Madde 9- Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü

1. Madde 9- Düşünce, vicdan ve din özgürlüğü • 1. Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, açıkça veya özel tarzda ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapma suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir.

2. Madde 9/2 • 2. Din veya inancını açıklama özgürlüğü, ancak kamu güvenliğinin,kamu düzeninin, genel sağlığın veya ahlakın ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için demokratik bir toplumda zorunlu tedbirlerle ve yasayla sınırlanabilir.

3. Arrowsmith kararı (1978) • Komisyon pasifist anlayışı düşünce vicdan özgürlüğü ile bağlantılı olarak değerlendirmiştir.

4. Din- vicdan ve düşünce özgürlüğünün dış yönü • Dini gerekçelerle tıbbi müdahalenin reddedilmesi Sözleşme tarafından korunmaz.

5. Din ve vicdan özgürlüğünün içeriği • Bireylerin istediği dini inancı benimsemesi • Dini bir inanca sahip olmama hali • İnancı değiştirme • İnancı bireysel ve kollektif olarak açığa vurma • İnancı yayma- başkalarını ikna etme • Dinin belirlenebilir olması

6. Kokkinakis/ Yunanistan • Bir dinin propagandasının yapılmasının aşırıya kaçmaması gerektiği kararda vurgulanmış; ancak buna müdahalenin de acil bir toplumsal ihtiyacı karşılaması gerektiği ifade edilmiştir.

7. Thilimennos / Yunanistan • İnanacı gereği askerlik yapmayı reddetme • Askerlik hizmetini yerine getirmediği için mali müşavir olamama • Madde 14 bağlantılı ihlal

8. Kjeldsen ve diğerleri kararı • Okullarda belli bir dinsel doktrinin öğrencilerini hilafına aşılanması yasaklanmıştır. (Zengin/ Türkiye kararı)

9. Lena ve Anna Nina Angeleni kararı • Zorunlu din dersi bulunan okullarda bu eğitimden muaf tutulma imkanın da verilmesi gerektiğine kararda işaret edilmiştir.(Zengin/ Türkiye)

10. Şerif/ Yunanistan • Batı Trakya müftüsü Şerif’in müftü olarak seçilmesi karşısında, Yunan makamlarının seçimin yasal olmadığı,dini kıyafet giyilmesi, dini propagandası yapılması nedeniyle yargılanıp 8 ay hapis cezasına mahkum edilmesi

11. Hoffman kararı • Farklı dinlere mensup kişiler arasında farklılık yaratacak şekilde işlem yapılması

12. Birleşik Krallık Kararları • Pasifist asker kişinin ordu içerisinde bildiri dağıtması( Arrowsimith-U.K.) • Motorsiklet kullanırken türban takan kişi • Müslüman bir öğretmenin Cuma namazına bağlı olarak çalışması talebi

13. Kalaç/ Türkiye • Bay Kalaç askerlik mesleğini seçmekle, silahlı kuvvetler mensupları üzerinde, siviller üzerinde uygulanmayacak bazı hak ve özgürlük sınırlamalarına doğası gereği yol açan bir askeri disiplin sistemine uymayı kendi rızasıyla kabul etmiş olmaktadır. • Devletler silahlı kuvvetleri bünyesinde, şu ya da bu davranışı, özellikle de askeri görevin gereklerini yansıtan bir yerleşik düzeni tehdit eden tutumları yasaklayan disiplin kuralları koyabilirler. • Üstelik YAŞ kararı Albay Kalaç’ın dini kanaatleri veya inançları ya da dini görevlerini yerine getirmesi temelinde değil, davranışı ve tutumu temelinde alınmıştır.

14. Larrissis ve ark. / Yunanistan • Hem silahlı kuvvetler mensuplarına hem de sivillere yönelik dini propaganda yapmaktan mahkum olmalarını haklı bulmuş; ama sivillerle ilgili farklı bir tutum belirlenmiş. ( bkz. Kokkinakis/ Yunanistan)

15. Hollanda kararı • İnancı gereği zorunlu mali mesuliyet sigortası yaptırmama isteği

16. Lamia Karabulut / Şenay Karaduman ( 1993) • “…yüksek öğrenimini laik bir üniversitede yapmayı seçen bir öğrencinin bu üniversitenin düzenlemelerin kabul etmiş sayılacağı…” “…nüfusun büyük çoğunluğunun belli bir dine mensup olduğu ülkelerde bu dinin tören veya simgelerinin herhangi bir biçim ve yer sınırlaması olmaksızın sergilenmesinin sözü geçen dini uygulamayan, dini simgeleri kullanmayanlar veya başka bir dine mensup kişiler üzerinde baskı oluşturabileceği”

17. Madde 10- ifade özgürlüğü • 1. Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve vermek özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir.

18. Madde 10/2 • 2. Kullanılması görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlükler,demokratik bir toplumda, zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması için yasayla öngörülen bazı biçim koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir.

19. İfade Özgürlüğünün İçeriği • Kanaat özgürlüğü – Lingens/ Avusturya • Haber alma özgürlüğü • Bilgi ve fikir alma ve aktarma özgürlüğü • Siyasi eleştiri, resmi görevlilere dönük eleştiri

20. Lopez Gomez Silva/ Portekiz • “gülünç” “kaba” “soytarıca” gibi sözcükler kullanmaktan ötürü hüküm giyen Bay Silva • Publico gazetesi yöneticisi Bay Resende ile yaşanan polemik • Mahkeme “basın özgürlüğünün bir derecede abartmaya, hatta kışkırtmaya başvurmayı da içermesi” • “başvurucunun asgari ceza ile cezalandırılmak yerine, hüküm giymiş olması” ( orantılılık)

21. Gerger / Türkiye kararı • Orantılılık • Hapis cezası + para cezası • Para cezasının ödenmemesi nedeniyle hapis cezasına dönüşmesi

22. Wingrove – U.K. • British Board Of Film Classification’ın visions of Ecstasy adlı filmin dağıtımını ve çoğaltılmasını yasaklaması • Mahkeme video filmlerinin özelliği gereği piyasaya çıktıktan sonra rahatlıkla çoğaltılabileceğini, ödünç verilebileceğini, kiralanabileceğini, satılabileceğini ve birçok konutta izlenebileceğini, böylelikle yetkili mercilerin denetiminden kolayca kaçabileceğini saptamaktadır. • Her halükarda, ulusal merciler toplumu korumanın güçlüklerini de hesaba katarak bu tür bir videonun etkisini değerlendirmek bakımından AHİM den çok daha uygun konumdadırlar.

23. Sunday Times/ Birleşik Krallık • “Ülke için bir utanç” başlıklı makale • Lingens/ Avusturya “…diğerleri yanında bu açıktır ki; bu aşağılık bir oportinizmdir.””…bu ahlak dışıdır.” “Onursuz”

24. Handyside/ Birleşik Krallık Kararı • Şok edici, provokatif düşünce açıklamaları, genel kabul gören düşüncelerin dışındaki düşüncelerin açıklanması

27. TBKP/ Türkiye • Düşünceyi açıklama hürriyetinin siyasi partiler ve onların aktif üyeleri yönünden daha büyük bir önem taşıması