121 likes | 951 Views
1.GAIA IZAKI BIZIDUNAK NOLAKOAK DIREN. AURKIBIDEA. -Erreinuak -Antzeko osaera kimikoa -3 Bizi funtzio -Zelulaz osaturik gaude -Zelulak eta zelula motak -Zelulen aurkikuntza -Teoria zelularra. ERREINUAK Izaki bizidunak 5 talde edo Erreinu handitan sailkatzen dira. Moneroak Protistoak
E N D
AURKIBIDEA -Erreinuak -Antzeko osaera kimikoa -3 Bizi funtzio -Zelulaz osaturik gaude -Zelulak eta zelula motak -Zelulen aurkikuntza -Teoria zelularra
ERREINUAKIzaki bizidunak 5 talde edo Erreinu handitan sailkatzen dira Moneroak Protistoak Onddoak Landareak Animaliak Ezaugarri komunez ostatuta: Antzeko osaera kimikoa Hiru bizi funtzio Zelulaz osaturik
ANTZEKO OSAERA KIMIKOA Izaki bizidun guztiok antz handiko konposatu kimikoz osaturik gaude. Batzuk ez organikoak dira eta beste batzuk organikoak. • EZ ORGANIKOAK: Molekula bakunak: -ura (%60-90) izaki bizidunen osaeran • Gatz mineralak. • ORGANIKOAK: Molekula konplexuak karbonoan oinarrituta: • Karbohidratoak • Lipidoak • Proteinak • ADN-a • Bitaminak
HIRU BIZI FUNTZIO • Elikadura:Ingurunetik substantziak hartu energia bihurtu eta hondakinak ezabatu. • Erlazioa: Estimuluak eta erreakzioak izateko. • Ugalketa: Ondorengoak sortzeko duten gaitasuna da.
ZELULAZ OSATURIK GAUDE Zelula izaki bizidunek duten eta bizi funtzioak ditzakeen unitaterik txiena da. Bi izaki mota zelulen kopuruaren arabera • IZAKI ZELULABAKARRA: Hauek, kolonia izeneko banako multzoak osatzen dituzte. • ZELULA ANITZEKO IZAKIAK: Hainbat antolamendu maila: - Ehunik, oraganorik, aparatorik edo sistemarik dute.
3 oinarrizko egitura: Mintz plasmatikoa:Zelula inguratzen duen bilkin mehea eta kanpoarekiko substantzia trukea erregulatzen du. Zitoplasma: Zelularen barrua betetzen duen likido lodia da.Organulu zelularrak ditu, zelularen funtzioak betetzen dituzte egiturak. Material genetikoa(ADN-a): Zelularen jarduera kontrolatzen duen zintz itxurako substantzia. 2 zelula mota, material genetikoaren arabera: Prokariotak: -Zitoplasma ADN-an dute -Zelula horma zurruna mintza biltzen du -Finbriak eta flageloak harizpiak dituzte -Erribosomak dira duten organulu bakarrak, bertan, proteinak sortzen dira Eukariotoak:-Nukleo izeneko organulu baten barruan dute ADN-a. -Mota askotako organuluak (erribosomak, mitokondrioak…) -Landareen zelulak kloroplastoa eta bakuoloa dute. -Animalien zelulak zentriolo izeneko organuluak dituzte, zioloak eta flageloak ( zelulen mugimendua eragiten dituzte harizpiak )eratzen direnean. ZELULAK ETA ZELULA MOTAKZelulak mikroskopikoak dira(0,001mm-tik-0,1mm-ra neurtzen dute)
ZELULEN AURKIKUNTZA • Zelulak biziaren oinarrizko unitateak dira, izaki bizidunak zelulaz osaturik gaude. Robert Hoocke kortxozko laminetan latinezko <<cella>> itzetik dator eta zelula izena eman zion.
TEORIA ZELULARRAXIX. Mendean, kalitate hobeto mikroskopioak egiteari esker, zenbait zientzialarik egitura zelularrak deskribatu zituzten • Zelula izaki bizidunen egiturazko unitatea da.Hau da, izaki bizidun guztiak zelulaz osatuta daude. • Zelula izaki bizidunen unitate funtzionala da.Alegia, izaki bizidunek duten eta bizi funtzioak dituen zatirk txikiena da. • Zelula izaki bizidunen jatorrizko unitatea da. Hau da, zelula guztiak beste zelula batetik dator.
EGILEAK KARLA AINHOA R ALAZNE