Marie-Jose Koerhuis Ron Oostdam

1. Ongewenst gedrag van vmbo-leerlingen in relatie tot hun behoefte aan competentie, autonomie en sociale relaties Marie-Jose Koerhuis Ron Oostdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding van de Hogeschool van Amsterdam Velon, Zwolle, 11 maart 2014

2. Vmbo en ongewenst gedrag • Ongewenst gedrag in vo probleem van alle tijden • Vmbo meer mee geassocieerd door kenmerken doelgroep: • Lager SES • Niet-westerse culturele achtergrond • Thuisproblematiek • Intelligentie niveau

3. Wat is ongewenst gedrag? • Ongewenstgedrag in de klas • Delinquent gedrag • Onvriendelijkgedrag • Teruggetrokkengedrag

4. Ongewenst gedrag en motivatie • Motivatie gerelateerd aan • Minder schooluitval • Minder spijbelen • Meer taakgericht gedrag • Nog weinig bekend over relatie met andere typen ongewenst gedrag

5. Ongewenst gedrag en de 3 psychologische basisbehoeften • Motivatie te verbeteren door in te spelen op behoefte aan autonomie, competentie en sociale relaties (Deci & Ryan, 2000) • Autonomie: keuzes, eigen gekozen doelen • Competentie: succesvol en effectief handelen • Sociale relaties: geborgen voelen, gerespecteerd

6. Dit onderzoek • Hypothese: hoe meer de leerling ervaart dat de docent aan de drie psychologische basisbehoeften tegemoet komt, hoe minder ongewenst gedrag. • Leerling: ‘ik heb iets te kiezen, ik kan iets en ik hoor erbij’. Dan is de kans groot dat hij deel wil nemen aan een leeractiviteit en minder ongewenst gedrag vertoont.

7. Steekproef • Theoretische leerweg

8. Instrumenten: SOGOS • Koerhuis, 2007; Koerhuis & Hijzen, 2009

9. Instrumenten: TASCQ • Belmont, Skinner, Wellborn, & Connel, 1992; Sierens, Vansteenkiste, Goossens, Soenens, & Dochy, 2009;

10. Ongewenst gedrag (1)

11. Ongewenst gedrag (2)

12. Behoefte vervulling

13. Samenhang

14. Resultaten: Correlaties

15. Resultaten: Correlaties

16. Resultaten: Correlaties

17. Resultaten: Correlaties

18. Samenvattingcorrelaties • Ongewenstgedragt.a.v. school en onvriendelijkgedrag: samenhang met allebehoeften, allegroepen (beh. Autonomiejaar 2) • Delinquent gedrag: samenhang met allebehoeften, geen sign. relatievoormeisjes, lagerecorrelaties • Teruggetrokkengedrag: geen sign. samenhang

19. Resultaten: Regressie Jongens

20. Resultaten: Regressie J/M

21. Resultaten: Regressie lrjr 2

22. Resultaten: Regressie lrjr 2/3

23. Conclusie

28. School en Docenten • Belangrijk om overgang tussen jaar 2 en 3 te monitoren • Van belang om rekening te houden met behoefte van leerlingen aan autonomie (met name jongens) en sociale relaties (met name meisjes) Bijvoorbeeld door: • Keuzes geven • Aansluiten bij persoonlijke doelen • Persoonlijke aandacht • Persoonlijke instructie

29. Discussie • Is voor jongens de vervulling van de behoefte aan autonomie belangrijker dan voor meisjes? • Waarom is vervulling van de behoefte aan autonomie en sociale relaties van meer belang? • Is tegemoet komen aan de behoefte aan competentie van weinig belang?

30. Beperkingen • Kleine steekproef • Niet situatie-specifiek gemeten • Geen inzicht in oorzaak-gevolg

31. Vervolgonderzoek • Grotere steekproef • Ook leerlingen van andere schooltypen • Ook andere uitkomstvariabelen: schoolwelbevinden, taakgerichtheid, schoolprestaties