MARMARA BÖLGESİ

1. MARMARA BÖLGESİ

2. MARMARA BÖLGESİ • Marmara Bölgesi,Türkiye'nin coğrafi bölgelerinden biri; yaklaşık 62 000 kilometre kare; 13 milyona yakın nüfus. Marmara Denizi çevresinde yer alan Trakya topraklarının tümüyle Anadolu'nun kuzey-batı kesimini kaplayan bölge, doğuda dik yamaçlarla belirlenen Anadolu Platosu,kuzeyde Karadeniz ve Bulgaristan, batıda Yunanistan ve Ege Denizi, güneyde Uludağ ve Kaz Dağı ile sınırlıdır. Bölge doğal ve beşeri özelliklerine göre dört bölüme ayrılır.(Yıldız Dağları,Ergene,Güney Marmara,Çatalca-Kocaeli bölümleri)

4. YER ŞEKİLLERİ • Dağlar : Yer şekilleri bakımından sade görünümlü olan bölge, bölgeler arasında ortalama yüksekliği en az olandır. Samanlı, Yıldız, Koru, Ganos, ve Biga Dağları bölgedeki başlıca dağ sıralarıdır. En yüksek dağ kütlesi Uludağ’dır. Ovalar : Ergene, Adapazarı, Yenişehir, Karacabey, İnegöl ve Balıkesir bölgenin önemli ovalarıdır.Platolar : Bölgede aşınmış tepelikler, dalgalı araziler, geniş yer tutar. Çatalca, Kocaeli, Biga ve Gelibolu platoları yer alır. 

6. AKARSULAR VE GÖLLER • Akarsular : Ergene, Susurluk ve Sakarya bölgenin önemli akarsularıdır. Ayrıca Biga Yarımadası’nda (Çanakkale Boğazı çıkışında) denize dökülen Karamenderes ile Marmara Denizi’ne dökülen Kocabaş çayları bulunur. Göller : Bölgenin Güney Marmara Bölümü’nde tektonik oluşumlu, büyük tatlı su gölleri bulunur. Bunlar İznik Gölü, Ulubat Gölü, Manyas Gölü ve Sapanca Gölü’dür. Durusu (Terkos), Büyük Çekmece ve Küçük Çekmece gölleri ise kıyı set gölleridir. Ayrıca bölgede birçok baraj gölü de bulunmaktadır

8. ULUABAT GÖLÜ

9. İKLİMİ • Bölge, Akdeniz iklimi, Karadeniz iklimi ve karasal iklim arasında geçiş alanıdır. Ergene Bölümü dışında, bölgede bozulmuş Akdeniz iklimi görülür. Karadeniz  ikliminin ve enlemin etkisine bağlı olarak yaz kuraklığı Akdeniz Bölgesi’ne göre daha azdır. Kışın kar yağışı olağandır.  Ergene Bölümü’nde ise karasal iklim özellikleri görülür. Bölgenin kış mevsiminde en soğuk bölümü burasıdır.  Marmara Bölgesi’nde çeşitli iklim tiplerinin görülmesi, bitki örtüsünün ve tarım ürünlerinin çeşitlenmesine yol açmıştır. 

10. DOĞAL BİTKİ ÖRTÜSÜ • Marmara kıyılarında 250-300 m yükseltiye kadar maki görülür. Karadeniz kıyıları ile Uludağ’da ormanlar yer alır. Yıldız Dağları Bölümü ise ormanların en geniş alan kapladığı yerdir. Orman bakımından 4. sırada yer alan bölgede iç kesimlere doğru gidildikçe antropojen bozkırlar görülür. 

11. NÜFUSU • Marmara en kalabalık bölgedir ve nüfus yoğunluğu bakımından ilk sırada yer alır. Nüfuslanması, çok göç almasının bir sonucudur. Buna bağlı olarak kentleşme oranı en yüksek olan bölgedir. Çatalca – Kocaeli Bölümü ile Bursa Yöresi yoğun nüfuslanmıştır. Yıldız Dağları Bölümü, Biga ve Gelibolu Yarımadası bölgenin en tenha yerleridir.  

12. İLLER • Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ, Yalova

14. TARIM • Bölgenin fazla engebeli olmaması nedeniyle, yüzölçümüne göre ekli-dikili arazinin en geniş alan kapladığı bölgedir. Tarımsal ürün çeşitliliğinin en fazla olduğu bölge olmasında yükselti azlığı ve çeşitli iklimlerin geçiş alanında bulunması etkili olmuştur. Modern tarım yöntemleri kullanıldığından, elde edilen verim yüksektir. Ancak tüketici nüfus fazlalığı nedeniyle  tarım ürünleri bölge gereksinimini karşılayamaz. 

