Najstarije civilizacije grčkog sveta

1. Najstarije civilizacije grčkog sveta

2. Minojska civilizacija • Najstarija civilizacija u Grčkoj nastala je tokom 2.milenijuma p.n.e. na ostrvu Kritu • Naziva se minojska civilizacija po mitskom vladaru grada Knososa • Nosioci ove civilizacije nisu bili Grci, pretpostavlja se da su došli iz Male Azije • Za otkrivanje ove civilizacije zaslužan je engleski arheolog Artur Evans, koji je 1900.god. otkrio čuvenu palatu u Knososu

3. Palata u Knososu

4. Naša znanja o minojskoj civilizaciji zasnivaju se uglavnom na arheološkim iskopavanjima, malobrojni pisani izvori ne mogu da se koriste, jer kritsko pismo, “linearno a” pismo nije dešifrovano • Krit je bio podeljen na nekoliko manjih nezavisnih kraljevina, čiji su vladari živeli u palatama • Tri najveće palate bile su u Knososu, Festosu i Maliji, minojske palate bile su centar političkog života

5. Svoj vrhunac je dostigla sredinom 2.milenijuma p.n.e. za vreme kralja Minosa, kada se njen uticaj proširio na ostrva Egejskog mora i kontinentalnu Grčku • O tome svedoči mit prema kome su Atinjani plaćali danak Minosu (legenda o mitskom biću Minotauru) • Minos je uspostavio prevlast na moru, talasokratiju, što mu je omogućilo uspostavljanje trgovačkih veza širom Sredozemlja, pre svega sa zemljama Levanta i Egiptom

6. Minojska civilizacija nestala je u 15.veku p.n.e. • Palate su uništene u razornom zemljotresu, na prelazu iz 16. u 15.vek p.n.e. • Krit su, pretpostavlja se mirnim putem, osvojili Ahajci, koji su na kratko obnovili palatu u Knososu, ali je ona definitivno napuštena oko 1400.god. p.n.e.

7. Mikenska civilizacija • Nosioci mikenske civilizacije bili su Ahajci, jedno od grčkih plemena • Oni su osnovali niz manjih kraljevina na poluostrvu Peloponezu i u srednjoj Grčkoj • Na njih su veoma uticala dostignuća minojske civilizacije • Središte najmoćnije ahajske kraljevine bila je Mikena, na Peloponezu, koju je 1876.god. otkrio nemački arheolog Hajnrih Šliman • Zato se period razvoja ovih kraljevina zove mikenskim dobom (16.-12.vek p.n.e.) • Značajni centri mikenske civilizacije bili su još: Pilos i Tirins na Peloponezu, kao i Teba u srednjoj Grčkoj, u Beotiji

8. Ahajci su koristili “linearno b” pismo, koje je dešifrovano • Ahajski kraljevi nosili sus titulu vanaks, kao i kritski vladari takodje su živeli u palatama • Središte svake mikenske palate bila je centralna prostorija, megaron

9. Lavlja kapija u Mikeni

10. Najznačajniji dogadjaj, krajem mikenske epohe bio je Trojanski rat • U antičkoj tradiciji prikazan je kao rat Ahajaca i Trojanaca, izbio je kada je trojanski princ Paris oteo Helenu, ženu spartanskog kralja Menelaja • Usledio je pohod Grka, koji je predvodio kralj Mikene Agamemnon • Opsada Troje trajala je punih 10 godina, dogadjaji iz poslednje godine opisani su u Homerovoj Ilijadi

11. Arheološka iskopavanja u Troji pokazuju da je grad razoren krajem 13. ili početkom 12.veka p.n.e. • Razlog za napad mogao je biti ekonomske prirode • U ovom periodu istočno Sredozemlje bilo je zahvaćeno seobama “naroda sa mora”, što se negativno odrazilo na ahajsku trgovinu, tako da su oni morali da nadju nova tržišta i preko Troje su pokušali da prodru u severozapadni deo Male Azije

12. Troja • Ostatke Troje je otkrio Hajnrih Šliman

13. Seoba Doraca • Dorci su grčko pleme, koje se u 12.veku p.n.e. doselilo u srednju Grčku i na Peloponez • Za kratko vreme oni su osvojili glavne centre mikenske civilizacije, uključujući i Mikenu, oko 1100.god. p.n.e. • Pojedini stanovnici mikenskih kraljevina sklonili su se u planinske krajeve Peloponeza (Arkadija), neki su se sklonili u Atinu, a neki su u 11.veku p.n.e. počeli da osnivaju gradove na zapdnoj obali Male Azije, od kojih su najznačajniji Efes i Milet

14. Seoba Doraca označila je početak novog doba u istoriji Grčke • Propast mikenske civilizacije dovela je do opšteg opadanja Grčke, mnoge civilizacijske tekovine (pismo) bile su zaboravljene • Trgovačke veze sa Sredozemljem su prekinute, pošto Dorci nisu imali brodove, nedostatak sirovina doveo je do opadanja zanatstva • Novo razdoblje, započeto dorskom seobom, naziva se mračnim dobom • Najznačajniji istorijski izvor za ovo razdoblje su Homerovi epovi Ilijada i Odiseja, zbog čega se ovo razdoblje naziva i homersko doba (12-8.vek p.n.e.)

15. Arhajsko doba • Nakon homerskog doba, u istoriji Grčke usledilo je arhajsko doba (sredina 8.veka-sredina 6.veka p.n.e.) • Na početku ove epohe pojavio se novi oblik državne zajednice, polis • Polis je grad-država, koji je predstavljao jezgro političkog, kulturnog i društvenog života antičke Grčke • Polisi su obuhvatali grad, u čijem centru se nalazilo utvrdjenje, akropolj • Gradjane jednog polisa povezivali su politički i ekonomski interesi, kao i zajednički kult, svaki polis imao je boga zaštitnika, čiji hram se nalazio na akropolju

16. Velika kolonizacija • Grci su od najstarijih vremena osnivali naseobine izvan matične teritorije • Ahajci mikenskog doba su osnivali trgovačke naseobine širom Sredozemlja • Dorska seoba dovela je do osnivanja grčkih gradova na zapadnoj obali Male Azije

17. Velika kolonizacija trajala je od 8.do 6.veka p.n.e. • Najviše kolonija stari Grci su osnovali na obalama južne Italije i Sicilije, zbog čega je ta oblast poznata kao “Velika Grčka” (Magna Graecia) • Najznačajnije grčke kolonije na tom prostoru su Tarent i Sirakuza

18. Grci su masovno naseljavali i obale Mramornog i Crnog mora (kolonije: Vizant, Abidos, Sinopa, Trapezunt) • Brojni uzroci su doveli do kolonizacije Grka • Nedostatak plodne zemlje, kolonija Kirena u severnoj Africi osnovana je nakon 7-godišnje suše na ostrvu Teri • Poraženi u političkim borbama osnivali su nove naseobine, jedna proterana grupa ljudi iz Sparte osnovala je Tarent

19. Sirakuza

20. Na osnivanje kolonija uticali su i ekonomski interesi • Grci su tragali za novim izvorima sirovina i žita, bila su im potrebna i nova tržišta • Kolonija Naukratis, u delti Nila, osnovana je kao kolonija grčkih trgovaca • Kolonizacija je bila značajna i za starosedeoce i za Grke • Osim ekonomske razmene, starosedeoci su prihvatali i grčki jezik i kulturu, taj proces naziva se helenizacija