Rondetafelgesprek “NORM” reststoffen

Rondetafelgesprek “NORM” reststoffen FANC Besluit 01/03/2013 (BS 25/03/2013) • Aangifteplicht “NORM” reststoffen Doelstellingen rondetafelgesprek: • informeren; • Uitwisseling informatie, ervaringen,… • Dialoog tussen FANC en belanghebbenden; • Dialoog tussen afvalproducenten/NORM industrieën en afvalverwerkers; • Debatteren over knelpunten;

Rondetafelgesprek “NORM” reststoffen Programma:

NORM ? NORM = “NaturallyOccurringRadioactiveMaterial” Natuurlijk voorkomende radioactieve materialen • reeks (natuurlijk) uranium en thorium + kalium-40 • achtergrondwaarden Belgische bodem: enkele ppm uranium/thorium (5 – 50 Bq/kg U-238, Th-232)

NORM: een “cocktail” van radioactieve stoffen Uranium, thorium + vervalelementen: Ra-226, Pb-210, Po-210, Ra-228,… Uranium reeks Thorium reeks

NORM in de industrie • Bepaalde grondstoffen/ertsen (fosfaatertsen, zirkoniumzand,…) rijker in uranium en/of thorium • Bepaalde processen leiden tot verhoogde concentratie in residu’s, tussen- en/of eindproducten • ~ 100 Bq/kg tot 10 000 – 100 000 Bq/kg • 2 X tot 200 – 2000 X achtergrondconcentratie in Belgische bodem

NORM: het reglementair kader KB 20/07/2001 (ARBIS) “Beroepsactiviteitenwaarbijnatuurlijkestralingsbronnenaangewendworden” • Art. 4 ARBIS (+ FANC besluiten 01/03/2012 – 01/03/2013) – lijstbetrokkensectoren • Art. 9 ARBISaangifteplicht (impact op werkers + bevolking moet < 1 mSv/jaar – zoniet: correctieve maatregelen of vergunning) • aangiftedossier moet o.a. beschrijving van de residu’s inhouden

“NORM” – betrokken sectoren Art. 4 ARBISOpsomming NORM sectoren FANC besluit 01/03/2012: 1. opslag, behandeling en verwerking van fosfaatertsen…; 2. opslag, behandeling en gebruik van zirkoonzanden en zirkoniumoxiden; 3. titaniumdioxideproductie; 4. grondwaterbehandelingsinstallaties; 5. steenkolencentrales; 6. productie van non-ferrometalen; 7. primairestaalproductie; 8. productie, gebruik, opslag en behandeling van materialen gebaseerd op thorium en thoriumlegeringen; 9. aardolieraffinage; 10. winning en transport van aardgas en schaliegas; 11. primaire productie van zeldzame aarden; 12. Opslag, behandeling, gebruik en verwerking van pyrochloor, columbiet, tantaliet, ilmeniet, rutile, cassiteriet, monaziet, toermalijn, granaat en microsilica

“NORM” – betrokken sectoren FANC website: Infodossier over NORM • “technische fiches” per sector

“NORM” – betrokken reststoffen

“NORM”reststoffen – acceptatie door afvalverwerker Tot 2013, “geval-per-geval” aanpak • geen duidelijke reglementair basis voor de aanvaarding van NORM door afvalverwerkers; • Geen tracerbaarheid van NORM afvalstromen; FANC besluit 01/03/2013 • verwerking, opwaardering, recyclage reststoffen met een concentratie hoger dan referentieniveaus= beroepsactiviteit in de zin ARBIS • Onderworpen aan een aangifte; Referentieniveaus = 0,5 Bq/g voor uranium (U-238), thorium (Th-232), radium (Ra-226) - vervalelementen inbegrepen Onder de niveaus => geen aangifteplicht – geen beperkingen qua verwerking Boven => notificatie aan FANC (via aangiftedossier) + notificatie aan afvalverwerker Verwerking via een geregistreerde afvalverwerker

“NORM”reststoffen – acceptatie door afvalverwerker Referentieniveau’s • Uitzondering voor monostortplaatsen (site-specifiek voorwaarden) • Niet van toepassing voor bodembeheer (geen bodemsaneringsnormen) Afvalverwerker: • Onderworpen aan een aangifte Op basis van aangiftedossier, FANC legt aanvaardingscriteria op: • max. concentratie in een bepaalde partij NORM; • Beperking hoeveelheden verwerkte NORM reststoffen: => stortplaats: gemiddelde concentratie < 0,2 Bq/g, => concentratie in producten / residu’s van de afvalverwerkingsprocessen < referentieniveaus; • Rapportering aan het FANC van verwerkte hoeveelheden (traceerbaarheid);

Samenvatting Risico-stromen < 0,5 Bq/g ? Monostort ? nee Vrijstelling ja nee aangifteplicht ja Geregistreerde verwerker voldoen acceptatiecriteria ? Specifieke analyse nee ja acceptatie

Acceptatie criteria Referentiewaarden – vastgelegd in FANC beoordeling van aangifte

Acceptatie criteria (2)

Inhoud aangiftedossier • Administratieve gegevens; • Verwerkte afvalstromen; • Beschrijving verwerkingsprocessen; • Beschrijving residu’s van de verwerkingsprocessen; • Controlemodaliteiten van inkomende stromen; Voorbereiding dossier in overleg met FANC (stapsgewijze benadering) Indienen dossier FANC beslissing (acceptatiecriteria, rapportering-modaliteiten,…) Periodieke rapportering aan FANC

Karakterisering reststoffen • Karakterisering NORM partijen • Identificatie “risico-stromen” (mbv. meetgegevens, oorsprong, aard van het materiaal, EURAL,…); • Bemonstering volgens regels van goede praktijk; • Labo analyse; Voor “bekende” NORM materialen, literatuurgegevens over concentratie zijn soms voldoende Toezichtprotocol / praktische afspraken per installatie (beschreven in aangiftedossier)

Milieu impact - toezicht Indien werd voldaan aan de acceptatiecriteria : • geen systematische opvolging van radioactieve parameters in milieu compartimenten (grondwater, percolaat,…); • Eventuele controlemetingen van het FANC (radiologische toezichtsprogramma,…) Monostort: • site-specifiek monitoring, eventueel lange termijn maatregelen; Bodemverontreiniging / “historieke” sites : • Stapsgewijze benadering (gelijkaardig VLAREBO – FANC als advies verlenende orgaan); • Risico-gebaseerd; • Radium-verontreinigde sites als “antropogene radon-risico zones” (FANC besluit 10/08/2011)

Besluit Doelstellingen “NORM” wetgeving: • duidelijke regelgevende basis voor acceptatie “NORM” reststoffen bij verwerkers (geïnspireerd door Duitse en Nederlandse voorbeelden); • Traceerbaarheid NORM stromen; • Stralingsbescherming; Te bespreken: • Praktische haalbaarheid,… • Netwerk voor informatieuitwisseling, technisch-wetenschappelijk ontwikkelingen … • Raakvlakken met milieuwetgeving … • Buitenlandse NORM stromen,… • …

Rondetafelgesprek “NORM” reststoffen