16. TARIM ÜRÜNLERİ • Buğday : Trakya’da Ergene Bölümü’nde yoğun olarak yetiştirilir. Ayçiçeği. Türkiye üretiminin % 80 ini bu bölge karşılar. Şekerpancarı : Trakya, Güney Marmara ve Adapazarı ovalarında ekim yapılır. Tütün : Bölge, Türkiye üretiminde 3. sırayı alır. Mısır : Bölge, üretimde Karadeniz’den sonra 2. sırayı alır. Pirinç :. Edirne bölge üretiminde ilk sırayı alır.

17. Şerbetçi otu : Bilecik Yöresi’nde ekimi yapılır.Zeytin : Bölge, üretimde Ege’den sonar 2. sırayı alır. iyikalitede sofralık zeytin yetiştirilir.Dut : Bölgede ipek böceği yetiştiriciliğine bağlı olarak dutçuluk önem taşır. Meyve : Bursa Yöresi’nde yoğun olarak yetiştirilir. Şeftali, kiraz, çilek, kestane ve üzüm başlıcalarıdır. Sebze : Bursa ve Adapazarı ovalarında yoğun olarak yetiştirilir.

18. HAYVANCILIK • 1)Küçükbaş HayvancılıkKüçükbaş hayvancılıkta, Marmara Bölgesi, İç Anadolu, Doğu ve Güneydoğu Anadolu, İç Batı Anadolu, Karadeniz Bölgesi'nin iç yörelerinden sonra gelir. Bu bölgelerde yoğun koyun yetiştirilir.Koyunlar, ırk, et, süt ve yapağı gibi nedenler yüzünden soylar halindedir. • 2)Büyükbaş HayvancılıkSığırın yurdumuzda belirlenen bir cinside, Manda sığırı olup eti, sütü ve derisi için yetiştirilir.Yurdumuzda da Karadeniz Bölgesi'nden sonra Marmara' bu sığır cinsi yaygındır.

20. 3)Kümes HayvancılığıTavuk çiftlikleri, Marmara'da daha çok kalabalık olan İstanbul'un yakın çevresindedir.4)İpek böcekçiliğiM.Ö 6. yy‘ da başta Bursa olmak üzere, Güney Marmara Bölümü başlıca doğal yetiştirme bölümüydü. Bugün yurdumuzda en önemli üretim bölgesi,yetiştiriciliğin merkezi Bursa olmak üzere, Güney Marmara Bölümü illeridir. Yaklaşık 2000 ton olan Türkiye yıllık yaş koza üretiminin, % 40 ile % 50'si Bursa ilinden olmak üzere, % 80 ila % 90'ı Marmara’dadır. • 5)ArıcılıkArıcılığın coğrafi dağılışını beş madde yaparsak Marmara Bölgesi dördüncü sırayı alır. Çünkü arıcılıkta sadece Balıkesir ve Çanakkale'den söz edilebilir.

22. 6)Su Ürünleri Avcılığıa)Deniz balıkçılığıHamsi de dahil, yıllık balık üretimimizin %10'u Marmara Denizi'nden sağlanır. Sonbaharda suların soğumasıyla balıklar güneye göçerler. Göçerlerken İstanbul ve Marmara Denizi ve Çanakkale Boğazında da sürdürülür.b)Tatlı su balıkçılığıGüney Marmara Bölümünde bulunan Manyas, Uluabat ve İznik göllerinde su ürünleri avcılığı yapılır.Ancak yıllık toplam av ürünleri 50'şer 100'er tonu aşmaz.

23. ORMANCILIK . Özellikle Karadeniz kıyılarındaki meşe ormanlarından yakacak odun üretiminde yararlanılır. Yıldız Dağları Bölümü’ndeki  ormanlardan odun kömürü ve kereste üretimi yapılır. Güney Marmara Bölümü’ndeki ormanlar ise üretime en elverişli ormanlar arasındadır. 

24. MADENLER • 1)KromitKromit rezervlerimizden Bursa ili yatakları, Elazığ ve Muğla yataklarından sonra üçüncü sırada yer alır. • 2)Manganezmanganez Türkiye'de Uşak ilinden sonra İstanbul ilinde , Kırklareli ilinde , Balıkesir ilinde çıkarılır. • 3)Kurşun ve ÇinkoKaradeniz Bölgesinden sonra Marmara Bölgesin 'de çıkarılır.Rezervler, Balıkesir ilinin Balya, Çanakkale ilinin Yenice ilçesinde

25. 4)BortuzuBirinci sırayı Balıkesir ili alır. Rezervler Bigadiç ve Susurluk çevresinde bulunmaktadır (rezervlerin 20-25 milyon ton olduğu sanılıyor).5)MermerEn kaliteli mermerler Ege ve Marmara Bölgeleri yataklarından çıkartılır.Kırklareli'nde, Çanakkale'de, Balıkesir'de,Bursa'da, Sakarya'da ve Kocaeli'nde önemli mermer rezervleri vardır.

