ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ

1. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ANADOLU ÜNİVERSİTESİ ECZACILIK FAKÜLTESİ FARMASÖTİK TEKNOLOJİ ANABİLİM DALI 2013

2. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ TANIM Enjeksiyonluk dozaj şekilleri = parenteralpreparatlar, insan ve hayvanlara enjeksiyon, infüzyon ve implantasyon şeklinde uygulanan steril preparatlardır.

3. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLAR Çözelti, emülsiyon veya süspansiyon şeklinde küçük hacimli steril preparatlardır. İNFÜZYONLAR Büyük hacimli, steril ve pirojensiz, sulu çözelti veya devamlı fazı su olan emülsiyon şeklinde preparatlardır. İMPLANTASYON Uzun ve devamlı etkisi istenen ilaçlar (hormonlar gibi) deri altına implante edilir ya da mikrokristaller halinde enjekte edilir.

4. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ÜSTÜNLÜKLER • Hızlı veriliş • Çabuk ve tahminedilebilir etki • Tam biyoyararlanım • Gastrointestinal sistemde karşılaşılabilecek problemlerin olmaması • Hasta veya koma halindeki hastalarda güvenilir bir ilaç uygulaması

5. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ SAKINCALAR • Hastaya ve üreticiye maliyeti • Hasta rahatsızlığı ve ağrı • Enjekte edildikten sonra ilacın geri alınamaması • Enfeksiyon riski • Uygulamada eğitimli personele ihtiyaç duyulması • Partikül büyüklüğündeki sınırlama • Sterilizasyon gerekliliği • Kimyasal, mekaniksel ve mikrobiyalinstabiliteye eğilim • Karmaşık üretim prosesleri • Taşınması zor ve kırılgan paketleme

6. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI • İntradermal veya intrakütan, (i.c., deri arasına) • Subkütan, (s.c., deri altına) • İntramüsküler, (i.m., kas içine) • İntravenöz, (i.v., damar içine) • Özel Uygulama Yolları • İntratekal, (i.t., subaraknoit bölgeye)* • İntraartiküler, (i.a., ekleme yapılan) • İntrasisternal, (i.s., beynin arka ve alt kısmına) • İntrakardiyak, (kalp içine) • İntraoküler *Beyin omurilik zarının altına

7. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ

8. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Deri Arasına Enjeksiyon (i.c.) İntrakutan veya İntradermal Enjeksiyon • Stratumcorneumun altındaki epidermise yapılır • Sol kolun üst tarafı bu tip enjeksiyonlar için uygundur • Enjekte edilen hacim 0.1-0.5 mL • Sistemik etki sağlanmaz • Genellikle alerji ve teşhis testleri için kullanılır

9. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Deri Altına Enjeksiyon (s.c.) Subkutan Enjeksiyon • Dermise yapılan enjeksiyonlar • Enjekte edilen hacim 2 mL’yi geçmemeli • pH ayarı yapılmalı • Aşılar, epinefrin ve insülin enjeksiyonları • Damarların kullanılamadığı durumlarda ve dehidrate çocuklarda, dekstroz ve elektrolit gibi büyük hacimli çözeltiler bu yolla verilebilir

10. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Kas İçine Enjeksiyon (i.m.) İntramüsküler Enjeksiyon • Kalça ve omuz kası tercih edilir • Enjekte edilen hacim 2 mL’yi nadiren geçer; • ancak, 5 mL’yi hiçbir zaman geçmemelidir • Yağlı ve sulu çözeltiler, süspansiyonlar ve emülsiyonlar kas içine verilebilir • Uzun etki sağlanabilir

11. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Damar İçine Enjeksiyon (i.v.) İntravenöz Enjeksiyon • Doğrudan damar içine yapılan enjeksiyon • Kolun iç ön kısmındaki medianbasilic vena bu enjeksiyon için uygun • Enjekte edilecek miktar 1 mL-1000 mL • I.V. olarak verilecek büyük hacimli çözeltiler pirojensiz olmalı

12. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Ekleme Yapılan Enjeksiyon (i.a.) İntra-artiküler Enjeksiyon • Lokal etki sağlamak amacıyla tahriş olmuş veya tedavisi gereken eklemlere yapılan enjeksiyon • Kortikosteroit ilaçlar

13. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Subaraknoit Bölgeye Enjeksiyon (i.t.) İntratekal Enjeksiyon • Omuriliği çevreleyen zarlar; • dura mater, araknoit ve piamater • Araknoit ile piamater arasındaki bölge subaraknoit • Beyin omurilik sıvısı bu bölgede • Enjeksiyon, subaraknoit bölgenin en geniş olduğu 3-4 veya 4-5 lombervertebra arasına yapılır • Enjeksiyon yapmak zor • Enjeksiyon hacmi 10 mL’yi geçmemeli

14. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Subaraknoit Bölgeye Enjeksiyon (i.t.) İntratekal Enjeksiyon

15. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ VERİLİŞ YOLLARI Beynin Arka ve Alt Kısmına Enjeksiyon (i.s.) İntrasisternal Enjeksiyon Kalp İçine Enjeksiyon İntrakardiyak Enjeksiyon Retina İçine Enjeksiyon İntraoküler Enjeksiyon

16. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ INTRAVENÖZ (i.v.) ENJEKSİYONUN KULLANIMINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİ • Yeni ve daha iyi parenteral veriliş teknikleri • İntravenöz lipitler, aminoasitler ve eser metaller gibi beslenme tedavisinin yeni formları • i.v. tedavi alan yatan hastalarda multipl ilaçların eşzamanlı veriliş ihtiyacı • Evde parenteral tedavi verilişi • Sadece parenteral yol ile verilebilen ilaç sayısındaki artış

17. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON • Dikkate alınması gereken konular: • Etkin maddenin fiziksel ve kimyasal özellikleri • Etkin maddenin çözündürüleceği, süspande edileceği veya emülsiyon halinde hazırlanacağı çözücü ve yardımcı çözücüler • İlave edilecek yardımcı maddeler

18. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri • Enjeksiyonluk bir preparat hazırlanırken etkin maddenin; • partikül büyüklüğü, • tuz, ester, hidrat ve diğer kimyasal şekilleri, • kristal veya amorf yapısı, • çözünürlüğü • ortamın pH’sı • önemli faktörlerdir.

19. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri • Bir etkin maddenin fiziksel ve kimyasal verileri şu incelemelerle elde edilebilir; • Moleküler yapı ve ağırlık • Erime derecesi • Termal profil • Partikül büyüklüğü ve şekli • Higroskopik potansiyel • İyonizasyon sabiti • Işık sabitesi • Optikal aktivite • pH çözünürlük profili • pHstabilite profili • Polimorfizm potansiyeli • Solvat oluşumu

20. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler Enjeksiyonluk bir preparat hazırlanırken etkin ve yardımcı maddelerin, “enjeksiyonluk su” veya uygun steril susuz bir sıvıda veya bunların karışımında çözündürülmesi, süspande edilmesi veya emülsiyon haline getirilmesi ile hazırlanırlar.

21. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler Steril preparatlarda en yaygın kullanılan çözücü “enjeksiyonluk su” dur. Nasıl hazırlanır? Distilasyonveya tersine ozmos ile hazırlanan saf sudur. İçme suyundan hareketle hazırlanır. Bakteriyel endotoksin limiti 0.25 IU/mL’yi geçemez.

22. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler Bazı durumlarda çözünmüş havadan veya karbondioksitten arındırılmış su kullanılması istenir. Nasıl hazırlanır? Taze hazırlanmış enjeksiyonluk su mümkün olduğunca hava ile teması engellenmiş bir şekilde en az on dakika kaynatılır, soğutulur ve otoklavda sterilize edilerek kullanılır.

23. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler Formülasyonda etkin maddenin çözünürlük sorunu veya su ile bozunma ihtimali varsa, çözücü olarak su kullanılmaz; susuz çözücüler kullanılır.

24. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler • Susuz çözücülerin; • tahriş edici olmamaları • kararlı olmaları • toksik ve yan etki göstermemesi • farmakolojik etki göstermemesi • formüldeki diğer maddelerle geçimli olmaları istenir

25. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler Susuz çözücüler, su ile karışabilen ve karışamayan olarak ikiye ayrılır.

26. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler • Sıvı yağlar polar olmayan maddeler için iyi bir çözücüdür. • Başlıca, pamuk, mısır, susam, araşit ve badem yağları kullanılır. Yağlar farmakopelerde öngörülen testlere ve standartlara uygun olmalıdır.

27. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON Etkin Maddenin Çözündürüleceği, Süspande Edileceği veya Emülsiyon Halinde Hazırlanacağı Çözücü ve Yardımcı Çözücüler • Bu testlerin başlıcaları; • Asitlik derecesi • İyot ve sabunlaşma indeksleri • Mineral yağ aranması* • Ayrıca, dansite, viskozite, polarite gibi fiziksel özellikler ve toksisitesi bilinmelidir. *Mineral yağlar vucuttametabolize olmadıkları için enjeksiyonluk preparatlarda bulunmaları istenmez.

28. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler • Antioksidan, redüktör ve şelat oluşturan maddeler • Antimikrobiyalmaddeler • pH ayarı ve tampon çözeltiler • İzotoni ayarı için maddeler • Yüzey etkin maddeler • Koruyucu maddeler

29. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler • kararlılık ve sterilitenin devamlılığını sağlamak • fizyolojik aktiviteyi arttırmak • izotoniyi • ayarlamak için, • ilacın özellikleri • preparatın tipi • preparatın hacmi • veriliş yolu • dikkate alınarak yardımcı maddelerden • gerekenler ilave edilir.

30. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler • Antioksidan, antimikrobiyal ve pH ayarlayıcı maddeler; • İnfüzyonlar • İntratekal • Peridural • İntrasisternal • Subkutan • İntradermal • İntraoküler • enjeksiyonlarda toksik etkiye neden olmamak için kullanılmaz. ! Enjeksiyonluk preparatlara renklendirmek için renk maddesi ilave edilmez.

31. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler Antioksidan, Redüktörve Şelat Oluşturan Maddeler • Etkin maddenin oksidasyonunu veya redüksiyonunu engellemek için kullanılır. • Oksidasyonu engellemenin bir diğer yolu ortamdaki havayı inert bir gaz ile değiştirerek uzaklaştırmaktır.

32. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler Antioksidan, Redüktörve Şelat Oluşturan Maddeler • Herhangi bir nedenle ortamda bulunan ağır metaller çok düşük konsantrasyonda olsalar bile oksidasyonu hızlandırabilirler. Bu yüzden bu maddeleri tutan şelat yapıcı maddeler kullanılır. • Etilendiamintetraasetik asit (EDTA) (%0.01-0.05) • Disodyum EDTA • Kalsiyum EDTA • Sitrik asit ve tartarik asit

33. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler Antioksidan, Redüktörve Şelat Oluşturan Maddeler Enjeksiyonluk dozaj şekillerinde kullanılan antioksidan maddeler ve kullanılma konsantrasyonları

34. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler AntimikrobiyalMaddeler • Genel olarak çok dozlu enjeksiyonlarda kullanılır. Böylece herbir doz çekilirken mikroorganizma bulaşma ihtimaline karşı önlem alınmış olur. • Aseptik şartlarda hazırlanan ve hazırlandıktan sonra sterilize edilemeyen enjeksiyonluk sulu preparatlarda da kullanılır.

35. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler AntimikrobiyalMaddeler • İnfüzyon preparatlarına hiçbir zamanantimikrobiyal madde ilave edilmez. Hacim fazla olduğu için hastaya toksik bir doz verilmiş olur. • 15 mL’yi geçen tek dozluk enjeksiyonlara antimikrobiyal madde ilave edilmez.

36. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler AntimikrobiyalMaddeler • Kullanılan antimikrobiyal maddeler; • Etkin madde ve yardımcı maddelerle geçimli olmalı • İlacın tedavi değerini değiştirmemeli • Kullanıldığı konsantrasyonda toksik olmamalı • Kauçuk tıpalar tarafından çok az absorbe edilmeli • Ambalaj malzemesi ile geçimli olmalı • Bulanıklık yapmamalı

37. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler Antimikrobiyal Maddeler Enjeksiyonluk dozaj şekillerinde kullanılan antimikrobiyal maddeler ve kullanılma konsantrasyonları

38. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler pH Ayarıve TamponÇözeltiler • Kuvvetli asit veya alkali özellikteki çözeltiler enjekte edildikleri bölgede tahribata neden olurlar. • Enjeksiyonluk dozaj şeklinin uygun bir tampon sistem kullanılarak pH’sının ayarlanması istenir. • İntraoküler, intrakardiyak ve beyin-omurilik sıvısına enjekte edilecek preparatlarda tampon sistem kullanılmaz.

39. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler pH Ayarıve TamponÇözeltiler • Enjeksiyonlukdozaj şekillerinde pH ayarı nedenleri; • ilacın kararlılığını arttırmak • enjeksiyon bölgesindeki ızdırap, tasriş ve doku tahribatını önlemek • mikroorganizmaların üremesini engellemek • fizyolojik aktiviteyi arttırmak

40. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler pH Ayarıve TamponÇözeltiler Enjeksiyonluk dozaj şeklinin pH’sı başlangıçtaki pH’dan farklı ise ilaç bozulmuş olabilir. pH’nın değişme nedenleri, ilacın bozulması, cam veya plastik kaplardan ve tıpalardan preparata geçebilecek maddelerdir. İlaç dayanıklı olduğu pH’nın dışında bozuluyorsa tampon çözeltiler kullanılır. Dikkat edilmesi gereken tampon çözeltinin ilaçla geçimli olmasıdır.

41. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler pH Ayarıve TamponÇözeltiler • Kullanılan tampon sistemler genellikle, zayıf bir asit ve zayıf asidin tuzu veya zayıf bir baz ve zayıf bazın tuzundan oluşur. • Asetat, fosfat ve sitrat tampon tuzları • Borat tuzları toksik olduğu için kullanılmazlar • Tampon çözeltiler ile ilgili bilgiler farmakopelerde verilmiştir.

42. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler pH Ayarıve TamponÇözeltiler • Kanın pH’sı 7.3-7.5 arasındadır enjekte edilecek çözeltinin ağrı ve tahriş yapmaması için plazma ile aynı pH’da, yani izohidrik olması uygundur. • Kanın tampon kapasitesi vardır. İntravenöz çözeltiler çok yavaş verildiğinde seyrelme çabuk olacağı için pH ayarı gerekmeyebilir. • Öncelik, preparatın kararlılığıdır. Bu sebeple çözeltinin pH’sı, etkin maddenin dayanıklı olduğu pH’ya ayarlanır.

43. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı • Enjeksiyonluk çözeltilerin izotonik olmaları istenir. İzotonik çözelti, vucut sıvıları ile eş ozmotik basınç gösteren çözeltilerdir. • İki farklı çözelti aynı ozmotik basıncı gösterse bile bu çözeltiler izotonik demek değildir. • Bir çözeltinin izotonik olması için sadece vucut sıvıları (kan sıvısı, göz yaşı vb.) ile eş ozmotik basınç göstermesi gerekir. • Bazı çözeltiler izo-ozmotik olmasına rağmen izotonik olmayabilir.

44. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı • ozmolarite: bir çözelti içindeki partiküllerin molaritelerinin toplamı • molarite: bir litre çözeltide çözünmüş olan maddenin mol sayısıdır. • izo: aynı • ozmotik:ozmolarite • izo-ozmotik: aynı ozmolaritedekiçözeltiler • toni: basınç • izotonik: aynı ozmotik basınca sahip çözeltiler

45. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı • %0.9 NaCl çözeltisi izotonik bir çözeltidir • (kan ile aynı ozmotik basıncı gösterir). • Borik asit çözeltisi, hem kan hem de göz yaşı ile izo-ozmotikolmasına rağmen sadece göz yaşı ile izotoniktir. Eritrositlerde hemoliz yapar.

46. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı • Vucut sıvısından veya %0.9 NaCl çözeltisinden daha düşük ozmotik basınç gösteren sıvılar hipotoniktir. Eritrosit hemolizi yapar. • Vucut sıvısından daha yüksek ozmotik basınç gösteren sıvılar hipertoniktir ve eritrositlerin büzülmesine neden olur.

47. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı TONİSİTE Hemoliz Plazmoliz

48. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı • Özellikle çok düşük ozmotik basınç gösteren (hipotonik) çözeltilerin ozmotik basınç ayarı yapılır. • Her enjeksiyonluk çözeltinin ozmotik basınç ayarı gerekmez; fakat, • Büyük hacimli çözeltiler • İntratekal • Peridural • İntrasisternal • verilecek çözeltilerin mutlaka izotonik olması gerekir.

49. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İzotoni Ayarı Enjeksiyonluk çözeltilerin ozmotik basınç ayarı için inert ve toksik olmayan maddeler, başlıca sodyum klorür ve dekstrozkullanılır.

50. ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ ENJEKSİYONLUK DOZAJ ŞEKİLLERİ FORMÜLASYON İlave Edilecek Yardımcı Maddeler Yüzey Etkin Maddeler • Suda çözünmeyen etkin maddelerin kolloidal dispersiyonunu hazırlamak için yüzey etkin maddelerden yararlanılır. • Yüzey etkin maddeler, enjeksiyonluk süspansiyonlarda tozların ıslanmasını ve süspansiyonun iğneden rahatça geçebilmesini sağlamak için; emülsiyonlarda ise etkin maddeleri çözündürmek amacı ile kullanılır.