330 likes | 694 Views
Ostre białaczki. Ostre białaczki. Nowotwory układu krwiotwórczego, których istotą jest obecność klonu transformowanych nowotworowo komórek wywodzących się z wczesnych stadiów rozwojowych hematopoezy Występowanie: 7/100000 mieszkańców Etiologia: wirusy predyspozycja genetyczna
E N D
Ostre białaczki • Nowotwory układu krwiotwórczego, których istotą jest obecność klonu transformowanych nowotworowo komórek wywodzących się z wczesnych stadiów rozwojowych hematopoezy • Występowanie: 7/100000 mieszkańców • Etiologia: • wirusy • predyspozycja genetyczna • zewnętrzne czynniki środowiskowe - „rakotwórcze” • Transformacja nowotworowa – proces wielostopniowy
Ostre białaczki • Podział • Nielimfoblastyczne (szpikowe) • dorośli 85%-90% • dzieci < 10 roku życia 15% • Limfoblastyczne • dorośli 10%-15% • dzieci 85-90%
Objawy ostrych białaczek –niespecyficzne • zakażenia • objawy skazy krwotocznej • osłabienie • bóle kostne • powiększenie węzłów chłonnych, organomegalia • objawy związane z naciekaniem innych narządów i tkanek • OUN, gonady, przewód pokarmowych, skóra
Diagnostyka ostrych białaczek • Badanie kliniczne, ocena stanu klinicznego chorego • Badania obrazowe, EKG, echokardiografia • Badania laboratoryjne: • morfologia, badania biochemiczne, CRP, posiewy, badania układu krzepnięcia • Grupa krwi chorego! • Określenie typu i podtypu ostrej białaczki • Ocena morfologiczna komórek szpiku i krwi • Badanie cytochemiczne • Immunocytometria- badanie immunofenotypu blastów • Badanie cytogenetyczne / molekularne
Leczenie ostrych białaczek • Indukcja remisji • Leczenie poremisyjne • Intensyfikacja/konsolidacja • alloHSCT • autoHSCT • Leczenie podtrzymujące remisję • Profilaktyka / leczenie zmian w OUN • Leczenie wznowy i oporności
Ostre białaczki szpikowe • Mediana wieku 60-65 lat • Częstość występowania • 3,5/100 000 osób populacji w wieku 50 lat • 15/100 000 osób populacji w wieku 70 lat • 35/100 000 osób populacji w wieku 90 lat
Ostre białaczki szpikowe • Pierwotne • Wtórne • Poprzedzone chorobą hematologiczną • MDS • NNH • Przewlekłe choroby mieloproliferacyjne • Związane z wcześniejszą chemioterapią • Leki alkilujące • delecje długiego ramienia chormosomu 5 lub 7; • 3-5 lat po leczeniu • Inhibitory topoizomerazy II DNA (np. antracykliny, etoposid, amsakryna) • rearanżacja genu MLL w obrębie 11q23; • 12-18 miesięcy po leczeniu
Ostre białaczki szpikowe-podział wg FAB • Podział oparty na obrazie cytomorfologicznym blastów i badaniach cytochemicznych • Mo – ostra białaczka bez cech różnicowania • M1 - ostra białaczka mieloblastyczna bez cech dojrzewania • M2 - ostra białaczka mieloblastyczna z cechami dojrzewania • M3 – ostra bialaczka promielocytowa • M4 – ostra białaczka mielomonocytowa • M5 – ostra białaczka monocytowa • M6 – ostra erytroleukemia • M7 – ostra białaczka megakariocytowa
Określanie podtypu o.b.sz. • Badania cytochemiczne • aktywność mieloperoksydazy (MPO) • barwienie Sudanem Czarnym • aktywność niespecyficznych esteraz • Badanie immunofenotypowe Oznaczenie antygenów: • Komórek prekursorowych: • CD34, HLA-DR • Antygenów mieloidalnych: • CD117, CD13, CD33, CD11b, CD15, cMPO • Antygenów linii monocytarnej: • CD14, CD64
Ostre białaczki szpikowe-podział wg WHO 2008 • Ostre białaczki szpikowe z określonymi zmianami cytogenetycznymi • t (8:21) • t (15:17): AML M3 • inv (16) • zmiany 11q23 • t (6;9): często bazofilia, wieloliniowa dysplazja • Ostre białaczki szpikowe związane ze zmianami mielodysplastycznymi • Ostre białaczki szpikowe związane z wcześniejszą chemio- lub radioterapią • Ostre białaczki szpikowe o nieokreślonej specyfikacji cytogenetycznej- klasyfikowane zgodnie z kryteriami FAB Korzystne zaburzenia cytogenetyczne Niekorzystne zaburzenia cytogenetyczne
Nowe molekularne czynniki ryzyka w o.b.sz. • FLT3 • Receptorowa kinaza tyrozynowa • Ekspresja na krwiotwórczych komórkach macierzystych • Pośredniczy w przekazywaniu sygnału prowadzącego do różnicowania i proliferacji komórki • Mutacje genu FLT3- 30-35% AML • ITD (internal tandem duplication) – 20-25% AML • Niezależny niekorzystny czynnik rokowniczy!
