Woonfraude? Aanpakken! 26 april 2010

1. Woonfraude? Aanpakken!26 april 2010 Lilian Tieman Programmaleider Veilig Wonen

2. Hoe groot is het probleem? 140 corporaties 11.000 gevallen woonfraude (ontdekt!) 11.000.000 euro schade 1,5% van het bezit kent een vorm van woonfraude Vormen van woonfraude: Onrechtmatig gebruik- hennepteelt (47%) Onrechtmatige doorverhuur (38%) Onrechtmatige bewoning (13%) Onderzoek in 2007 van Experian

3. Invloed van woonfraude op een wijk • Onderhuurders minder betrokken bij een wijk • Onderhuurders soms in conflict met de leefregels • Crimineel gebruik kan leiden tot ernstige overlast en brandgevaar en kan leiden tot gevoelens van onveiligheid • Onderhoudsgebreken worden niet gemeld

4. Het CCV: preventie, veiligheid en samenwerking Veilig Samenleven Veilig Ondernemen Veilig Uitgaan en Recreëren Veilig Wonen Inbraken, Overvallen, Brand, Woonfraude- Overlast en Verloedering Bestuurlijk Handhaven Veilig Leren Integraal Veiligheids beleid Zie voor gratis handboeken, onderzoeken, good practices: www.hetccv.nl/webwinkel Zie ook informatie op www.vrom.nl/woonfraude

5. Wat willen we met deze pilot bereiken? • Samenwerking tussen lokale/regionale partners • bevorderen • Opgedane kennis beschikbaar stellen aan • geïnteresseerden • Terugkoppelen van vragen/bezwaren/suggesties aan • BZK/VROM • De aanpak van woonfraude en overlast op de agenda • houden

6. Oorzaken aanpakken met de samenwerkingspartners • Specifiek woningtekort • Huurprijsregulatie en verhuisvergoeding • Door- en onderverhuur is over het algemeen nog betrekkelijk risicoloos • Georganiseerde misdaad maakt graag gebruik van anonieme locaties • Veel verhuurders en gemeenten zijn nog steeds onvoldoende alert, onvoldoende actief en onvoldoende preventief

7. Het CCV traject • 50 risicogemeenten VROM onderzoek 2006 vormen de basis • VROM congres 2008 Woonfraude? Aanpakken! • Aanbod inzet woonfraude adviseur vanuit CCV • Samenwerking met Friss Fraudebestrijding en Experian voor onderdeel fraudescan • Training door Abdel Karim • Werkprocesbeschrijving • Alertheidtraining • Woningcorporaties aan de slag (eventueel begeleid met huisbezoeken) • Slotbijeenkomst voor samenwerkingspartners en collega’s

8. Wat vonden wij van Woonbedrijf… Een actieve organisatie met geïnteresseerde medewerkers Een interessante pilotselectie: twee wijken Stratum en Tongelre Een overzichtelijk hoeveelheid huishoudens Twee wijken om de komende tijd te monitoren op het gebied van leefbaarheid, fraude, veiligheidsgevoelens Een organisatie die ermee doorgaat!

9. Waarom ook alweer? “Met de aanpak van woonfraude willen wij een eerlijkere verdeling van de woningen bewerkstelligen, meer zicht op huurders hebben en voor een verbeterde leefbaarheid /minder overlast in de wijk zorgen”

10. Handhaving van een eerlijke woonruimteverdeling! Actief sociaal beheer - zorg voor prettig wonen Betrouwbare partij - Imago Samenwerken met andere partijen die hier ook belang bij hebben! (Woonbedrijf: gebiedsgericht) Drive voor woningcorporaties

11. Woonfraude en Woonbedrijf? • Stukken: Inschatting 3-10% woonfraude (landelijk) en Eindhoven aangemerkt als risico-gemeente! • We hebben groot aantal woningen (31.000) 1:5 woont bij Woonbedrijf • We ‘waren al bezig’….Veiligheidshuis, convenant MOE-landers, aanpak Hennep, woonoverlastoverleggen, eigen proces&audit etc.

12. Risicofactoren? Groot woningtekort ?  nee Laag huurprijsniveau ?  ja Ongestraft?  ja Anonieme locatie ?  nee Onvoldoende alert ?  ja Conclusie: wij gaan meedoen! Analyse situatie Woonbedrijf

13. Met onze gebiedsgerichte bril op: Betrokkenheid buurtbewoners?  soms Leefregels aan laars gelapt?  nee Ernstige overlast?  soms Gevoelens van onveiligheid?  ja Onderhoudsgebreken?  nee Gevoelsmatig: het zou mee kunnen vallen! Analyse situatie buurt!

