290 likes | 500 Views
Systematiek. Aristoteles (384 – 322 voor Christus) en zijn “ladder van het leven”. Systematiek = het proberen een logisch systeem in de taxonomie te krijgen. Soms doet men dit erg kunstmatig , gebaseerd op slechts enkele kenmerken. Carolus Linnaeus 1707-1778.
E N D
Systematiek Aristoteles (384 – 322 voor Christus) en zijn “ladder van het leven”
Systematiek= het proberen een logisch systeem in de taxonomie te krijgen.Soms doet men dit erg kunstmatig, gebaseerd op slechts enkele kenmerken. Carolus Linnaeus 1707-1778
v Homologie in de bouw van de voorste ledematen van vier zoogdieren : (vlnr) mens, kat, walvis en vleermuis Tegenwoordig probeert men de taxonomie / de classificatie zoveel mogelijk te doen overeenkomstig het natuurlijke ontstaan (= de evolutie) van de soorten: de primitiefste vooraan, de laatst ontstane meest complexe soorten achteraan. Zo ontstaat een natuurlijk systeem.
Waarom 4 rijken? Vanouds kende men 2 rijken: planten en dieren Planten met een stevige wand om de cel en dieren zonder zo’n celwand. Bacteriën en schimmels rekende men vroeger tot de planten. Een kunstmatige indeling, zo blijkt:
Sinds men de microscoop heeft, kent men het oogdiertje of oogwiertje (Euglena elegans):
En dan zijn er ook nog bacteriën, die geen kern blijken te hebben en ontzettend veel kleiner zijn dan planten. In hun leefwijze lijken ze vaak meer op schimmels: ze verteren organisch voedsel buiten de cel, om dat vervolgens op te nemen. Planten maken zelf hun organisch voedsel via fotosynthese, dat kun je toch niet vergelijken met schimmels?
Men deed veel pogingen om een betere meer natuurlijke rijkenindeling te maken. Even leek het 5-rijken-systeem te winnen, wat wel aardig bedacht was.
De indeling in 4 rijken heeft het gewonnen, alhoewel de oogdiertjes en de slijmzwammen nog steeds dwars blijven liggen (geen celwand)
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Celwand Geen celkern (DNA ligt als kringvormig chromosoom in cytoplasma) = prokaryoot Geen bladgroenkorrels, behalve cyanobacteriënEencellig Voortplanting: Deling
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Nuttige bacteriën Bacteriën voor zuiveren afvalwater Melkzuurbacteriën Bacteriën voor produceren wasmiddelenzymen, geneesmiddelen (insuline) door recombinant-DNA-techniek Darmflora ?
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Schadelijke bacteriën MRSA bacterie Hersenvliesontsteking Voedselvergiftiging
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Schadelijke bacteriën Cholera Vervuild water Schoon drinkwater
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Celwand Celkern (= eukaryoot) Geen bladgroenkorrelsEencellig of veelcellig Voortplanting: Eencellige schimmels (gisten): deling Veelcellige schimmels: sporen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Animatie levenscyclus schimmel
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Nuttige schimmels Antibiotica (penicilline) Schimmel voor kaasbereiding Gist Paddenstoelen
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Schadelijke schimmels Candida Meeldauw
Bacteriën Schimmels Planten Dieren CelwandCelkern(= eukaryoot) Bladgroenkorrels (chloroplasten)Eencellig of veelcellig
Bacteriën Schimmels Planten Dieren • Organische stoffen • Afkomstig van organismen • Grote ingewikkelde moleculen • Minimaal 2 C-atomen • O.a. koolhydraten, eiwitten, vetten • Anorganische stoffen • -Zowel in organismen voorkomend als de levenloze natuur • -Kleine eenvoudige moleculen • -O.a. water, CO2, O2, zouten glucose
Bacteriën Schimmels Planten Dieren • Autotrofe organismen • Kunnen organische stoffen maken uit alleen anorganische stoffen • Geen andere organismen nodig voor hun voedsel • M.b.v. fotosynthese in de bladgroenkorrels (chlorofyl) • Planten en cyanobacteriën Heterotrofe organismen -Kunnen niet zelf organische stoffen maken -Andere organismen nodig voor voedsel -Schimmels, dieren en meeste bacteriën
Bacteriën Schimmels Planten Dieren Geen celwand Celkern (=Eukaryoot) Geen bladgroenkorrelsEencellig of veelcellig wangslijmvlies amoebe