Welkom – Bienvenue

1. Welkom – Bienvenue

2. Rules of the house How healthy is the belgian healthcare system ?

3. Rules of the house How healthy is the belgian healthcare system ?

4. Itinera Institute Conférence de Presse - Persconferentie

5. Itinera Institute conférence de presse - programme • L’Itinera Institute – une brève introduction • Le projet global “Des soins de santé en pleine santé pour l’avenir” • Le départ: Rapport “Quel est l’état de santé du système des soins de santé en Belgique?” • Introduction • Partie I – Le contexte • Partie II – Les points forts • Partie III – Les dangers • Questions How healthy is the Belgian healthcare system ?

6. “ Identifier, promouvoir et développer des chemins de réformes vers une croissance économique et une protection sociale durables, pour la Belgique et ses régions. ” L’Itinera Institute – une brève introduction • “Think-tank” indépendant • Centré sur des données objectives • Long terme How healthy is the Belgian healthcare system ?

7. Itinera Institute – Une brève introduction • 9 thèmes: • Economie • Education & Innovation • Emploi • Energie & Environnement • Gouvernement & Fiscalité • Migration & Intégration • Pauvreté & Inégalité • Vieillissement & Pensions • Soins de Santé How healthy is the Belgian healthcare system ?

8. Le projet “Des soins de santé en pleine santé pour l’avenir” • Importance particulière accordée aux Soins de Santé • Pourquoi? Nécessité d’un système de soins de santé dynamique  Défi: • Dynamique = qualitatif + accessible + efficace + équitable • Besoins croissants >< Possibilités budgétaires • Comment? • Etudes ciblées • Approche scientifique + best practices sur le plan international • Une équipe de chercheurs de l’Itinera Institute lui est dédiée • Un Comité d’Accompagnement d’experts la conseille périodiquement • Objectif? Des recommandations concrètes • Le départ: analyse de l’état actuel du système des soins de santé en Belgique & des tendances structurelles How healthy is the Belgian healthcare system ?

9. Quel est l’état de santé du système des soins de santé en Belgique?Hoe gezond is de Belgische gezondheidszorg? Marc De Vos – François Daue

10. Introduction How healthy is the Belgian healthcare system ?

11. Introduction • Objectif • Systèmes de soins de santé sous pression  menace • Approche pro-active: • Implication de tous les partenaires du secteur • Regard sur la Belgique et l’extérieur • Réfléchir sur les lignes de forces essentielles + Bilan général du système • Mouvement de réflexion optimiste & réactif • Trois questions essentielles: • Le contexte – Partie I • Les points de force – Partie II • Les dangers – Partie III How healthy is the Belgian healthcare system ?

12. De context

13. De context – Deel I • De gezondheid is een sleutelsector • Als werkgever: 400 000 = 9,38% van de actieve bevolking • Als begrip: welzijn wordt steeds belangrijker • Als uitgave: • België:10,3% BBP > OESO gemiddelde: 9% • België: €2122 per inwoner > OESO gemiddelde: €1728 How healthy is the Belgian healthcare system ?

14. De context – Deel I How healthy is the Belgian healthcare system ?

15. De context – Deel I • Twee grote periodes • 60’-80’ – De “golden twenties” van de gezondheidszorg: zorgeloze groei-jaren • Maximalisatie van het aanbod • Geen druk van beperkte middelen • 1982-2007 – 25 “budgettaire” jaren: toenemende begrotingsfixatie  3 grote hervormingsgolven: • De jaren ’80 - de ziekenhuis-jaren • De jaren ’90 - de ziekenfondsen en het RIZIV • De jaren ’00 - de farmaceutische nijverheid, de artsen en de uitbreiding van de dekking in de gezondheidszorg How healthy is the Belgian healthcare system ?

16. De context – Deel I • Nieuwe uitdagingen voor de XXIste eeuw • Evolutie van de levens- en consumptiegewoonte: • Roken: gevolgen van 40% rokers in het verleden • Obesitas: 1op 3 volwassen lijdt aan overgewicht • De toename van de chronische ziektes: • Om het uur sterven in België 4 personen aan een hartaandoening • Sterfte door kanker ligt in België 14% hoger dan in andere Europese landen! • Verlenging van de levensduur en de vooruitgang van nieuwe technologieën: How healthy is the Belgian healthcare system ?

