810 likes | 1.12k Views
Polio Eradikasyon Programı. Polio Eradikasyon Programı. 1988’de Dünya Sağlık Assamblesi’nde tüm ülkelerde polionun ortadan kaldırılması kararı alınmıştır. 1990’da “Dünya Çocuk Zirvesi”nde aynı karar ülke liderleri tarafından onaylanmıştır. POLİONUN ERADİKASYONU HEDEFİ NEDİR?.
E N D
Polio Eradikasyon Programı • 1988’de Dünya Sağlık Assamblesi’nde tüm ülkelerde polionun ortadan kaldırılması kararı alınmıştır. • 1990’da “Dünya Çocuk Zirvesi”nde aynı karar ülke liderleri tarafından onaylanmıştır.
POLİONUN ERADİKASYONU HEDEFİ NEDİR? Polionun eradikasyonu hedefi; sadece klinik olarak vakaların görülmemesi değil, aynı zamanda hastalığa neden olan polio virüsünün de yok edilmesidir.
DÜNYADA DURUM- 1988 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler 125’in üzerinde endemik ülke DSA’de polio eradikasyonu kararı
DÜNYADA DURUM-1991 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler DSÖ Amerika bölgesinin son vahşi polio vakası
DÜNYADA DURUM-1994 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler Poliosuz olarak sertifikalandırıldı DSÖ Amerika bölgesi “Poliosuz” olarak sertifikalandırıldı
DÜNYADA DURUM-1997 Batı Pasifik Bölgesi Mum Chanty Kamboçya 1997 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler Poliosuz olarak sertifikalandırıldı DSÖ Batı Pasifik Bölgesinin son vahşi polio vakası
Avrupa Bölgesi Melik Minas Türkiye 1998 DÜNYADA DURUM-1998 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler Poliosuz olarak sertifikalandırıldı DSÖ Avrupa bölgesinin son vahşi polio vakası
DÜNYADA DURUM-2000 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler Poliosuz olarak sertifikalandırıldı DSÖ Batı Pasifik bölgesi “Poliosuz” olarak sertifikalandırıldı
21 HAZİRAN 2002 DÜNYADA DURUM-2002 Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler Poliosuz olarak sertifikalandırıldı DSÖ Avrupa bölgesi “Poliosuz” olarak sertifikalandırıldı 1918 VAKA
DÜNYADA DURUM-2003 Polio endemik ülke sayısı: 6 Nijerya, Hindistan, Pakistan, Nijer, Afganistan, Mısır Polio endemik ülkeler Endemik olmayan ülkeler Poliosuz olarak sertifikalandırıldı Hedef: 2004 sonu itibarıyla poliovirüs dolaşımının durdurulması 682 VAKA
Tip 1 vahşi virüs Tip 3 vahşi virüs Tip 1 ve 3 vahşi virüs Endemik ülkeler İmportasyon sonrası vaka veya salgın Vahşi Poliovirus*, 28Tem 2003 - 27Tem 2004 1 Ocak-27 Temmuz 2004’de toplam 486 Vaka Endemik ülkeler: Afganistan, Mısır, Pakistan, Hindistan, Nijerya, Nijer İmportasyon: Benin, Botswana, Burkino Faso, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Fildişi Sahili, Gana, Togo, Sudan *Çevresel sürveyans ve VDPV’ler hariç 27Tem 2004 itibarıyla DSÖ verileri
<% 60 % 60 -% 80 < 0.5 0.5 -1 > % 80 AFP Surv yok > 1 AFP Surv yok Polio dışı AFP hızıTemmuz 2003-Haziran 2004 Uygun numune hızıTemmuz 2003-Haziran 2004 Data in WHO HQ as of 4 May 2004.
Uluslar arası hedefler doğrultusunda, 1989 yılında ülkemizde polionun eradikasyonuna yönelik “Polio Eradikasyonu Programı” başlatılmıştır. Türkiye’de polio eradikasyonu programı
Polio Eradikasyonu Amacı Vahşi poliovirüs transmisyonunu durdurmak
POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ • Rutin aşılama çalışmaları • Destek aşılama çalışmaları • Ulusal aşı günleri • Mop-up aşılama çalışmaları • AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı
Polio Eradikasyon ProgramıPolio vakaları ve OPV3 aşılama oranlarıTürkiye, 1985-2003 * Klinik sınıflandırma **Virolojik sınıflandırma
POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ • Rutin aşılama çalışmaları • Destek aşılama çalışmaları • Ulusal aşı günleri • Mop-up aşılama çalışmaları • AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı
0 YAŞ GRUBU OPV3 AŞI ORANLARI1990-2004* % * 2004 yılı ilk 5 ay
% Oran <50 50-79 80-89 >90 0 YAŞ GRUBU OPV3 AŞI ORANLARITÜRKİYE 2003
% 50’den az 50-79 80-89 90-100 101 ve üzeri 0 YAŞ GRUBU OPV3 AŞI ORANLARITÜRKİYE 2004-ilk 5 ay
POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ • Rutin aşılama çalışmaları • Destek aşılama çalışmaları • Ulusal aşı günleri • Mop-up aşılama çalışmaları • AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı
POLİO ERADİKASYONU STRATEJİLERİ • Rutin aşılama çalışmaları • Destek aşılama çalışmaları • Ulusal aşı günleri • Mop-up aşılama çalışmaları • AFP ve vahşi poliovirus sürveyansı
“Sıfır” polio vakası bildiren bir ülkede, vahşi poliovirüs olmadığından nasıl emin olabiliriz?
