SİNDİRİM SİSTEMİ

1. SİNDİRİM SİSTEMİ HAZIRLAYANLAR ŞEYMA SITKI İLKER CANER GEVREK EMİNE DELİKTAŞ ÇAĞRI KUTAY www.hazirslayt.com

2. www.hazirslayt.com

3. BESİN MADDELERİ Yediğimiz besinlerden ağırlıklı olarak aldığımız besin maddeleri: protein, karbonhidrat, mineraller, yağ ve sudur. www.hazirslayt.com

4. Besin maddeleri kendi içinde organikve inorganik olarak ikiye ayrılırlar. • İnorganik • Organik Su ve madensel tuzlar Protein,karbonhidrat,yağ,vitamin www.hazirslayt.com

5. KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar, ağırlıklı olarak şeker ve şekerli yiyecekler, ekmek, patates ve makarnada bulunur. www.hazirslayt.com

6. Ancak bunların vücudumuz için yararlı hale gelmesi ve kana karışabilmesi için sindirime uğramaları yeni yapı taşlarına parçalanmaları gerekir. www.hazirslayt.com

7. UYARI!!! Karbonhidratların yapı taşları glikozdur. Bitki hücrelerinde glikoz molekülü nişasta şeklinde depo edilir www.hazirslayt.com

8. NOT • Karbonhidratlar glikoza parçalandıktan sonra vücudumuz için kullanılabilir hale gelirler www.hazirslayt.com

9. KARBONHİDRATLARIN YAPI VE GÖREVLERİ • Karbonhidratların bir kısmı hücre zarının yapısına katılır • Enerji verici olarak kullanılırlar • Yiyeceklere lezzet verirler • Açlık anında ilk tüketilmeye başlanana besin maddesidir www.hazirslayt.com

10. PROTEİNLER Proteinler süt ve süt ürünlerinde, her çeşit et,balık ve yumurta gibi besinlerde bulunurlar. www.hazirslayt.com

11. UYARI!!! Proteinlerin yapı taşları aminoasittir. www.hazirslayt.com

12. Sindirim sonucu besinlerden aldığımız proteinler aminoasitlere parçalanırlar. www.hazirslayt.com

13. NOT n tane aminoasit bir araya gelip proteinleri ve (n-1)tane su molekülünü oluşturur. www.hazirslayt.com

14. Proteinlerin görevleri • 1. Vücutta yapım ve onarımda görev alırlar. • 2. Hücrenin yapısını oluşturur. Başlangıçta tek hücreden oluşan zigot,annenin aldığı proteinli besinlerden beslenip;büyür ve gelişir. www.hazirslayt.com

15. 3. Yıpranan hücrelerin yerine yeni hücrelerin yapımı proteinlerin varlığında olur. www.hazirslayt.com

16. Proteinlerin insan vücudu için önemi • Kandaki protein miktarının azalmadı ile vücut dengesi bozulacağından organların çalışması aksar. • Protein yetersizliğinde büyüme yavaşlar ve hatta zamanla durabilir,zihinsel gelişimde gerileme görülür. www.hazirslayt.com

17. 3. Vücudun hastalık yapan mikroplara karşı direnci azalır,vücut kolay hastalanır ve hastalık ağır seyreder,açılan yaralar geç iyileşir. • 4. Karaciğer hücrelerinde protein yetersizliğinden kaynaklanan siroz hastalığı görülür www.hazirslayt.com

18. NOT Besin maddelerinin açlık anında tüketim sırası; Karbonhidrat yağ protein Enerji miktarına göre sıralanışı; Yağ protein karbonhidrat şeklindedir. www.hazirslayt.com

19. Yağlar Ayçiçeği,zeytin,susam, soya fasulyesi,ceviz,fındık,fıstık bitkisel kaynaklı yağlardır. Tereyağı,kuyrukyağı,süt ve yumurta ise hayvansal kaynaklı yağlardır www.hazirslayt.com