17. How healthy is the belgian healthcare system ?

18. De sterke punten

19. De sterke punten – Deel II • De drie traditioneel sterke punten • De dekkingsgraad van de bevolking door de verplichte ziekteverzekering • De vrije keuze van de patiënt • De toegang tot het gezondheidsysteem België op eerste plaats in Europa voor toegang tot familiearts, specialist, kankertherapie, belangrijke niet acute ingrepen binnen de 90 dagen en nucleair magnetische resonantie binnen 7 dagen ( Health Consumer Powerhouse ) How healthy is the Belgian healthcare system ?

20. De sterke punten – Deel II • 3 bijkomende sterke punten • De globale dynamiek die het systeem teweegbrengt bv: zelfstandige statuut van de zorgverlener, de concurrentie, of de rivaliteit tussen ziekenfondsen • De basiskwaliteit van het onderwijs en van de beoefenaars • De professionalisering van het beleid bv: precieze functiestructuren en management How healthy is the Belgian healthcare system ?

21. Les dangers

22. Les dangers – Partie III • Notre système possède des atouts importants mais ceux-ci sont sérieusement menacés: tendances structurelles • Cinq dangers essentiels : • Budget • Qualité • Ressources humaines • Prévention • Vision à moyen et long terme How healthy is the Belgian healthcare system ?

23. Les dangers – Le budget • Les 25 années de contrôle budgétaire ont échoué pour contrôler le budget How healthy is the Belgian healthcare system ?

24. Les dangers – Le budget • Le financement repose de plus en plus sur la contribution privée • Evolution en % de la part privée ( OCDE 2007 ) How healthy is the Belgian healthcare system ?

25. Les dangers – Le budget • Les normes de croissance actuelles augmentent le coût du vieillissement pour les générations futures • Le budget sera largement insuffisant dans le futur malgré des ponctions de plus en plus grandes dans le portefeuille des ménages • La fixation budgétaire seule est insuffisante pour le pour le futur de notre système de soins de santé • La fixation budgétaire est à la fois insuffisante, intenable et dangereuse pour le futur How healthy is the Belgian healthcare system ?

26. De gevaren – Kwaliteit • De kwalitatieve doelstelling wordt onvoldoende benadrukt in het gezondheidszorgbeleid • Geen globaal aanpak om de kwaliteit van onze gezondheidszorg te waarborgen • De internationale statistieken in verband met kwaliteit zijn zeldzaam • Maar bestaande internationale vergelijkingen zijn niet gunstig voor Belgie • Studie Health Consumer Powerhouse - 2007 “België zich onderscheidt door zijn toegankelijkheid, maar weinig overtuigende kwalitatieve resultaten boekt“ • Tiende plaats alleen in het algemeen klassement How healthy is the Belgian healthcare system ?

27. De gevaren – Kwaliteit • Resultaten bevestigd door de studie die het Fraser Institute uit Canada op basis van WHO statistieken gerealiseerd heeft • Col 1 = 18 = levensverwachting zonder handicaps • Col 2 = 15 = Kindersterfte • Col 3 = 17 = Perinatale sterfte positie • Col 6 = 18 = Mortaliteit borstkanker • Col 7 = 20 = Mortaliteit karteldarm/endeldarmkanker How healthy is the Belgian healthcare system ?

28. De gevaren – Kwaliteit • Ziekenhuizen infecties zijn nog zo’n voorbeeld : • 110 000 gevallen per jaar • Tussen 2500 en 3000 doden • 116 322 800 euros voor extra ziektedagen • Het probleem is geen specificiteit van ons land • Wij hebben inspanningen gedaan ( platform over ziekenhuishygiëne, financiering van het kader...) maar men heeft de inspanningen overgelaten aan het vrije individuele initiatief en er bestaat geen enkele vorm van sanctionering of van regulering. • Goede voorbeelden in Frankrijk : nationale agentschap - kwaliteitsplan op nationale niveau – scoretabellen - classificatie How healthy is the Belgian healthcare system ?

