinasaliwanngsayaw at musika
Uyayi o Panghele-awit sa batang umiiyak • Ale, ale namamangka • Isakay mo yaring bata • Pagdating sa Maynila • Ipagpalit ng maruya • Ale, ale namamayong • Isukob na yaring sanggol • Pagdating sa Malabon • Ipagpalit ng bagoong
MUSIKA • Mga instrumentong pangmusika • Kudyapi, kalelang o plawta (gamit ng Tingguian), kulintang, bansic (gamit ng mga aeta), subing o Jew’s harp • Gong (impluwensya ng mga Tsino at Indian)at tambol • Gumamit din sila ng kawayan
PANINIRAHAN, PALAMUTI AT PAMUMUHAY • Bahay-gawasakahoy at kawayan (bahaykubo) -bubong-yarisanipa o cogon -dingding-yarisanipa, sawali, pinaghabing pirasongkawayan at kahoy. • Inukitnadisenyo- sinasalaminnitoangpamumuhayngnagmamay-arinito • Maranao-maharlika ay nakatirasaisangbahaynatinatawagnatorogan.
Torogan ay may marangyangukitna may motif ngokir o serpent. Tawi-Tawi- angbahayngSama ay nasa ibabawngdagat. Pamumuhay -mahusayangmganinunosapaghahabingtela
PANINIRAHAN, PALAMUTI AT PAMUMUHAY • Paglalagayng tattoo- naginggawingmganinuno. • Paraanngpagpapaganda • Pagpapakitangkatapanganlalonasamgalalaki • Paggawangpatalim at espada • Paggawangsasakyangpandagat • Caracoa – digmaan • Temper – pangkarga • Vinta, paraw, baroto at bangka – pagdadalangkalakal at pangingisda
Pinakamahusay na pagpapakita ng teknolohiya: paggawa ng payew • RELIHIYON • Animismo • Paniniwala sa maraming diyos • Anito o diwata • Espiritu ng mga yumao
PANGANGANAK • Anito-pinaniniwalang may kinalamansa pagkakaroonnganak • Ritwal at pag-aalay-ginagawaupang magkaroonngmalusognaanak. • Mgapamahiin • Pag-iwassapagkainngpagong • Isdangwalangkaliskis • Kambalnasaging • Bawalmagpagupitang mag-asawa
Mgagawainhabanglumalaki -sinasanayangmgalalakisa pangingisda, pagsasaka, at pangangaso -sinasanay din silasadigmaan -sinasanayangmgakababaihansamga gawaingbahay, paghahabi at pananahi • Pag-aasawa -kung naisngisanglalakinamagpakasal, kailanganniyangmaglingkodsatahanan ngbabae
Dowry o bigay-kaya- ipagkakaloobnglalakisakalingtinanggapnasiyangmagulangngbabae • Paglilibing -may marangyangritwallalonasamga maharlika -nagsusuotngitim o putingdamithabang nagluluksa