การย ศาสตร์ในการทำงาน Ergonomics

การยศาสตร์ในการทำงานErgonomicsการยศาสตร์ในการทำงานErgonomics กภ.นงค์ลักษณ์ วงค์ชารี งานกายภาพบำบัด ฝ่ายเทคนิคบริการ โรงพยาบาลกุดบาก จังหวัดสกลนคร

scope of presentation • การยศาสตร์ คืออะไร • บุคลากรสาธารณสุขกับการบาดเจ็บในการทำงาน • การดูแลตัวเองเบื้องต้น • การป้องกันการบาดเจ็บจากการทำงาน

ERGONOMICS + ERGON NOMOS คำจำกัดความ : ศาสตร์ในการจัดสภาพงานให้เหมาะสมกับ คนทำงาน(Put the right job to the right man) :การศึกษาคนในสิ่งแวดล้อมการทำงาน คำเหมือน : การยศาสตร์, Human Factors, Human Factors Engineering

วิศวกรรมศาสตร์ แพทย์ศาสตร์ สาธารสุขศาสตร์ ERGONOMICS สังคมศาสตร์ ปรับปรุงคุณภาพการทำงาน ประสิทธิภาพ / ปลอดภัย * ให้ความสำคัญที่คน ว่ามีผลกระทบอย่างไรบ้างจากการ ออกแบบเครื่องมือ / เครื่องจักร สภาพแวดล้อม

การพิจารณาปัจจัยทางการยศาสตร์การพิจารณาปัจจัยทางการยศาสตร์ สถานีงาน สิ่งแวดล้อม ในการทำงาน เครื่องมือ เครื่องจักร • เทคโนโลยีใหม่ๆ • การฝึกอบรม • ความพึงพอใจในงาน • ระบบบริหารจัดการ • การหยุดพัก • การทำงานเป็นกะ เนื้องาน ประสิทธิภาพ / ปลอดภัย / ความสบาย ข้อผิดพลาด ผลผลิต 1. ประสิทธิภาพ / ประสิทธิผล 2. คุณภาพชีวิต : ลดความเมื่อยล้า / ความเครียด ความสบาย

ความสำคัญของการยศาสตร์ความสำคัญของการยศาสตร์ • งานที่มีรูปแบบตายตัว ทำซ้ำๆ เป็นจำนวนมาก เครื่องมืออัตโนมัติ (automatic machine) และหุ่นยนต์ (robot) ถูกนำมาใช้แทนแรงงาน ในงานต่างๆได้เป็นอย่างดี การทำงานที่ไม่มีรูปแบบตายตัว เช่น งานซ่อมบำรุง งานบริการต่างๆ พ่อครัว พนักงานทำความสะอาด พนักงานขับรถ รวมทั้งพยาบาล และ หมอ ยังคงต้องใช้แรงกล้ามเนื้อ(muscular work) ในการทำงาน

ไหล่ คอ ข้อศอก เอว ข้อมือ มือ สะโพก เข่า เท้า-ข้อเท้า การยศาสตร์ให้อะไรได้บ้าง • ลดความล้าและการบาดเจ็บจากงาน • ลดการเจ็บป่วยเนื่องจากงาน • ลดการลางานหรือขาดงาน • ลดการเปลี่ยนงาน • เพิ่มความสะดวกสบายในการทำงาน • เพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน • เพิ่มคุณภาพของงาน

ปัจจัยเสี่ยงทางการยศาสตร์ปัจจัยเสี่ยงทางการยศาสตร์ • ท่าทางการทำงาน (posture) • ความถี่ในการทำงาน (frequency) • แรงที่ใช้ (force / exertion) • น้ำหนักชิ้นงาน (weight / load) • ระยะเวลา (duration) • เครื่องมือ-เครื่องจักร (tool / machine) • สภาพแวดล้อม (environment)

หลักการพื้นฐานของการออกแบบทางการยศาสตร์หลักการพื้นฐานของการออกแบบทางการยศาสตร์ • หลีกเลี่ยงการทำงานในภาวะสถิต • หลีกเลี่ยงการใช้แรงที่ไม่สมมาตร • หลีกเลี่ยงการทำงานแบบซ้ำซากต่อเนื่องเป็นเวลานาน • หลีกเลี่ยงท่าทางการทำงานที่เสี่ยงหรือผิดธรรมชาติ • ใช้อุปกรณ์ช่วยในการทำงานเมื่อจำเป็น

บุคลากรสาธารณสุข กับ ภาวะบาดเจ็บจากการทำงาน

พนักงานเปล เภสัชกร ทันตแพทย์ นักกายภาพบำบัด แพทย์ แพทย์แผนไทย พนักงานขับรถ อื่นๆ พยาบาล

