680 likes | 1.49k Views
URAZY KOŃCZYN. ZAGADNIENIA. Rodzaje urazów kończyn Stany zagrażające życiu a urazy kończyn Ocena i postępowanie Ogólne Ocena utraty krwi Unieruchamianie Specyficzne urazy. złamania.
E N D
ZAGADNIENIA • Rodzaje urazów kończyn • Stany zagrażające życiu a urazy kończyn • Ocena i postępowanie • Ogólne • Ocena utraty krwi • Unieruchamianie • Specyficzne urazy
złamania • całkowite przerwanie ciągłości kości (gdy dochodzi do przerwania niecałkowitego określa się je jako nadłamanie, łac. infractio) • zaburzenie osi pomiędzy stawami sąsiednimi, • ułożenie przymusowe kończyny • patologiczna ruchomość, objawy osłuchowe
Podział złamań w zależności od mechanizmu urazu • złamania na skutek zgięcia (dotyczące najczęściej trzonów kości długich); • na skutek skręcenia, obie części złamanej kości są wobec siebie zrotowane wzdłuż osi kości; • na skutek przesunięcia (szczególną podatność na nie wykazują szyjki kości udowej i ramiennej); • na skutek rozerwania (tak zwane złamanie awulsyjne) - dochodzi do nich gdy przyczepy więzadeł i mięśni są mocniejsze niż kość.
RODZAJE ZŁAMAŃ • Otwarte • Odłam kości wystaje z rany • Duże ryzyko infekcji • Zamknięte • Ciągłość skóry nie jest przerwana UWAGA! Złamania kości mogą: • Uszkodzić przylegające nerwy i naczynia • Wywołać poważne krwawienie • Krwawienie może być wewnętrzne
PRIORYTETY W ZŁAMANIACH • Złamania rzadko zagrażają życiu • Podczas wstępnego badaniaBTLSnależy rozpoznać urazy zagrażające życiu • Nie skupiaj całejswojej uwagi na wyglądającym poważnie, lecz nie zagrażającym życiu złamaniu • UWAGA! Poszukuj cech znaczących krwawień
UTRATA KRWI W ZŁAMANIACH • Miednica – 500 ml w każdym złamanym miejscu • Może dojść do poważnych krwotoków wewnętrznych spowodowanych uszkodzeniem głównych naczyń • Udo – 1000 ml • Złamania wieloodłamowe mogą wywołać krwawienie zagrażające życiu • Krwotok może być wewnętrzny
OBJAWY I OZNAKI W URAZACH KOŃCZYN • Ból • Deformacja • Obrzęk • Zniesienie ruchomości • Trzeszczenia COURTESY ROY ALSON, M.D.
Zwichnięcie (łac. Luxatio) • to takie uszkodzenie, w którym dochodzi do trwałej utraty kontaktu między powierzchniami stawowymi. • przemieszczenie kości w torebce stawowej lub całkowite wyciągnięcie z niej kości. • zwichnięciu może towarzyszyć uszkodzenie struktur wewnątrzstawowych (więzadeł, chrząstki, łąkotek) oraz naciągnięcie bądź rozerwanie torebki stawowej. • staw jest niestabilny, a dodatkowo może dojść do uciskania tętnic lub nerwów
ZWICHNIĘCIE • Deformacja stawu może być spowodowana złamaniem lub zwichnięciem • Może spowodować uszkodzenie nerwów i naczyń kończyny • Zawsze należy ocenić • Czucie obwodowe • Obwodowe funkcje ruchowe • Tętno na obwodzie i kolor skóry
Podwichnięcie (łac.subluxatio) • to niezupełne zwichnięcie, polegające tylko na przesunięciu powierzchni stawowych względem siebie, bez całkowitej utraty kontaktu ze sobą.
Stawy, które najczęściej ulegają zwichnięciu lub podwichnięciu to: • staw ramienny, • stawy palców, • staw biodrowy, • staw kolanowy, • staw skroniowo-żuchwowy.
Skręcenie (łac. distorsio ) • uraz polegający na przekroczeniu fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. • na skutek skręcenia może dojść do uszkodzenia torebki stawowej, więzadeł, chrząstki stawowej, a niekiedy także uszkodzenia fragmentów kostnych.
SKRĘCENIA I USZKODZENIA POWYSIŁKOWE • Objawy podobne do złamania • RTG - niezbędne w diagnostyce różnicowej • Postępuj jak ze złamaniem “Jeśli kończyna boli, unieruchom ją”
Późne Bladość Zanik tętna Paraliż ZESPÓŁ PRZEDZIAŁOWY=zespół ciasnoty przedziałów powięziowych Wzrost ciśnienia tkankowego w obrębie zamkniętych przedziałów powięziowych Objawy i oznaki • Wczesne • Ból • Niedowład
ZESPÓŁ PRZEDZIAŁOWY-przyczyny: • zmniejszenie objętości przedziału - szczelne szycie - ciasne opatrunki - uciski z zewnątrz • zwiększenie zawartości przedziału - krwiak - implanty
Miejsce występowania • podudzie • przedramię • ręka • stopa • udo • ramię • bark
Następstwa zespołu powięziowego • całkowita lub częściowa martwica mięśni • uszkodzenia nerwów • wtórne deformacje • zaburzenia zrostu kostnego
Leczenie • Leczeniem z wyboru jest odbarczenie wszystkich przedziałów za pomocą dermatofasciotomii
AMPUTACJE • Zatrzymaj krwawienie poprzez bezpośredni ucisk • Opaska uciskowa jest rzadko konieczna • Ułożenie z elewacją kończyn • Postępowanie przeciwwstrząsowe • Odszukaj amputowany fragment • Nie umieszczaj amputowanej części ciała bezpośrednio w wodzie • Umieść amputowany fragment w foliowym woreczku • Woreczek umieść w wodzie z lodem
RANY OTWARTE • Zatrzymaj krwotok przez bezpośredni ucisk • Opaska uciskowa rzadko jest konieczna • Sprawdź • Tętno • Motorykę • Czucie COURTESY ROY ALSON M.D.
