Zmysły Człowieka:

2. Zmysły Człowieka: • 1. Wzrok - narządem tego zmysłu jest oko, • 2. Słuch – narządem tego zmysłu jest ucho, • 3. Węch – narządem jest nos, • 4. Dotyk – narządem jest skóra, • 5. Smak – narządem jest język.

3. Na widzenie składa się: • rozróżnianie światła od ciemności - Do realizacji tej funkcji wystarczy pojedynczy fotoreceptor. Jeśli receptorów jest więcej można mówić o powierzchni wzrokowej • ocena kierunku padania światła - Ta funkcja realizowana jest w najprostszym przypadku przez oczy kubkowe lub oczy pęcherzykowe • rozpoznawanie kształtów - możliwe za sprawą pręcików • rozróżnianie barw - za sprawą czopków. Ilość rozpoznawanych barw zależy od ilości rodzajów tych receptorów. U człowieka zwykle występują trzy lecz w wyniku zaburzeń może ich być mniej (Ślepota barw) bądź więcej (u kobiety opisano występowanie czterech rodzajów czopków.) • ocenianie odległości położenia obiektów od oka - Widzenie stereoskopowe

4. 5. Mechanizm widzenia. • Promienie świetlne przechodząc przez soczewkę ulęgają załamaniu i podrażniają receptory rozmieszczone na siatkówce. Znajdują się tu dwa rodzaje komórek światłoczułych: • pręciki - są to komórki wrażliwe na zmianę natężenia światła (odbierają obraz czarno – biały) • czopki komórki odpowiedzialne za widzenie barw. Czopki zawierają trzy rodzaje barwników wrażliwych na różne barwy światła: czerwone, zielone i niebieskie. promienie świetlne plamka żółta

5. Największe skupisko czopków leży w osi optycznej oka – jest to tzw. plamka żółta, miejsce najlepszego widzenia. Z kolei w miejscu gdzie od siatkówki odchodzi nerw wzrokowy nie ma receptorów i miejsce to jest niewrażliwe na bodźce świetlne – plamka ślepa. • Obraz powstający na siatkówce oka człowieka jest pomniejszony, odwrócony i rzeczywisty. Obraz z jednego oka jest dwuwymiarowy i płaski. Widzenie dwuoczne pozwala nam na otrzymanie obrazu przestrzennego (trójwymiarowego) • Obraz z siatkówki jest następnie przekazywany nerwem wzrokowym do ośrodka wzrokowego w płacie potylicznym mózgu. To nasz mózg tak naprawdę odpowiada za to co widzimy. Mózg dziecka w ciągu pierwszych tygodni życia „uczy się” prawidłowo widzieć obrazy. Przebieg bodźca świetlnego w oku

6. Narząd słuchu. UCHO ŚRODKOWE UCHO ZEWNĘTRZNE małżowina uszna przewód słuchowy zewnętrzny trąbka słuchowa błona bębenkowa kosteczki słuchowe ślimak d e f a b c

7. kosteczki słuchowe - młoteczek, strzemiączko, kowadełko przenoszą drgania z błony bębenkowej do ucha wewnętrznego. Strzemiączko jest najmniejszą kością w ludzkim organizmie – około 3 mm. • ucho wewnętrzne: • błędnik kostny z umieszczonym wewnątrz błędnikiem błoniastym. Główną jego część stanowi ślimak wypełniony limfą. Znajdują się tu receptory odbierające bodźce dźwiękowe.

8. Mechanizm słyszenia • W procesie słyszenia fala dźwiękowa trzykrotnie zmienia swoja formę: • drgania cząsteczek powietrza zamieniają się w drgania błony bębenkowej i kosteczek słuchowych • drgania kosteczki słuchowej przechodzą w drgania płynu wypełniającego ślimak • receptory dźwięku w ślimaku zamieniają drgania limfy na impulsy elektryczne, które są przekazywane do ośrodka słuchu w płacie skroniowym mózgu. PRZEBIEG IMPULSU DŹWIĘKOWEGO W UCHU

9. Narząd smaku. Smak odbierany jest za pomocą receptorów zwanych kubkami smakowymi. Są one umiejscowione u podstawy widocznych gołym okiem brodawek smakowych rozmieszczonych na języku, podniebieniu miękkim i tylnej ścianie gardła. Smak jest zmysłem chemicznym reagującym na substancje zawarte w pokarmach. Kubki smakowe przekazują impulsy do ośrodka smaku w płacie ciemieniowym mózgu. Zmysł smaku współpracuje z węchem. KUBEK SMAKOWY

10. Człowiek rozróżnia 4 podstawowe smaki: • słodki • słony • gorzki • kwaśny • Są one rozmieszczone w różnych częściach naszego języka. GORZKI KWAŚNY SŁONY SŁODKI

11. Narząd powonienia. Węch podobnie jak smak jest zmysłem chemicznym. Receptory węchu znajdują się w błonie śluzowej nosa. Bodziec przekazywany jest nerwami węchowymi do ośrodka węchowego w korze mózgowej. Człowiek odróżnia około 3000 zapachów. Receptory węchowe szybko przyzwyczajają się do nowego bodźca, dlatego po około 30 sekundach nie rozróżniamy już zapachu. Katar przytępia zmysł węchu. Jednocześnie słabiej odczuwamy smaki. opuszka węchowa droga węchowa komórka węchowa

12. Zmysł czucia. • Receptory odbierające bodźce czuciowe rozmieszczone są w skórze. Najwięcej znajduje się ich na palcach, stopach, wargach i języku. Narządy czucia można podzielić na dwie grupy: • narządy czucia powierzchniowego odbierające wrażenia dotyku, ciepła, zimna bólu, ucisku, swędzenia. • narządy czucia głębokiego rozmieszczone w mięśniach, stawach odbierające wrażenia bólu z głębszych partii ciała. • Bodźce odbierane przez receptory czucia są przesyłane nerwami czuciowymi do ośrodków w płacie ciemieniowym mózgu. receptor czucia w skórze