Nowe molekularne korzystne czynniki prognostyczne w o.b.sz. • Mutacje NPM1 • (nukleofosminy) • Mutacje CEBPA • (CCAAT/enhancer-binding protein alfa)
Indukcja remisji • Standard „3+7” • Antracyklina przez 3 dni plus • Ara-C przez 7 dni • CR (całkowita remisja)- 60-70% • Modyfikacje • Wysokie dawki Ara-C • Analog puryn (fludarabina, 2-CDA) • 6-TG • etoposid
Pierwotny cel leczenia indukującego- remisja całkowita • Odsetek mieloblastów w szpiku < 5%, prawidłowy rozmaz krwi • Liczba płytek >100 G/L • Liczba granulocytów >1G/L • Ustąpienie cech zajęcia narządów w badaniu przedmiotowym i badaniach obrazowych
Leczenie poremisyjne • Intensyfikacja/konsolidacja • Wysokie dawki Ara-C, antracykliny • alloHSCT • autoHSCT • Leczenie podtrzymujące remisję • Niskie dawki Ara-C, 6-TG, antracykliny
chemioterapia autoHSCT alloHSCT 30%-40% 40%-50% 40%- 65% Wyniki leczenia poremisyjnego u chorych w CR1 • 3-5 letnie przeżycie wolne od choroby 30%-55%
ACUTE LEUKAEMIA REGISTRY : 1ST & 2N TRANSPLANT JANUARY 1994 - JANUARY 2008 (n=51023) HLA IDENTICAL TRANSPLANT CHILDREN : AML (n=1146) ADULTS : AML (n=10191) 61+/-2 CR1 (789) 55+/-1 CR1 CR1 (6499) 45+/-4 41+/-2 CR2 (208) CR2 (1444) CR2 18+/-4 ADV (149) 15+/-1 ADV (2248) ADVANCED 64+/-2 CR1 (756) 45+/-1 CR1 (2739)
ACUTE LEUKAEMIA REGISTRY : 1ST & 2N TRANSPLANT JANUARY 1994 - JANUARY 2008 (n=51023) AUTOLOGOUS TRANSPLANT CHILDREN : AML (n=839) ADULTS : AML (n=8298) 57+/-2 CR1 (670) 36+/-4 CR1 CR2 (149) 42+/-1 CR1 (6575) 32+/-2 CR2 (1246) CR2 ADV (20) 8+/-2 ADV (477) ADVANCED 62+/-3 CR1 (240) 38+/-1 CR1 (1705)
AlloHCT u chorych na AML z korzystnymi zaburzeniami cytogenetycznymi DFS p ns Cornelissen, badanie HOVON/SAKK z metaanalizą badań MRC (2002), EORTC (2003) i BGMT (2005); Blood 2007 Dohner, European LeukemiaNet, Blood 2010
AlloHCT od dawcy rodzinnego u chorych na AML z prawidłowym kariotypem Mutacja NPM1 bez FLT3-ITD Inne genotypy Dohner, European LeukemiaNet, Blood 2010 Schlenk, German-Austrian AMLSG NEJM 2008
AlloHCT u chorych na AML z grupy wysokiego ryzyka cytogenetycznego DFS p 0.006 Cornelissen, HOVON/SAKK z metaanalizą MRC, EORTC i BGMT; Blood 2007 Dohner, European LeukemiaNet, Blood 2010
Leczenie ostrej białaczki promielocytowejt(15:17)/ gen PML/RAR-alfa • Indukcja remisji, intensyfikacja i leczenie podtrzymujące oparte na kwasie all-trans retynowym (ATRA) podawanym w skojarzeniu z antracyklinami • ATRA indukuje dojrzewanie promielocytów, co zapobiega zespołowi wykrzepiania wewnątrznaczyniowego • CR 85% • Przeżycie 3-5 letnie chorych w CR1 ponad 75% • Leczenie za pomocą SCT chorych z dodatnią chorobą resztkową w badaniu met. FISH lub badaniu molekularnym metodą PCR lub po nawrocie choroby