20. Yağlar beyaz kağıt üzerine saydam leke bırakmaları ile tanınırlar. www.hazirslayt.com

21. UYARI!!! Yağların yapı taşları yağ asidi ve gliseroldur. www.hazirslayt.com

22. Yağların insan vücudu için önemi • Hücrede yapım ve enerji maddesi olarak kullanılır. • Fazla alındıkları zaman deri altında ve iç organların çevresinde yağlanma görülür ve bu yağlar canlıyı soğuktan ve darbelerden korur. www.hazirslayt.com

23. 3. Yağda çözünen vitaminlerin (A,D,E,K) vücuda alınmasında kullanılır. • 4. Aşırı yağlı yada yağa dönüşebilen besinlerle beslenmek damarlarda tıkanıklığa, kalp hastalıklarına ve dolaşım bozuklarına neden olur. www.hazirslayt.com

24. Vitaminler Bitkisel gereksinim duydukları vitaminleri sentezleyebilirler,hayvanlar ise vitaminleri vücutta sentezleyemedikleri için dışarıdan hazır olarak almak zorundadırlar.vitaminler vücuttan sindirilmeden uzaklaştırılırlar. www.hazirslayt.com

25. vitaminler yağda eriyenler ve suda eriyenler olmak üsüre iki gruba ayrılır. • Yağda eriyen vitaminler: A,D,E,K • Suda eriyen vitaminler: B ve C vitaminleridir www.hazirslayt.com

26. A vitamini: Karaciğer,havuç,balık yağı,tereyağı,yumurta sarısı,ıspanak,inek sütü,mısır,muz ve çilek gibi besinlerde bulunur www.hazirslayt.com

27. B1 vitamini: Buğday,kepek,bira mayası,koyuneti,sığır eti,yumurta ve sütte bulunur.B1 vitamini kasların ve sinir sisteminin faaliyetleri için gereklidir.eksikliğinde beriberi hastalığı görülür. www.hazirslayt.com

28. B2 vitamini:karaciğer,böbrek,buğday unu,patates,et,süt,yumurta,peynir,yeşil sebzeler,havuç ve fındıkta bulunur.eksikliğinde ciltte beyazlıklar,yaralar,kansızlık ve sinir sisteminde bozukluk görülür. www.hazirslayt.com

29. B3 vitamini:yumurta, süt, limon, kabak, incir, hurma, kırmızı et ve balıkta bulunur.eksikliğinde kan şekerinde düşme,ellerde titreme ve kalp çarpıntıları görülür. www.hazirslayt.com

30. C vitamini: Siyah üzüm, çilek, yeşil biber, havuç, portakal, kivi, şeftali gibi besinlerde bulunur.bağ dokunun oluşması için önem taşır.vücudu enfeksiyonlara karşı korur.eksikliğinde skorbüt (diş eti kanaması)görülür. www.hazirslayt.com

31. D vitamini:balık, tereyağı ve karaciğerde bulunur.eksikliğinde kemik ve dişlerde bozukluk görülür. Eksik alınması çocuklarda raşitizm yetişkinlerde osteomalazi hastalığına neden olur. www.hazirslayt.com

32. E vitamini: tohumlu bitkiler, arı sütü, ceviz, marul, kereviz, ıspanak ve lahana gibi besinlerde bulunur.eksikliğinde karaciğer, kalp, damar hastalıkları ve kısırlık görülür. www.hazirslayt.com

33. K vitamini: süt, yumurta, karaciğer, lahana, ıspanak, domates ve bitkisel yağlarda bulunur.eksikliğinde kan pıhtılaşmaz. www.hazirslayt.com

34. Madensel tuzlar • Bütün canlılar tarafından dışarıdan hazır olarak alınırlar • Sindirilmeden kana geçerler www.hazirslayt.com

35. Su • Besinlerin sindirilmesinde, zararlı atıkların vücuttan uzaklaştırılmasında görevlidir. www.hazirslayt.com

36. UYARI!!! Sindirimin gerçekleşebilmesi için, su ve enzim mutlaka gereklidir. www.hazirslayt.com

37. Sindirim sonucu yapı taşlarına ayrılan besin maddeleri; • Hücre zarından geçebilirler. • Hücrede enerji kaynağı olarak kullanılabilirler • Hücrede yapım ve onarım maddesi olarak kullanılırlar • Fazlası hücrelerde depo edilir. www.hazirslayt.com