14. Pilot Eindhoven - Woonbedrijf Aangemeld: • pilot gebied Stratum&Tongelre • Gaat om 6000 (representatieve) woningen • “Rugzakverantwoordelijken” hier werkzaam • Testen noodzaak doorlichten heel WB

15. Wat kregen we in die pilot? • Analyse van- en ondersteuning bij aanscherpen van ons eigen proces • Scan bezit 6000 woningen: koppeling met het GBA, Kadaster, krediet-verstrekkers, telefoonabonnementen, etc. • Training medewerkers: alertheidmethodiek • Samenwerkingsrelatie met gemeente versterkt!

16. Wat vroeg het van ons? • Bijeenkomsten SKB-ers (beleid & proces) • Alertheidstraining voor klantbeheerders, gebied- & buurtbeheerders

17. En het vroeg … Bewustwording van nut en noodzaak van woonfraudeaanpak Ontwikkeling van expertise • Fraude herkennen en dan ook oppakken! • Hoe voerikeenwoonfraudegesprek? • Hoe doe ikeeneffectiefhuisbezoek? • Hoe bouwikeengoed dossier op? • Toolbox: Tips en tricks!

18. En nog meer .... • Wegens succes besluit tot 2e ronde alertheidtraining; uitbreiden naar bouwservice en vastgoed! • Continu delen opgedane kennis • Beleidsmatige uitspraak over ernst/omvang, capaciteit • Borgen en uitbouwen van de samenwerking met andere veiligheidspartners

19. En verder natuurlijk nog? • Scan van 6000 Records  opvolgen daarvan kost tijd  Bijdrage in de kosten • Medewerker vrijgemaakt als tijdelijke extra vraagbaak voor de duur van de pilot • Organisatie van dit congres  • Alertheidstraining (klantbeheerders, gebiedbeheerders & buurtbeheerders)

20. Scan: hoe stonden we ervoor? Eerste oogst 1200 “verdachte” situaties “Oeps! 20% woonfraude?” Echter….. overgroot deel blijkt geen woonfraude!

21. Systemen niet geheel op orde . • Eigen administratie niet op orde; bijvoorbeeld alleen man op contract, geboortedatum niet ingevuld • Koppeling GBA klopt niet (2a vs 2) • Alle contracten op naam van instelling • Geboortedata allochtonen (1 jan-1 juli) Daardoor aantal 1200 terug naar 300!

22. …en de scan na correctie? Na dagen vierkante ogen: 300 dossiers!  40 “echte” Stratum             Tongelre           Totaal Fraude • aangetoond          2                    6                   8 • vermoeden  3 6                   9 • Na huisbezoek niets 22 5 27 aan de hand Opzeggingen inmiddels gescoord: 4 + 5 = 9 Rest nog in procedure…(advocaat etc)

23. Scan + eigen waarneming Meldingen komen ook van straatcoach, buren, renovatieteam, bouwservice etc. • Tongelre: 12 scan + 18 eigen waarneming = 30 • Stratum: 22 scan + 25 eigen waarneming = 47 Verwachting is totale uitkomst rond de 1% (aantal woningen)

25. Gebiedsgericht werken loont! 10% in diverse steden: En ca 1%in deze pilot bij Woonbedrijf? • Eindhoven is niet Amsterdam! • Samenwerking netwerk op orde • Gebiedsgerichte organisatie Woonbedrijf • Ca 1000 woningen per rayon medewerkers • Veel klantcontact in de buurt zelf Geen beleidswijziging nodig; wel bij de les blijven!

26. …en ook • Mogelijke opschaling naar Veiligheidshuis voor gebiedsgerichte aanpak • Borgen rol GB; eindinspectie  doorvragen op woonfraudesignalen

27. Scannen of meer alertheid? Conclusie: aanvullend instrument • Alertheid levert het meest op als je al veel in de buurt komt! Wij kennen onze buurten goed! • Scan is prima als je de wijken nog niet zo goed kent! • Check met Kadaster/GBA levert de meest directe hits op…

28. Beeldvorming “Durf” naast de maatschappelijke taak ook bedrijfsmatig belang te verwoorden” Voorbeeld: de aanpak van woonfraude in een herstructureringswijk leidt tot het niet hoeven uitbetalen van verhuiskostenvergoedingen Geef ook tegengeluid bij : “Als er geen overlast is… dan hoef je toch niet te handhaven?

29. Nog even over Hennep Woonbedrijf 2009:  ½ promille!

30. Woonfraudeaanpak is…. Geen kunstje van de overlastmedewerker! !

31. Woonfraudemedewerkers!

32. Oproep aan de zaal • Zeer nuttige pilot, benut deze kennis! • Train je medewerkers; alertheid- toolbox • Bepaal of je wil scannen; is er aanleiding? • Benut het netwerk van partijen in de stad! • Bepaal je eigen bijdrage…werk mee! Vier met z’n allen dat ‘t in deze wijken gelukkig meevalt!

33. En dan nu….. de praktijk! Flip Verhagen Paulien Wouda Laura van Oorschot Sabrine Stalmeier Cindy van de Willigen