29. De gevaren – Kwaliteit • Kwaliteit moet een belangrijker plaats hebben in het Belgische gezondheidszorgbeleid • Door de budgettaire nadruk gaat de beleidsaandacht alleen naar kwantiteit en toegankelijkheid van het aanbod • België waarborgt de keuzevrijheid van de patiënt en de concurrentie tussen de zorgverleners … en dat is zeer goed • Maar de patiënt vandaag heeft te weinig middelen om kwaliteit te evalueren • België doet te weinig om de keuzes van de patiënt geïnformeerd te doen verlopen en kwaliteit te verborgen Accreditatie en andere innovatieve oplossingen zijn dringend ! How healthy is the Belgian healthcare system ?

30. De gevaren – Aanbod • Een ernstig tekort aan artsen voor de toekomst • De quota zijn contraproductief en zullen in de toekomst leiden tot tekorten op het gebied van menselijke middelen • Alle recente studies bevestigen deze thesis • Prof.Alain De Wever ( ULB ) – 2005 • Sesa – 2006 • Kennis Centrum of Excellence • Geen grote tekort te vrezen voor de verpleegkundige maar … • Het beroep aantrekkelijker te maken • Bijvoorbeeld door de taken uit te breiden of het profiel te verbreden How healthy is the Belgian healthcare system ?

31. De gevaren – Aanbod • Een dreigend tekort aan verzorgenden • HIVA 2005-2006 • op korte als op middellange termijn (2020) en zowel in Vlaanderen als in Wallonië een tekort aan verzorgende, maar in Wallonië is het tekort groter en verontrustender • Het huidige verticale model is niet meer aangepast • Klassieke verticale indeling : ziekenhuizen specialisten, generalisten is niet voldoende ! • De toekomst vraagt om een horizontale organisatie die de verschillende niveaus in een geïntegreerde aanpak combineer How healthy is the Belgian healthcare system ?

32. De gevaren – Preventie How healthy is the Belgian healthcare system ?

33. De gevaren – Preventie • Budget veel te laag – 0,1 % BBP versus 10 % voor curatieve zorgen • De stimulansen om te investeren in de preventieve dimensie zijn quasi onbestaande • Goede initiatieven op regionaal of nationaal niveau • Deze initiatieven zijn echter te specifiek om een structureel probleem op te lossen. • Preventie moet op structurele wijze versterkt worden ! How healthy is the Belgian healthcare system ?

34. Les dangers – Vision • Absence de vision à moyen et long terme • Les politiques sont centrées sur des préoccupations de court terme • De bons exemples récents (Plan contre le cancer) mais absence de systématisation et de plan global • Pas de cadre institutionnel pour lier les affectations budgétaires à une vision de long terme de Santé Publique • L’organisation des soins de Santé en Belgique manque d’une plate-forme de réflexion sur la Santé et la politique de Santé à long terme. • Cette réflexion est indispensable pour répondre aux défis du 21ième siècle How healthy is the Belgian healthcare system ?

35. Conclusion • Notre système possède des atouts importants mais ceux-ci sont sérieusement menacés ! • ll est essentiel d’entreprendre des réformes et de se donner de nouvelles priorités ! • Depuis 25 ans, politiques centrées exclusivement sur la dimension budgétaire: insuffisante, intenable & dangereuse • L’objectif qualité est insuffisamment affirmé • L’offre doit évoluer • La prévention des maladies est sous-développée • Il manque une vision à moyen et long terme • Le statu quo = stratégie d ’échec How healthy is the Belgian healthcare system ?

36. Conclusion Après le « Pourquoi entreprendre des réformes … ? » Comment entreprendre des réformes … solutions et conditions de succès ! How healthy is the Belgian healthcare system ?

37. marc.devos@itinerainstitute.orgfrançois.daue@itinerainstitute.orgwww.itinerainstitute.orgmarc.devos@itinerainstitute.orgfrançois.daue@itinerainstitute.orgwww.itinerainstitute.org