POLİO ERADİKASYONU PROGRAMI ŞÜPHELİ VAKA • 15 yaşından küçük bir kişide şiddetli travma haricinde, herhangi bir nedenle akut flask paralizi olması, • 15 yaşından büyük kişilerde hekimin klinik olarak poliodan şüphelendiği akut flask paralizili hastalar.
Guillain-Barre Sendromu Poliovirüs travmatik nevrit Enteroviruslar Akut flask paralizi transvers myelit diğer virüsler diğer (toksin, vs.)
POLİO ERADİKASYONU PROGRAMI ŞÜPHELİ VAKA HEMEN 1. Telefon ile İl Sağlık Müdürlüğüne bildirilir. 2. Vaka Bildirim Formu doldurulur. İmportasyon planı gerekleri yerine getirilmelidir VAKA ARAŞTIRMASI SALGIN ARAŞTIRMASI
VAKA ARAŞTIRMASI • Bildirimden sonraki ilk 48 saat içinde vaka incelemesine başlanmalı, • Uygun gaita numunesi: Paralizi başlangıcından sonraki ilk 14 gün içinde en az 24 saat aralıkla iki gaita numunesi alınarak, soğuk zincir kurallarına uyarak 72 saat içinde laboratuvara gönderilmeli, • 60 gün boyunca hasta izlenmelidir.
Gösterge: Hedef 1.15 yaş altındaki her 100 000 1 vaka/100 000 kişide non-polio AFP vakası 2. “Uygun” gaita numunesi % 80 toplanan AFP vakalarının oranı AFP SÜRVEYANSI PERFORMANSI GÖSTERGELERİ
POLİO DIŞI AFP HIZITÜRKİYE 1990-2004* %000 * 2004 yılı ilk 7 ay
%000 0 0,01-0,49 0,50-0,99 1 ve üzeri AFP vakası beklenmiyor POLİO DIŞI AFP HIZITÜRKİYE, 2003
POLİO DIŞI AFP HIZITÜRKİYE, 2004-ilk 7 ay %000 0 0,01-0,49 0,50-0,99 1 ve üzeri
%000 0 0,01-0,49 0,50-0,99 1 ve üzeri POLİO DIŞI AFP HIZI - 3 yıllıkTÜRKİYE, 2001-2003
UYGUN NUMUNE HIZITÜRKİYE, 1994-2004* % * 2004 yılı ilk 7 ay
% 80’den az 80 ve üzeri AFP vakası yok AFP vakası beklenmiyor UYGUN NUMUNE HIZITÜRKİYE, 2003
UYGUN NUMUNE HIZITÜRKİYE, 2004-ilk 7 ay % 80’den az 80 ve üzeri AFP vakası yok
AFP vakalarının araştırılmasındaki beklentiler • Vakalar paralizinin başlangıcından itibaren ilk 7 günde bildirilmeli • Vakalar bildirimden sonra 48 saat içinde incelenmeli • AFP vakalarının en az % 80’inden uygun gaita numunesi alınmalı • AFP vakalarının takibi 60. günde yapılmalı
Neden “aktif” AFP sürveyansı ? • Eksik vaka bildirimi - polio sürveyansında temel sorun • Hastanelerden pasif vaka bildirimi güvenilir değil • AFP vakaları hastanelere yatmakta, ancak hiç bildirilmemektedir • Sürveyansın daha aktif olması gerekmektedir
Hastanelerdeki AFP vakalarının önemi • Paralizili çocukların çoğu 2. ve 3. basamak hastanelere sevk edilir ve hastaneye yatırılarak tedavi edilir. • Bildirilen AFP vaka sayısını arttırmanın en etkili yolu: hastanelerden (2. ve 3. basamak) AFP bildirimini arttırmaktır
AFP vakaları neden bildirilmiyor? • Klinisyenler GBS ile polionun ayırıcı tanısını klinik olarak yapabileceklerini düşünmekte, gaita incelemesi ile polioyu ekarte etmeyi gereksiz bulmaktadır. • Hastanelerdeki sağlık personeli AFP vaka bildiriminden habersizdir. • AFP bildirimini bilen hastane personeli motive değil - “pasif” bildirim her zaman bir toplum sağlığı sorunudur
“Aktif sürveyans” nedir? • Hastanelerin düzenli ziyareti ile aktif olarak bilgi toplama sistemidir. • Aktif sürveyans zamanında, tam, doğru ve ileriye dönük bilgi sağlar. • Vakalardan gaita numuneleri zamanında alınabilir!
“Aktif sürveyans” • Belirlenen hastanelere haftalık ziyaretlerle (haftanın aynı günü) bir önceki haftanın vakaları hakkkında bilgi alınmalıdır. • Sorumlu kişi ile görüşülmeli - 15 yaş altındaki AFP vakaları sorulmalıdır • Kayıtlar mutlaka incelenmelidir (yatan hasta, acil, poliklinik) • Eğer AFP vakası saptanırsa, vaka incelemesine başlanmalı, ilk numune alınmalı ve vaka bildirimi yapılmalıdır
AFP vakası tespit edildiğinde yapılacaklar: • Aktif sürveyans görevlisi vaka bildirim ve inceleme formlarını ve numune kaplarını yanında bulundurmalı • Bulunan her vaka için vaka bildirim ve inceleme formu doldurulmalıdır. • Vaka ilgili hekim ile muayene edilmelidir. • 60. gündeki inceleme için detaylı adresi alınmalı ve aile bu konuda bilgilendirilmelidir. • İlk numune alınmalı ve laboratuvara gönderme işlemleri başlatılmalıdır.