700 likes | 4.87k Views
Chemische reacties tussen anorganische verbindingsklassen. Herhaling van reactiepatronen uit de 2de graad. Stappenplan : Reactie patroon P Skelet S Oxidatiegetallen O Kruisregel K Coëfficiënten C. PSOKC: de P atron trekt eerst zijn SOK aan en brengt dan zijn C oiffure in orde.
E N D
Chemische reacties tussen anorganische verbindingsklassen Herhaling van reactiepatronen uit de 2de graad
Stappenplan: Reactiepatroon P Skelet S Oxidatiegetallen O Kruisregel K Coëfficiënten C PSOKC: de Patron trekt eerst zijn SOK aan en brengt dan zijn Coiffure in orde. ReactiepatroonMetaal + dizuurstof metaaloxide M + O2 MO Verbranding van natriummetaal Toegepast skelet SNa + O2 NaO Toepasselijke oxidatiegetallen O Na + O2 NaO +I -II Kruisregel K Na + O2 Na2O1 +I -II Coëfficiënten C 4 Na + O2 2 Na2O Overzicht: M + O2 MO 4Na + O2 2 Na2O1 +I -II
Reactiepatroonniet-metaal + dizuurstof niet-metaaloxide nM + O2 nMO nM zijn F2 Cl2 Br2 I2 H2 O2 C P4 S8 O3 Volledige verbranding van koolstof Toegepast skelet SC + O2 CO Toepasselijke oxidatiegetallen O C + O2 CO +IV -II Kruisregel K C + O2 CO2 +IV -II Coëfficiënten C 1 C + O2 1 CO2 Overzicht: nM + O2 nMO 1 C + O2 1 CO2 +IV -II
Reactiepatroonmetaaloxide + water hydroxide MO + H2O MOH M uit groep IA of IIA Reactie tussen natriumoxide en water Toegepast skelet SNa2O + H2O NaOH Toepasselijke oxidatiegetallen ONa2O + H2O NaOH+I -I Kruisregel KNa2O + H2O NaOH +I -I Coëfficiënten CNa2O + H2O 2 NaOH Overzicht: MO + H2O MOH Na2O + H2O 2 NaOH +I -I
Reactiepatroonniet-metaaloxide + water ternair zuur nMO + H2O HnMO nM behoudt zijn OG Denk aan de juiste zuurrest! Reactie tussen koolstofdioxide en water Toegepast skelet SCO2 + H2O HCO Toepasselijke oxidatiegetallen OCO2 + H2O HCO3 +I -II Kruisregel KCO2 + H2O H2CO3 +I -II Coëfficiënten CCO2 + H2O H2CO3 Overzicht: nMO + H2O HnMO CO2 + H2O H2CO3 +I -II
Reactiepatroonhydroxide + zuur zout + water MOH + HZ MZ + H2O Reactie tussen natriumhydroxide en waterstofcarbonaat Toegepast skelet SNaOH + H2CO3 NaCO3 + H2O Toepasselijke oxidatiegetallen O NaOH + H2CO3 NaCO3 + H2O+I -II Kruisregel KNaOH + H2CO3 Na2CO3 + H2O +I -II Coëfficiënten C 2 NaOH + H2CO3 Na2CO3 + 2 H2O Overzicht: MOH + HZ MZ + H2O 2 NaOH + H2CO3 Na2CO3 + 2 H2O +I -II
Opdrachten Overzicht: Mg(OH)2 + H3PO4 Overzicht: CaO + H2O Overzicht: Cl2O5 + H2O HClO3 Overzicht: Li + O2 LiO
2.2 Opdrachten patroon: MOH + HZ MZ + H2O 3 Mg(OH)2 + 2 H3PO4 Mg3(PO4)2 + 6 H2O +II -III patroon: MO + H2O MOH CaO + H2O Ca(OH)2 +II -I patroon: nMO + H2O HnMO Cl2O5 + H2O 2 HClO3 +I -I patroon: M + O2 MO 4Li + O2 2 Li2O1 +I -II
Demonstratieproef Bron : Wetenschapskalender 19-10-97 • Schrijf de chemische formule voor marmer of kalksteen. CaCO3
Het SO2 meetnet • http://www.irceline.be/~celinair/dutch/homenrl_java.html
Welke twee - reeds gekende - reactiepatronen herken je in deze demonstratieproef? Omschrijf deze patronen en duid ze met overeenkomstige kleuren aan in de tekst en in het schema. Elk reactiepatroon komt tweemaal aan bod in de tekst.Reactiepatroon 1 • Reactiepatroon 2 • Schrijf de concrete reactievergelijkingen horende bij patroon 1 en 2.Reactie 1Reactie 2 Reactiepatroonniet-metaal + dizuurstof niet-metaaloxide nM + O2 nMO Reactiepatroonniet-metaaloxide + water ternair zuur nMO + H2O HnMO S + O2 SO2 |2 SO2 + O2 2 SO3 SO3 + H2O H2SO4