ปัญหาด้านการยศาสตร์ในโรงพยาบาลปัญหาด้านการยศาสตร์ในโรงพยาบาล • ปวดหลัง ปวดข้อ ;แพทย์พยาบาล เวรเปล ซักฟอก หน่วยจ่ายกลาง คนสวน คนขับรถ • ปวดตา ;บริหาร ธุรการ คอมพิวเตอร์ • ไฟฟ้าดูด/ช๊อต; ทุกหน่วยงานในรพ.ที่ใช้ไฟฟ้า • อันตรายจากรังสี; หน่วยงาน X-ray

อันตรายจากเสียง; หน่วยงาน ซักฟอก จ่ายกลาง หมวดซ่อมบำรุง • อันตรายจากความร้อน; หน่วยงาน จ่ายกลาง ซักฟอก โภชนาการ กายภาพบำบัด แพทย์แผนไทย • อันตรายจากแรงสั่นสะเทือน; หน่วยงาน ซ่อมบำรุง หมวดยาน งานสนาม

โรคยอดฮิต ในหมู่คนทำงาน

ภาวะปวดหลังBack Pain

1.กระดูกสันหลัง หน้าที่ของกระดูกสันหลัง • ป้องกันเส้นประสาทไขสันหลัง • เป็นฐานในการยึดเกาะ ของส่วนอื่นๆ • เป็นแกนหลักของร่างกาย

1.กล้ามเนื้อ

หมอนรองกระดูกปลิ้น (Lumbar disc herniation)

กระดูกสันหลังเคลื่อนSpondylolisthesisกระดูกสันหลังเคลื่อนSpondylolisthesis X-ray : จะเห็นผลได้อย่างชัดเจน

สาเหตุ

การก้มตัวยกของหนัก ทำให้เกิดแรงกดมากบนหมอนรองของกระดูกสันหลังส่วนล่างส่งผลให้หมอนรองกระดูกโป่ง เคลื่อน หรือแตก ยื่นไปกดทับเส้นประสาทไขสันหลัง ร้าวลงไปที่ขา ถ้าเส้นประสาทถูกกดต่อไปนานๆ เส้นประสาทจะถูกทำลาย เกิดอาการชาที่ขา กล้ามเนื้อ และเท้าจะอ่อนแรง อาการปวดร้าวลงขามักลงขาข้างใดข้างหนึ่งหรืออาจเป็นไปได้ทั้งขาสองข้าง • ยกของหนักผิดท่า • ก้มๆเงยๆ • นั่งทำงานผิดท่า

โรคกล้ามเนื้อและพังผืดอักเสบเรื้อรังโรคกล้ามเนื้อและพังผืดอักเสบเรื้อรัง Myofacial pain syndrome (MPS)

โรคกล้ามเนื้อและพังผืดอักเสบเรื้อรัง (MPS) • ภาวะที่กล้ามเนื้อและพังผืดได้รับการบาดเจ็บ และอักเสบซ้ำๆ จากการทำงานที่มากเกินไป หรือค้างอยู่ท่าไหนท่าหนึ่งนานๆ • เกิดจากกล้ามเนื้อทำงานมากเกินไป • ทำงานผิดท่านานๆ • ขาดการยืดเหยียดกล้ามเนื้อ • พบบ่อยที่กล้ามเนื้อ ต้นคอ บ่า และสะบัก

ภาวะพังผืดหนาตัวกดทับเส้นประสาทข้อมือ(carpal tunnel syndrome)

ภาวะพังผืดหนาตัวกดทับเส้นประสาทข้อมือ (CTS) • ภาวะที่พังผืดบริเวณข้อมือทางด้านหน้า เกิดหนาตัว จนกดทับเส้นประสาทบริเวณมือ ทำให้เส้นประสาทเสียการทำงาน ปวด มึนชา และอ่อนแรง • เกิดจากการทำงานที่มีการกดต่อข้อมือซ้ำๆ นานๆ • ทำงานกับคอมพิวเตอร์ เครื่องพิมพ์ดีด แม่บ้าน หมอนวด • อาการค่อยเป็น ค่อยไป

ภาวะนิ้วล็อค(trigger finger)

ภาวะนิ้วล็อค (trigger finger) • ภาวะที่ปลอกหุ้มเอ็นของนิ้วมือ ได้รับบาดเจ็บซ้ำๆ เกิดเป็นพังผืดหน้า ทำให้เอ็นนิ้วมือไม่สามารถเคลื่อนผ่านได้ จะงอหรือเหยียดนิ้วไม่ได้หรือได้ลำบาก เจ็บปวด • เกิดจากการทำงานที่มีการเกร็งมือและนิ้วมือนานๆ • มีแรงกดต่อข้อนิ้วมืออย่างต่อเนื่อง • นักคอมพิวเตอร์ ชาวนา แม่ค้า • โรคเบาหวาน

