1 / 64

Patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)

Patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK). Les 1: Symptomen hebben kan heel normaal zijn . “Altijd moe voelen”. Health and Lifestyle Survey, 1984.

niveditha
Download Presentation

Patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. Patiënten met Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK)

  2. Les 1:Symptomen hebben kan heel normaal zijn

  3. “Altijd moe voelen” Health and Lifestyle Survey, 1984

  4. Een derde van alle patiënten (polikliniek en huisarts) heeft symptomen die niet door een ziekte verklaard kunnen worden Sharpe 2006

  5. Les 2 Symptomen zijn meestal medisch onverklaard

  6. Symptomen in de eerste lijn VSKroenke and Mangelsdorff, 1989

  7. Symptomen zijn vaak gegroepeerd per medisch specialisme waaraan ze meestal gepresenteerd worden

  8. ‘Onverklaarde’ somatische syndromen Gastro-enterologie Irritable bowel syndroom (IBS) Gynaecologie Premenstrueel syndroom (PMS); Chronisch Bekkeninstabiliteit Reumatologie Fibromyalgie Cardiologie Atypische Pijn op de borst; Inspanningssyndroom Infectieziektes (Postviraal) Vermoeidheidssyndroom Orthopedie Chronische Lage Rugpijn Neurologie Spanningshoofdpijn, CVS, motorische en zintuiglijke symptomen

  9. Biopsychosociaal model Biologisch PIJN Psychologisch Sociaal

  10. FASEN IN HET CONSULT Exploreren Informeren Plannen maken

  11. Ezelsbrug: SCEGS • S (somatisch) • C (cognitief) • E (emotioneel) • G (gedragsmatig) • S (sociaal)

  12. Exploreren • Actief luisteren • Stimulerende technieken • Verhelderende technieken • Ordenende technieken

  13. Oefeningen: Werkwijze • Patiëntrol: speelt eigen patiënt • Artsrol: oefent met techniek • Observator: let op oefeninstructies, geeft feedback, bewaakt tijd • Per rollenspel kort nabespreken • Vragen en opvallende observaties noteren • (zie ook papieren instructie in owp)

  14. Oefening 1: Exploreren Vraag de patiënt zoveel mogelijk facetten van [S] C, E, G en S. Speel uw eigen patiënt: vertel de anderen kort wie het is en wat de klachten zijn. Wissel als de vragen echt op zijn. (zie ook papieren instructie in owp)

  15. Informeren • Anamnese en L.O. • Verklaring voor de klachten • Oorsprong en beloop van de klachten • Bijstellen cognities / verwachtingen • Rol van vicieuze cirkel

  16. Les 3 Symptomen zijn vaak gekoppeld aan angst en/of depressie

  17. Rol van neuro-endocriene ontregeling • chronische stress => ontregeling CZS (limbisch systeem) Hormoonstelsel (cortisol / ACTH) Immuunsysteem (cytokinen) sensitizatie + sickness behaviour

  18. Sensitizatie (Ursin & Eriksen) • limbisch systeem steeds gevoeliger voor prikkels • onschuldige signalen uit lichaam en omgeving geïnterpreteerd als teken van gevaar • vermijdingsgedrag

  19. Sickness Behaviour • Blijvende ontregeling HPA-as en cytokinen • Geringe fysieke of psychische prikkel geeft: • Neiging tot sociaal terugtrekken • Lusteloos, slaperig • Concentratie minder, geheugen minder • Eetlust minder • Lichte koorts • Pijn- en drukgevoeligheid hoger

  20. 3 soorten factoren die een rol spelen • Aanleg - genetisch? - persoonlijkheid - affectieve verwaarlozing • Uitlokkende factoren - ziekte, ongeval, operatie - trauma, stress • Instandhoudende mechanismen - over- en onderbelasting, coping - angst, catastroferen - verlies sociale rollen

  21. Les 4 Het kan een belangrijk verschil maken welke woorden de arts gebruikt om de klachten te verklaren

  22. Medische beschrijvingen van symptomen zonder pathologie • ‘Tussen de oren’ / ‘Psychisch’ • ‘Hysterisch’ • ‘Medisch onverklaard’ • ‘Psychosomatisch’ • ‘Functioneel’