Ostre białaczki limfoblastyczne- podział immunologiczny • O.b.l. pochodzące z linii B-komórkowej (80%) • Pre-pre-B (pro-B): CD19, CD22 • Common: CD19, CD22, CD10 • Pre-B: CD19, CD22, Ig cyt • Mature-B: CD19, CD22, Ig pow • O.b.l. Pochodzące z linii T-komórkowej (20%) • Pre-T: CD7, cCD3 (CD2, CD5) • Intermediate-T: CD7, CD1a, CD4, CD8, cCD3 • Mature- T: CD7, CD2, CD3, CD4 lub CD8
Podział chorych na grupy ryzyka 1. Grupa ryzyka standardowego 2. Grupa ryzyka wysokiego- klasyczne czynniki ryzyka -wysoka leukocytoza > 30 G/L (T-ALL > 100G/L) -starszy wiek > 35 lat -brak remisji po 4 tygodniach indukcji, - t(4;11) - Najważniejszy nowy czynnik predykcyjny: Minimalna choroba resztkowa w badaniu immunofenotypowym lub molekularnym (0,1-0,01% komórek białaczkowych w szpiku) w okresie remisji całkowitej 3. Grupa ryzyka bardzo wysokiego t (9;22)- chromosom Philadelphia i/lub gen fuzyjny bcr/abl 25% dorosłych chorych na o.b.l !
Leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej • Indukcja remisji • 4-8 tygodniowy blok chemioterapii • sterydy, antracykliny, winkrystyna, L-asparginaza • W OBL Ph dodatniej- IMATYNIB równolegle z chemioterapią • Konsolidacja (intensyfikacja) remisji • 8 tygodniowy blok chemioterapii • Cyklofosfamid, metotreksat (Mtx), arabinozyd cytozyny (AraC), 6-MP • W OBL Ph dodatniej- IMATYNIB • Leczenie poremisyjne • HSCT lub chemioterapia podtrzymująca remisję • W OBL Ph dodatniej- IMATYNIB • Profilaktyka / leczenie zmian w OUN • Dokanalowe podawanie MTx/Ara-C/sterydów
Leczenie za pomocą transplantacji komórek krwiotwórczych • Allo HSCT • Wszyscy chorzy posiadający dawcę z wyjątkiem chorych z grupy ryzyka standardowego, z ujemną chorobą resztkową w okresie remisji całkowitej • Auto HSCT • Chorzy z grupy ryzyka wysokiego i bardzo wysokiego nie posiadający dawcy rodzinnego, z ujemną chorobą resztkową w okresie remisji całkowitej
Leczenie za pomocą transplantacji komórek krwiotwórczych • Standardowe sposób przygotowania do HSCT • Napromienianie całego ciała- TBI 12 Gy • Cyclofosfamid 120 mg/kg • Źródło komórek hematopoetycznych • Szpik • Krew obwodowa • Krew pępowinowa
Wyniki leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej • Dorośli • remisja całkowita (CR) 90-95% • przeżycie wolne od choroby (LFS) 30-60% • Dzieci • remisja całkowita (CR) 95-99% • przeżycie wolne od choroby (LFS) 70-80%
Nowe leki i metody • Nowe leki • Inhibitor kinazy tyrozynowej II generacji- eliminacja MRD po alloHSCT • dazatynib • nilotynib • Przeciwciała monoklonalne- postacie chemioporne • anty CD20 • antyCD52 • Nowe cytostatyki- nawroty choroby, postacie chemioporne • Nelarabina • Klofarabina • Nowe metody • RIC ( reduced-intensity conditioning) + alloSCT • Intensyfikacja GvL