Ochrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii)

1. Ochrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii)

2. Ochrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii) • Ochrona konstytucyjna • Skarga do Trybunału po zakończeniu postępowania sądowego • Badanie legalności lub konstytucyjności aktu prawnego • Ochrona cywilnoprawna • Ochrona dóbr osobistych • Ochrona karnoprawna • Ochrona zasady w aspekcie indywidualnym • Ochrona zasady w aspekcie instytucjonalnym

3. Ochrona konstytucyjna – skarga konstytucyjna • Art. 79. 1. Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy praw określonych w art. 56.

4. Ochrona konstytucyjna – badanie legalności i konstytucyjności aktów • Art. 188. • Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach: • zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją, • zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, • zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, • zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych, • skargi konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1. • Art. 191. • 1. Z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188, do Trybunału Konstytucyjnego wystąpić mogą: • 5) kościoły i inne związki wyznaniowe, • 2. Podmioty, o których mowa w ust. 1 pkt 3-5, mogą wystąpić z takim wnioskiem, jeżeli akt normatywny dotyczy spraw objętych ich zakresem działania.

5. Ochrona cywilnoprawna – prawa osobiste • Art. 23. • Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda • sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność • mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, • pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w • innych przepisach. • Art. 24. • § 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać • zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego • naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, • dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w • szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej • formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również • żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej • na wskazany cel społeczny. • § 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, • poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. • § 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych • przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.

6. Ochrona karnoprawna – kodeks z 1997 r. • Rozdział XXIV: Przestępstwa przeciwko wolności sumienia i wyznania. • Art. 194. Kto ogranicza człowieka w przysługujących mu prawach ze względu na jego przynależność wyznaniową albo bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. • Art. 195. § 1. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu wykonywaniu aktu religijnego kościoła lub innego związku wyznaniowego o uregulowanej sytuacji prawnej, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. • § 2. Tej samej karze podlega, kto złośliwie przeszkadza pogrzebowi, uroczystościom lub obrzędom żałobnym. • Art. 196. Kto obraża uczucia religijne innych osób, znieważając publicznie przedmiot czci religijnej lub miejsce przeznaczone do publicznego wykonywania obrzędów religijnych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

7. Ochrona karnoprawna – art. 172 i 174 kodeksu z 1932 r. • Art. 172. Kto publicznie Bogu bluźni, podlega karze więzienia do lat 5. • Art. 174. Kto złośliwie przeszkadza publicznemu zbiorowemu wykonywaniu aktu religijnego uznanego prawnie wyznania lub związku religijnego, podlega karze aresztu do lat 2. • Wyrok SN z dnia 29 maja 1935 r. • 1. Działanie, które sprawca przedsiębierze w celu przeszkadzania, t. j. bądź uniemożliwienia lub przynajmniej znacznego utrudnienia publicznego zbiorowego wykonywania aktu religijnego uznanego prawnie wyznania lub związku religijnego, wtedy tylko stanowi występek z art. 174 k. k., jeżeli jest wynikiem złośliwości, t j. gdy pobudką działania sprawcy jest chęć dokuczenia, zrobienia przykrości innej osobie, wywołania w psychice innych osób przykrego uczucia. Wynika stąd, iż wyrok, skazujący oskarżonego z art. 174 k. k., winien w uzasadnieniu wyroku, niezależnie od umyślności działania (art. 14 § 1 k. k.) uzasadnić nadto znamię złośliwości, a to przez wskazanie okoliczności, które zdaniem Sądu przemawiają za tem, iż oskarżony działanie, powodujące przeszkodę w publicznem wykonywaniu zbiorowego aktu religijnego, przedsięwziął pod wpływem wspomnianej wyżej pobudki.

8. Ochrona karnoprawna – kodeks z 1997 r. • Rozdział XVI: Przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości oraz przestępstwa wojenne. • Art. 118. § 1. Kto, w celu wyniszczenia w całości albo w części grupy narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub grupy o określonym światopoglądzie, dopuszcza się zabójstwa albo powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu osoby należącej do takiej grupy, podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. […] • Art. 119. § 1. Kto stosuje przemoc lub groźbę bezprawną wobec grupy osób lub poszczególnej osoby z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, politycznej, wyznaniowej lub z powodu jej bezwyznaniowości, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. […] • Art. 123. § 1. Kto, naruszając prawo międzynarodowe, dopuszcza się zabójstwa wobec: • 2) osób duchownych, […] podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 12, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności. […] • Art. 125. § 1. Kto, na obszarze okupowanym, zajętym lub na którym toczą się działania zbrojne, naruszając prawo międzynarodowe, niszczy, uszkadza lub zabiera dobro kultury, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. […]

9. Ochrona karnoprawna – kodeks z 1997 r. • Rozdział XXXII: Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu. • Art. 256. Kto publicznie […] nawołuje do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. • Art. 257. Kto publicznie znieważa grupę ludności albo poszczególną osobę z powodu jej przynależności narodowej, etnicznej, rasowej, wyznaniowej albo z powodu jej bezwyznaniowości lub z takich powodów narusza nietykalność cielesną innej osoby, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.