  23. Helpt een positieve verklaring? • Is een positieve verklaring en prognose geven beter dan zeggen ‘Ik weet ‘t niet’? • Een gerandomiseerde trial in de eerste lijn in Groot Brittanië

  24. Een onderzoek naar het effect van een positieve verklaring [Thomas et al BMJ 1987]

  25. Het effect van de verklaring op symptomen twee weken later Positieve verklaring Ik weet ’t niet [Thomas et al BMJ 1987]

  26. Mogelijke verklaringen:Instandhoudend, hoe werkt dat? De rol van vicieuze cirkels

  27. VICIEUZE CIRKELS

  28. Voorbeelden van vicieuze cirkels Rugklachten

  29. Voorbeelden van vicieuze cirkels Jeuk

  30. Voorbeelden van vicieuze cirkelsBlozen

  31. Voorbeelden van vicieuze cirkelsHartkloppingen

  32. Informeren doe je zó • Voor de patiënt begrijpelijk • Aansluitend bij wat patiënt weet/kan (uit exploratieve fase) • Gedoseerd zodat patiënt kan reageren • Mondeling én schriftelijk

  33. Oefening 2: Informeren Informeer de patiënt: geef uw verklaring voor de klachten, leg uit hoe evt. een vicieuze cirkel bij deze patiënt werkt bij het in stand houden van de klacht. Gebruik evt. pen en papier. Speel dezelfde patiënt als bij oefening 1.

  34. Plan van aanpak • Klachtenregistratie • Reattributie • Plan maken met patiënt • Toepassen en huiswerk • Afronden

  35. Klachtenregistratie

  36. Oefening 3: Introduceer Klachtregistratie • Stel aan de patiënt voor een klachtenregistratie bij te houden • Leg het doel uit, en • Geef instructie.

  37. Oefening 4 Bespreek de klachtregistratie • Zoek samen met de patiënt naar aanknopingspunten voor een verband tussen de klachten en andere factoren, of naar mogelijkheden om de klachten te beïnvloeden.

  38. REATTRIBUTIE ZICH BEGREPEN VOELEN AGENDA VERBREDEN LINK LEGGEN

  39. ZICH BEGREPEN VOELEN • Actief luisteren • Doorvragen • Gericht lichamelijk onderzoek (vgl exploratieve fase basisconsult)

  40. AGENDA VERBREDEN • Samenvatten bevindingen • Normale bevindingen in positieve termen • Benoem de klacht als reëel • Klachtenregistratie (vergelijk begin informatieve fase basisconsult)

  41. LINK LEGGEN • Observaties patiënt, legt patiënt link? • Observaties huisarts, legt patiënt link? • Interpretatie huisarts • Commentaar patiënt, bevestigt link? • Patiënt herkent link niet, dan stoppen

  42. Oefening 5Reattributie Voer een consult volgens reattributietechniek bij een patiënt met lichamelijk onverklaarde klachten.

  43. Plannen maken Eerst overeenstemming tussen arts en patiënt over behandeldoel!!!

  44. Plannen maken Schaalvragen 0-10 Waarom niet een punt lager? Wat is nodig voor een punt hoger?

  45. Plannen maken • Concrete afspraken • Kleine, haalbare stappen • Barrières identificeren en bespreken • Hulp(bronnen) inschakelen • Afspraak maken voor evaluatie!!

  46. Oefening 6 • Bereik overeenstemming over het behandeldoel. • Gebruik schaalvragen • Maak concrete afspraken over de activiteiten • Identificeer en bespreek mogelijke barrières • Suggereer het inschakelen van hulp van anderen • Maak afspraken over het evalueren van de voortgang

  47. Einde deel 1 • Deel 2 komt later en behandelt aanvullende technieken bij hardnekkige ongerustheid

  48. Deel 2: TECHNIEKEN BIJ HARDNEKKIGE ONGERUSTHEID • Effectief geruststellen • Stoppen met geruststellen • Uitdagen meest alarmerende gedachte • Onderhandelen over ‘final test’ • Exposure

  49. EFFECTIEF GERUSTSTELLEN • Laat merken de bezorgdheid te horen • Doe goed onderzoek • Geef conclusies in positieve termen weer ( = basis van geruststelling) • Benoem uw deskundigheid

More Related