WBITE CIAŁO OBCE • Stabilizuj w zastanej pozycji • Usunięcie może spowodować krwotok nie do opanowania • Wyjątki • Brak możliwości opanowania krwawienia przy pozostawionym przedmiocie
BADANIE • Ocena miejsca zdarzenia • Konkretny mechanizm urazu powoduje charakterystyczne obrażenia • Wstępne badanie urazowe • Złamanie miednicy lub dwóch kości udowych to sytuacja “ładuj i jedź” • Zatamuj poważne krwawienia • Wywiad może pomóc w zdiagnozowaniu innych urazów
Oparzeń Bolesności Skaleczeń Obrzęku BADANIE SZCZEGÓŁOWEKONTROLUJ POD KĄTEM • Deformacji • Stłuczeń • Otarć • Penetracji OCEŃ RÓWNIEŻ TĘTNO, CZUCIE I MOTORYKĘ
POSTĘPOWANIE UNIERUCHOMIENIEzgodnie z zasadą Potta • Zmniejsza ból • Zapobiega dalszym urazom • Zmniejsza utratę krwi COURTESY DAVID EFFRON, M.D.
Zasada Potta: • w przypadku złamania kości długiej, należy zastosować unieruchomienie obejmujące złamaną kość oraz dwa sąsiadujące stawy • w przypadku złamania w obrębie stawu unieruchomienie musi obejmować staw i dwie sąsiednie kości, które go tworzą
OGÓLNE ZASADY UNIERUCHAMIANIA • Zranione miejsce powinno być widoczne • Oceń i zanotuj tętno, czucie i motorykę przed i po unieruchomieniu • Można zastosować lekki wyciąg złamanej kończyny • Rany opatrz jałowym opatrunkiem • Wyłóż szynę miękkim tworzywem (np. watą) • Unieruchom staw powyżej i poniżej miejsca złamania
OGÓLNE ZASADY UNIERUCHAMIANIA • Nie wprowadzaj wystającego odłamu kostnego pod skórę • Unieruchamianie możesz wykonać w drodze do szpitala • W razie wątpliwości, unieruchom • Unieruchamianie złamań na miejscu wypadku nie może opóźnić transportu pacjenta w stanie krytycznym
POSTĘPOWANIEPACJENCI “ŁADUJ I JEDŹ” • Unieruchomienie kręgosłupa • Sztywne nosze ortopedyczne • Kołnierz ortopedyczny • Stabilizatory boczne głowy • Unieruchamianie pozostałych złamań dopiero podczas transportu • Sztywne noszeortopedyczne unieruchamiającałe ciało
Zasady postępowania po urazach kończyn • A. Ocena ABC i wdrożenie postępowania • B. Ocena struktur nerwowo-naczyniowych uszkodzonej kończyny (czy uległy urazowi) • C. Wybór właściwego rozmiaru i typu unieruchomienia (zasada unieruchomienia jednego stawu poniżej i powyżej uszkodzenia)
Zasady postępowania po urazach kończyn • D. Założenie opatrunku w przypadku zranienia • E. Usunięcie odzieży z kończyny. Zdjęcie pierścionków, zegarków, • F. Ocena naczyń i nerwów kończyny przed założeniem szyny (tętno, czucie, ruch) • G. Ułożenie miękkich podkładów nad wyniosłościami kostnymi
Zasady postępowania po urazach kończyn • H. Zastosowanie delikatnego wyciągu w osi kończyny i umocowanie szyny lub innego unieruchomienia doraźnego • I. Ocena naczyń i nerwów kończyny po założeniu unieruchomienia (tętno, czucie, ruch)
Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn • Kończyna górna • Chusta trójkątna • Umocowanie kończyny do klatki piersiowej • Doraźna lub kwalifikowana szyna Unieruchomienie palców : • szyna Zimmera (mikroporowata gąbka naklejona na pasek blaszki aluminiowej)
Zasady i technika unieruchamiania po urazach kończyn • Kończyna dolna • Unieruchomienie kończyny do drugiej kończyny • Doraźna lub kwalifikowana szyna (Kramera, próżniowa, pneumatyczna, wyciągowa, itp.)
szyna Kramera • Wyścielona watą/ligniną i owinięta bandażem • Powinna zakładać więcej niż jedna osoba • Przymierzanie i modelowanie na k. zdrowej • Każdą szynę domodelowujemy do kończyny a nie odwrotnie • zabezpieczenie miejsc narażonych na ucisk • pozostawienie odsłoniętych palców rąk i stóp
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczyszyny unieruchamiające i materace podciśnieniowe
Unieruchomienia i sprzęt ratowniczy szyny pneumatyczne (dmuchane)
POSTĘPOWANIE W SPECYFICZNYCH URAZACH • ZŁAMANIA OBOJCZYKA • Częsty uraz • Objaw klawisza • Załóż temblak i przybandażuj
URAZY RAMIENIA • Zwichnięcie stawu barkowego • Załóż temblak i przybandażuj • Zwichnięcie ramienia • Pod temblak podłóż poduszkę i przybandażuj • Złamania • Załóż temblak i przybandażuj
Szyna przedramienno-ramiennastosowana w przypadku obrażeń ramienia, łokcia lub bliższej części przedramienia
Szyna przedramienno-dłoniowa stosowana w przypadku obrażeń przedramienia, okolicy nadgarstka i dłoni