38. Sağlığımızı korumanın ve hastalıklardan korunmanın tek yolu yeterli ve dengeli beslenmektir. Yeterli ve dengeli beslenme protein, karbonhidrat, yağ, vitamin, mineral ve suyun ihtiyacımızı karşılayacak oranda ve birlikte alınmasıdır. www.hazirslayt.com

39. Her gün almamız gereken 4 besin grubu vardır.Bunlar; • Süt grubu • Et, yumurta ve kuru baklagil grubu • Sebze ve meyve grubu • Ekmek ve tahıl grubudur. www.hazirslayt.com

40. Sindirim Besin maddelerinin yapı taşlarına parçalanması olayına sindirim denildiğini daha önce öğrenmiştik Şimdi sindirim olayını daha ayrıntılı işleyeceğiz. Besinlerin sindirimi;mekanik ve kimyasal sindirim olmak üzere iki şekilde gerçekleşir. www.hazirslayt.com

41. Mekanik sindirim Besinlerin enzim kullanılmadan fiziksel olarak parçalanmasına mekanik sindirim denir.besinlerin kimyasal yapı ve özelliklerinde bir değişme olmaz, sadece fiziksel etkilerle daha küçük parçalara ayrılır.besinlerin öğütülmesi , ıslatılması yağların safra sıvısı ile etkileşimi birer mekanik sindirim olayıdır.ağızda dişler, mide ve bağırsaklarda ise kaslar yardımıyla gerçekleşir. www.hazirslayt.com

42. UYARI!!! Mekanik sindirimin amacı besinlerin sindirim yüzeyini artırarak enzimlerin etkisini hızlandırmaktır. www.hazirslayt.com

43. NOT Enzim;canlılarda gerçekleşen bütün reaksiyonları düzenleyen protein yapısında olan bir moleküldür. Enzimler katıldıkları reaksiyonları hızlandırırlar. www.hazirslayt.com

44. Kimyasal sindirim Besinlerin su ve enzimler yardımıyla yapı taşlarına parçalanmasına kimyasal sindirim denir. Hücre içi sindirim ve hücre dışı sindirim olmak üzere ikiye ayrılırlar. www.hazirslayt.com

45. Hücre içi sindirim Besin maddelerinin yapı taşlarına parçalanması hücre sitoplazmasında lizozom organeli içerinde olursa bu olaya hücre içi sindirim denir. Amip, pramesyum, öglena gibi tek hücrelilerde süngerlerde ve akyuvarlarda görülür. www.hazirslayt.com

46. Hücre dışı sindirim Hücrelerden salgılanan enzimler sayesinde dış ortamdaki büyük moleküllü besinlerin küçük moleküllere parçalanarak hücre çevresine alınması olayına hücre dışı sindirim denir. Çürükçük yaşayan saprofit canlılarda , böcekçil bitkiler ve sindirim sistemine sahip canlılarda görülür. www.hazirslayt.com

47. Sindirim organları İnsanda sindirim organı sırasıyla; Ağız, yutak, yemek borusu, mide, ince bağırsak, kalın bağırsak ve anüsten oluşmuştur. Tükürük bezleri, karaciğer ve pankreas ise salgılarla sindirime yardım ederler. www.hazirslayt.com

48. Ağız:sindirim sistemi ağızda başlar.ağızda sindirime yardımcı olan dişler ve tükürük bezleri bulunur.ağıza alınan besinler tükürük bezlerinden salgılanan tükürükle yumuşatılır ve dişlerle çiğnenerek küçük parçalanarak ayrılır. www.hazirslayt.com

49. UYARI!!! • Dişler sayesinde bütün besinlerin mekanik sindirimi yapılmış olur. • Tükürüğün içerisinde sadece nişastayı kısmen sindiren enzimler bulunur.bundan dolayı nişastanın kimyasal sindirimi ağızda başlar. www.hazirslayt.com

50. Tükürük bezleri: dil altı, çene altı, kulak altı olmak üzere 3 çeşittir. Görevi:tükürük üretmek ve salgılamaktır. www.hazirslayt.com