การดูแลตัวเอง เมื่อมีภาวะผิดปกติ

งานกายภาพบัด

ขั้นตอนการมารับบริการกายภาพบำบัดขั้นตอนการมารับบริการกายภาพบำบัด ยื่นบัตรที่ห้องบัตร พบแพทย์ที่ห้องตรวจ แพทย์ตรวจประเมิน (เฉพาะครั้งแรกที่มา) หรือ งานกายภาพบัด มาที่แผนกกายภาพบำบัด นักกายภาพบำบัดตรวจประเมินและรักษาตามแผนการรักษาของนักกายภาพบำบัด นักกายภาพบำบัด/ออกบัตรนัด ตรวจประเมินความก้าวหน้าก่อนจำหน่าย

ขั้นตอนการมารับบริการกายภาพบำบัดขั้นตอนการมารับบริการกายภาพบำบัด ยื่นบัตรที่ห้องบัตร งานกายภาพบัด มาที่แผนกกายภาพบำบัด นักกายภาพบำบัดซักประวัติ/ตรวจร่างกาย ให้การรักษา นัดรักษาต่อเนื่อง

งานกายภาพบัด ทำอัลตร้าซาวน์ลดปวด กระตุ้นไฟฟ้าลดปวด ถุงทรายบริหารกล้ามเนื้อ ประคบแผ่นร้อน

งานกายภาพบัด จัดกระดูกหลัง จัดกระดูกคอ อัลตร้าซาวน์ลดปวด จัดกระดูกเอว

งานกายภาพบัด การเพิ่มประสิทธิภาพปอด จัดท่าระบายเสมหะ/เคาะปอด/สั่นปอด เทคนิคการจัด ขยับ ข้อต่อ ฟื้นฟูผู้ป่วยอัมพฤกษ์/อัมพาต

การพักระหว่างทำงาน

ผ่อนคลาย

พักสายตา

พักสายตา 1. ทำมือเป็นลักษณะรูปถ้วยปิดรอบดวงตา วางพักมือบนโหนกแก้ม (หลีกเลี่ยงการกดลงบริเวณลูกตา)2. ประสานมือไขว้ไว้เหนือดั้งจมูกเพื่อบังแสงสว่าง3. หลับตาลงประมาณ 15 วินาที แล้วให้หายใจเข้า หายใจออกลึกๆ4. เปิดฝ่ามือ แล้วลืมตาขึ้น

พักสายตา 1. หลับตา แล้วเกือกตาไปมา ซ้าย ขวา บน ล่าง และหลับให้นิ้งประมาณ 5 นาที 3 หาอุปกรณ์ เช่น แว่น ฯลฯ 4 กระพริบตาปิ๊งๆกระพิบทุก 2-3 วินาที 5 ดูอะไรก็ได้ที่เป็นสีเขียว เช่น ต้นไม้ สนามหญ้า ฯลฯ หรืออะไรก็ได้ ที่มองแล้วสบายหูสบายตา

ท่าทางที่ถูกต้องในชีวิตประจำวันท่าทางที่ถูกต้องในชีวิตประจำวัน

ท่าทางที่ถูกต้องในชีวิตประจำวันท่าทางที่ถูกต้องในชีวิตประจำวัน ท่าทางที่ดีนั้นทำให้เกิดความสมดุลของระบบกล้ามเนื้อและกระดูกและข้อต่อจะช่วยป้องกันการบาดเจ็บและความผิดปกติของร่างกายไม่ว่าจะอยู่ในอิริยาบถใด

ท่านอน ที่นอนควรจะแน่น ยุบตัวน้อยที่สุด นอนแล้วหลังไม่จม ควรใช้หมอนข้างใบใหญ่หนุนใต้โคนขา จะช่วยให้กระดูกสันหลังไม่แอ่นหรือนอนตะแคงเป็นท่านอนที่ดี ควรให้ขาล่างเหยียดตรงขาบน งอสะโพกและเข่า ดังภาพ

ท่าลุกจากเตียง ค่อยๆ ตะแคงตัว ใช้ศอกและมือดันเตียง ดันตัวลุกขึ้นนั่งข้างเตียง หลีกเลี่ยงการลุกขึ้นตรงๆ เพราะทำให้เกิดแรงกระทำต่อกระดูกสันหลังมาก

การย ศาสตร์ในการทำงาน Ergonomics