26. ENERJİ KAYNAKLARI • 1)PetrolTrakya Doğal Gaz Bölgesi, Lüleburgaz - Babaeski ve Kırklareli arasındaki bölgede ve Kırklareli - Deveçatağı çevresinde işletilmektedir. Bu yataklar, Hamitabat Doğal Gaz santraline bağlanmıştır.2)Jeotermal enerjiBu günkü bilgilerimize göre, yurdumuzun en zengin doğal buhar bölümlerinden biride Güney Marmara Bölümüdür.

27. ENDÜSTRİ • Başlıca endüstri tesisleri şunlardır : Şeker : Alpulu, Susurluk, Adapazarı Konserve : Bursa, Çanakkale Bitkisel Yağ : Trakya’da yoğunlaşır İçki-Sigara : Tekirdağ, İstanbul İlaç : İstanbul Dokuma : Bursa, İstanbul  Seramik : İstanbul, Çanakkale, Bilecik Elektrikli Ev Eşyaları : İstanbul, İzmit  Kağıt : İzmit, Balıkesir başlıcalarıdır. Cam : Kırklareli, İstanbulPetrol Rafinerisi : İzmit (İpraş) Petro – kimya : İzmit Otomotiv : Bursa, İstanbul, İzmit, Adapazarı  Traktör – Vagon : AdapazarıGemi Yapımı  : İstanbul, Gölcük 

28. ULAŞIM • Asya ve Avrupa kıtalarını birbirine bağlayan en kısa kara ve demiryolları bu bölgeden geçer. Yer şekillerinin sade olması ve yükseltinin azlığı ulaşımı kolaylaştırmıştır. • Yıldız Dağları Bölümü ile Biga Yöresi’nde arazinin engebeli olması nedeniyle ulaşım gelişmemiştir. • İstanbul, kara, hava, deniz ve demiryolu ulaşımının kesiştiği noktada yer alır. Bursa ve Edirne de önemli yolların geçtiği diğer merkezlerdir. Bandırma, Kocaeli (İzmit) ve Tekirdağ ise diğer önemli liman kentleridir. 

30. MARMARAY PROJESİ • Proje, şu anda dünyadaki en büyük ulaşım altyapı projelerinden birisidir. • İyileştirilmiş ve yeni demiryolu sisteminin tamamı, yaklaşık 76 km uzunluğunda olacaktır. Ana yapılar ve sistemler, batırma tüp tünel, delme tüneller, aç-kapa tüneller, hemzemin yapılar, 3 yeni yeraltı istasyonu, 38+1* yerüstü istasyonu (yenileme ve iyileştirme), işletim kontrol merkezi, sahalar, atölyeler, bakım tesisleri, yerüstüne inşa edilecek olan yeni bir üçüncü hat dahil olmak üzere, mevcut hatların iyileştirilmesi, tamamen yeni elektrikli ve mekanik sistemler ve temin edilecek olan modern demiryolu araçlarını kapsayacak 4 bölümden oluşmaktadır. * Ayrılıkçeşme transfer istasyonu Kadıköy-Kartal Metro projesi kapsamında İBB tarafından yapılmaktadır. • NOT:Temelleri 2004 yılında atılmıştır.

32. turizmi • Marmara Bölgesi doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihi ve kültürel zenginliğiyle de turizmde önemli bir paya sahiptir. • Türkiye turizm gelirinin % 50 sini bu bölge sağlamaktadır. İstanbul ve Bursa bölgenin iki önemli turizm merkezidir. Ayrıca Edirne, İznik, Çanakkale ve Gelibolu tarihi turizmin geliştiği yerlerdir. • Özellikle Bursa ve Gönen çevresinde kaplıca turizmi gelişmiştir. Güney Marmara Bölümü’ndeki Kuş Cenneti ve Uludağ milli parkları da bölge turizmine önemli katkıda bulunmaktadır. 

36. kuş cenneti ve uludağ milli parkI

37. Bölgenin ülke ekonomisindeki yeri • Marmara Bölgesi endüstri ve ticaret sektörünün yoğunlaştığı Türkiye’nin en gelişmiş bölgesidir. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyetlerin listesi verilmiştir. Ayçiçeği, Sebze, Zeytin, Buğday, Deniz Ürünleri, İpek Böcekçiliği, Endüstri Ürünleri, Turizm

38. HAZIRLAYAN: REFİKA İNAN 12/C 1087