360 likes | 674 Views
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU. MURAT YETER. İÇERİK. Tanım Tarihçe Epidemiyoloji Klinik Bulgular Tanı koyma Etiyoloji Ayırıcı tanı Birlikte bulunan bozukluklar Tedavi Gidiş. Kaynaklar.
E N D
DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU MURAT YETER
İÇERİK • Tanım • Tarihçe • Epidemiyoloji • Klinik Bulgular • Tanı koyma • Etiyoloji • Ayırıcı tanı • Birlikte bulunan bozukluklar • Tedavi • Gidiş
Kaynaklar • Journal of American Child and Adolescent Psychiatry (Gözden Geçirme Yazısı, 2000) • www.hiperaktif.org • www.chadd.org • www.gata.edu.tr/cocukruh/index
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) • Aşırı Hareketlilik • Kısa Dikkat Süresi • Yetersiz Dürtü Kontrolü
Tarihçe • Post Ensafilitik Davranışsal Sendrom (I. Dünya Savaşında) • Minimal Beyin Zedelenmesi Sendromu (1947) • Minimal Beyin Disfonksiyonu (1960) • Hiperkinetik Reaksiyon (DSM-II, 1970) • Dikkat Eksikliği Bozukluğu (DSM-III, 1980) • Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DSM- III-R, 1987)
Dikkat Eksikliği ve Yıkıcı Davranış Bozuklukları • Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu • Karşıt Gelme Bozukluğu • Davranım Bozukluğu • BTA Yıkıcı Davranış Bozukluğu
DEHB’nun 3 Tipi • Dikkat Eksikliğinin Belirgin olduğu • Aşırı Hareketlilik ve Dürtüselliğin Belirgin olduğu • Kombine (En Sık)
Okul Çağı Çocukların %3-5 • Erkek/Kız Oranı 3-5/1 • Irksal farklılık yok
Dikkat Sorunları • Dikkati vermede ve sürdürmede güçlük • Söylenenleri duymamış izlenimi verirler • Bir görevi bitirmeden diğerine geçerler • Zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınırlar • Günlük etkinliklerde sıklıkla unutkandırlar • Dikkatleri ilgisiz uyaranlarla kolayca dağılır
Aşırı Hareketlilik • Gerektiği zamanlarda yerinde oturmama • Oturduğu yerde kıpırdanıp durma • Çok konuşma • Sessiz etkinlikler sırasında gürültü yapma
Yetersiz Dürtü Kontrolü (İmpulsivite) • Sonunu düşünmeden davranışa geçme • Sorular tamamlamadan cevap yapıştırma • Sırasını beklemede güçlük • Başkasının konuşması ya da işi arasına girme
KLİNİK DEĞERLENDİRME • Aile ve çocuk görüşmeleri • Klinik Gözlem • Fizik ve nörolojik muayene • Davranış değerlendirme testleri • Bilişsel testler
Algıladıklarını organize etmede güçlük • (b, d, p harflerini karıştırma) • Konum örgütlemesinde güçlük • (Sağ-sol karıştırma) • Derinlik algısındaki sorunlar • (Eşyalara çarpma, sakarlık) • Silik nörolojik belirtiler
TANI İÇİN • 9 semptomdan 6’sını karşılaması • 7 yaşından önce başlaması • Ev ve okul gibi en az iki • ortamda gözlenmesi
Etiyoloji • Genetik Nedenler • Beyin Hasarı • Nörotransmitterler • Gıda -Katkı ve Toksik Maddeleri • Psikososyal Etkenler
Genetik • Genetik geçiş: • Monozigot İkizlerde %51 • Dizigot İkizlerde %33 • Birinci derece akrabalarda: • 4-5 kat fazla • Dopamin Reseptör Gen- DRD4 • Dopamin Taşıyıcı Gen- DAT 1
Etiyoloji • Genetik Nedenler • Beyin Hasarı • Nörotransmitterler • Gıda-Katkı ve Toksik Maddeleri • Psikososyal Etkenler
Beyin Hasarı • Prefrontal Korteks • Bazal Ganglionlar (Kaudat Nukleus, Globus Pallidus) • Serebellum
Yürütücü İşlevler • İşleyen bellek • Kendine yönelik konuşmanıniçselleştirilmesi • Duyguların kontrolü, motivasyon ve uyanıklık durumu • Yeniden yapılandırma
Beyin Görüntüleme Çalışmaları • Beyin MRI sağ prefrontal korteks, • globus pallidus ve kaudat nukleus DEHB olanlarda normallere göre daha küçük. • PET çalışmasında DEHB olanların frontal loblarında beyin kan akımında ve metabolik hızda azalma.
DEHB NORMAL
Etiyoloji • Genetik Nedenler • Beyin Hasarı • Nörotransmitterler • Gıda -Katkı ve Toksik Maddeleri • Psikososyal Etkenler
Nörotransmitterler Çoğu çalışmalarda Dopamin’in, muhtemelen Norepinefrin’in düşük turnoveri, transportu ve reseptör sensitivitesi ile ilişkili olduğu ileri sürülmektedir.
Etiyoloji • Genetik Nedenler • Beyin Hasarı • Nörotransmitterler • Gıda -Katkı ve Toksik Maddeleri • Psikososyal Etkenler
AYIRICI TANI • Uyum Bozukluğu • Öğrenme Bozukluğu • Anksiyete Bozuklukları • Absans Nöbetleri
Birlikte Bulunduğu Bozukluklar • Davranım Bozukluğu • Karşı Gelme Bozukluğu • Öğrenme Bozukluğu • Tik Bozukluğu • Otistik Bozukluk • Mental Retardasyon • Fragil-X
GİDİŞ • Belirtilerin Kaybolması (%30) • Belirtilerin Sürmesi (%40) • Gelişimsel Bozulma (%30) • Antisosyal Kişilik Bozukluğu • Madde Kötüye Kullanımı • Duygudurum Bozuklukları
TEDAVİ • Tıbbi Tedavi • Anne-Baba Eğitim • Bilişsel Davranışsal Terapiler • Özel Eğitim Programları • Diyetin Düzenlenmesi
Psikostimulanlar Metilfenidat Dekstroamfetamin Pemolin ADERALL • Antidepresanlar Imipramin Desipramin Bupropion İlaç Tedavisi
Metilfenidat • Dopamin • Ritalin 5, 10, 20, 20 mg SR
Metilfenidat 0.3-1.2 mg/kg/gün En Sık Yan etkileri: • İştahsızlık, kilo kaybı • Uykusuzluk • Başağrısı • Çarpıntı • Bulantı veya mide ağrısı • Davranış Rebound’u
Imipramin :3-5 mg/kg/gün Eğer Birlikte; Duygudurum Bozukluğu Tik Bozukluğu Enürezis Nokturna Veya; Tek doz ilaç
... Çocuklarınızı devriniz için değil, onların devirleri için yetiştiriniz ...