De kalksteen in onze historische gebouwen wordt door zwavelzuur aangetast en omgezet in calciumsulfaat en waterstofcarbonaat. • Schrijf de bijbehorende reactievergelijking.Omschrijf het nieuwe reactiepatroon dat je hierin herkent. • Waterstofcarbonaat is een zeer onstabiele stof die vrijwel onmiddellijk uiteenvalt in twee componenten. Welke? CaCO3 + H2SO4 CaSO4 + H2CO3 Reactiepatroonzout + zuur zout + zuur MZ + HZ MZ + HZ H2CO3 H2O + CO2 water koolstofdioxide
Overzicht van enkele nieuwe reactiepatronen Reactiepatroonmetaaloxide + zuur zout + water MO + HZ MZ + H2O Benodigdheden Petrischaal of horlogeglas, universeel indicatorpapier, roerstaafje Suspensie van MAALOX, HCl-oplossing 0,1M Werkwijze Breng in een petrischaal of horlogeglas een beetje HCl-oplossing 0,1M Meet de pH van HCl-oplossing met indicatorpapier: pH = … Voeg een beetje MAALOX-suspensie toe, meng en meet opnieuw de pH : pH = … Waarneming en besluit 1 4 Toevoeging van Maalox doet de pH stijgen, dus de zuurtegraad dalen: een deel van het zuur HCl wordt ‘weggewerkt’ [geneutraliseerd] door toevoeging van Maalox
MAALOX bevat MAgnesiumhydrOXide en AlumoniumOXide en helpt tegen brandend maagzuur. • Welk zuur is maagzuur? • Op welke manier “verzacht“ MAALOX het brandend maagzuur? • Schrijf de reactievergelijking die weergeeft hoe het aluminiumoxide uit MAALOX “maagbrand verzacht”. • Omschrijf het reactiepatroon dat weergeeft hoe het andere bestanddeel van MAALOX (magnesiumhydroxide) “maagbrand verzacht”. Waterstofchloride HCl HCl wordt ‘weggewerkt’ door (het reageert met) het hydroxide en het oxide in MAALOX Al2O3 + 6 HCl 2 AlCl3 + 3 H2O Reactiepatroonhydroxide + zuur zout + water MOH + HZ MZ + H2O
Reactiepatroonmetaal + zuur zout + diwaterstof M + HZ MZ + H2 Lees aandachtig nevenstaand knipsel uit de verpakking van aluminiumfolie en duid in de tekst het verband met bovenstaand reactiepatroon aan. • Benodigdheden • petrischaal • Al-folie, HCl-oplossing 6M (R36/37/38 S26-45) • Werkwijze • Druppel op een stukje Al-folie een beetje HCl-oplossing 6M. • Waarneming • Schrijf de bijbehorende reactievergelijking • Tot welke stofklasse behoren de in de tekst vermelde aan levensmiddelen afgegeven “aluminiumbestanddelen”. Omcirkel ze in de reactievergelijking. Gasontwikkeling H2 | aantasting van aluminiumfolie 2 Al + 6 HCl 2 AlCl3 + 3 H2 zouten
Bron : Chemisch2Weekblad 9-11-02 Reactiepatroonhydroxide + niet-metaaloxide zout + water MOH + nMO MZ + H2O Tijdens de reactie verandert OGniet-metaal nMniet • “Alkali” is een chemische term die in het chemie-onderwijs niet meer gebruikt wordt. Leid uit de tekst af welke groep verbindingen hiermee bedoeld wordt. • Schrijf de reactievergelijking tussen calcium-hydroxide en koolstofdioxide aan de hand van bovenstaand reactiepatroon. Hierbij wordt een slecht water-oplosbare verbinding gevormd. Men bedoelt ‘een base’ wat eigenlijk een metaalhydroxide is Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O
Reactiepatroonmetaaloxide + niet-metaaloxide zout MO + nMO MnMO Tijdens de reactie verandert OGniet-metaal nM niet Overzicht: MO + nMO MnMO MgO + N2O5 Mg(NO3)2 +II -I Overzicht: nMO+ MO MnMO SO2 + CaO CaSO3 +II -II
Zelfevaluatieoefeningen 2 2 KNO2 3 + 2 Ba3(PO4)2 + 3 H2O Zn 2 HCl + 2 Na2CO3 + 2 H2O • Corrigeer de eventuele fout(en) in het rechterlid van onderstaande reacties. Is er geen fout, vermeld dan "juist". • Cl2O5 + H2O Cl(OH)5 • Na2O + H2O NaOH + H2 • KOH + N2O3 KNO2 + H2O • Schrijf de volgende reactievergelijkingen volledig. • BaO + H3PO4 • + ZnCl2 + H2 • H2CO3 + NaOH 2 HClO3 2 NaOH
Vergelijk de reactiepatronen uit de 2de graad met de nieuwe! (p129)