FISCAL TRANSPARENCY IN TURKEY DİLEK YILMAZCAN MARMARA UNIVERSITY

1. FISCAL TRANSPARENCYIN TURKEYDİLEK YILMAZCANMARMARA UNIVERSITY

2. TÜRKİYE’DE MALİ SAYDAMLIK DİLEK YILMAZCAN MARMARA ÜNİVERSİTESİ

3. Mali Saydamlık Kavramı • Kamu Harcamalarında Saydamlık • İyi Yönetişim(Good Governance) -Mali Saydamlık -Performans Saydamlığı

4. Mali Saydamlık Eksikliğinin Sonuçları • Mali Krizler • Kamu Harcamalarında Yolsuzluklar • Kaynak Dağılımında Etkinsizlik • Vergi Sisteminde Aksaklıklar

5. TÜRK BÜTÇE SİSTEMİNDE UYGULAMALAR • 1923-1973 Dönemi Klasik Bütçe Sistemi • 1973-2006 Dönemi Plan Program Bütçe Sistemi • 2006 Performans Bütçe Dönemi

6. Türk Bütçe Sistemine Yönelik Eleştiriler • Dünya Bankasının Yaklaşımı -Bütçe Sisteminde Birlik İlkesinin İstisnalarla uygulanması -Stratejik Karar Eksikliği -Etkin olmayan Bütçe Uygulaması -Fonksiyonel Sınıflandırma Eksikliği -Çok Yıllık Bütçe Olmaması -Ortak Muhasebe Sistemi Eksikliği

7. Uluslar arası Para Fonunun Yaklaşımı • Yarı Mali İşlemlerin Yaygın Kullanımı • Çok Sayıda Bütçe Hazırlanması • Kamu Yatırımları ile ilgili çok sayıda kuruluşun iznine tabi olunması • Fonksiyonel sınıflandırmanın yetersizliği • Bütçenin gerçekci hazılanmaması

8. AVRUPA BİRLİĞİ’NİN YAKLAŞIMI • Türk Bütçe Sistemi Avrupa Standartlarına uygun değil • Bazı Bütçe Uygulamalarının T.B.M.M.’nın Denetimi Dışında Tutulması • Muhasebe Sisteminin Yetersizliği • İç Denetim Yetersizliği • Mali Yönetimin Görev ve YetkilerininÇok sayıda Kurum Arasında paylaştırılmış olması,Koordinasyon Eksikliği

9. Kamu Mali Yönetiminde Reform Çalışmaları • Anayasa’da Kamu Maliyesi ile İlgili Maddeler,73.,160.,161,162,163,164,165,166,167. • Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 2001-2005 Dönemi • -Bütçeleme ve Mali Yönetimle İlgili hususlar

10. Türkiye’de Saydamlığın Artırılması ve Kamu’da Etkin Kamu Yönetiminin Geliştirilmesi Eylem Planı • 12/01/2002 Tarihli Bakanlar Kurulu Prensip Kararı • Kamu Hizmeti Üretiminde performans Standartlarının Oluşturulması • Bilgi Edinme Hakkının geliştirilmesi • Borçlanma ile ilgili verilerin yayınlanması • Bütçe ile ilgili dökümanlarda bütçenin dayanağının belirtilmesi • Bütçe Raporlarının düzenli tutulması • Saydam bir bütçe hazırlanması

11. Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu • Kanunun amacı ,kalkınma planları ve programlarında yer alan politika ve hedefler doğrultusunda kamu kaynaklarının etkili,ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılmasını,hesap verilebilirliği ve mali saydamlığı sağlamaktır. • Bu Kanunla Merkezi İdare,Sosyal Güvenlik Kurumları ve Mahalli İdarelerden oluşan Genel İdarenin Mali Yönetimi Ve Kontrolü Yeniden düzenlenmiştir. • Mali Saydamlık ve Hesap Verilebilirlikle ilgili 7.ve 8. maddeler: -Kamusal Kaynakların elde edilmesi ve kullanılmasında kamuoyunun bilgilendirilmesini -Plan ve bütçelerin uygulama sonuçlarının kamuoyuna açıklanmasını zorunlu hale getirmiştir.

12. Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Performans denetimi 39.madde • Bilgi edinme ve saydamlık 41.madde

13. Sayılı Yasanın Saydamlıkla İlgili Getirdiği Yenilikler • IMF’NİN Devlet Mali İstatistikleri(GFS)Standartlarına uygun yeni bütçe sınıflandırmasına geçilmesi • Yerel Yönetimlerle ,Sosyal Güvenlik Kurumlarının bütçeleri ile ilgili T.B.M.M.ne bilgi verilmesi • İç Denetim Sisteminin Kurulması • Harcama öncesi bazı vizelerin kaldırılması • Kalkınma Planları ile Bütçeler arasında sıkı bir bağ kurulması

14. Sayılı Yasanın Saydamlıkla İlgili Getirdiği Yenilikler • Kamuda tüm gelir ve giderlerin bütçe de yer alması • Bakanların Yıllık performans planları ile ilgili kamuoyuna bilgi vermesi • Performans bütçe sistemine geçilmesi

15. Mali Saydamlığın Sağlanmasında Sivil Toplum Örgütlerinin Çalışmaları • TESEV’in hazırladığı Mali Saydamlık İzleme Raporu yayınlanmıştır. -2003 ve 2004 yıllarına ait iki rapor vardır. -Türkiye’nin mali saydamlığı -2003 yılı 44.1 -2004 yılı 40.6 olarak hesaplanmıştır. Saydamlığın 4 puana yakın gerilemesinin altında bütçenin uygulama ve kontrol sürecinde yeterli açıklık olmadığı algılanmıştır.

16. Mali Saydamlığın Sağlanmasında Sivil Toplum Örgütlerinin Çalışmaları • Bu rakamın azalmasında diğer nedenler. -Analitik bütçe uygulamasında kullanılan program ve alt programların uygulamadan kaldırılması - IMF ile yürütülen görüşmelerin uzaması -Vergi İdaresinde politik etkilerin artması -Bütçenin harcama ve gelir tahminlerinde kullanılan modelin yeterince açık olmaması

17. Mali Saydamlığın Sağlanmasında Sivil Toplum Örgütlerinin Çalışmaları -Milli Savunma Bakanlığı bütçesinde yer alan ödeneğin bir sonraki yıla devreden bölümünün hesaplarda gösterilmemesi -Bazı Kuruluşların bütçelerinin Sayıştay denetimi dışında kalması -Gümrük vergileri ile ilgili ayrıntılara yer verilmemesi Bütçe Yönetiminde hala şeffaf olmayan bazı uygulamaların devam ettiğini göstermektedir.

18. Transparency Internatıonal Turkey Chapter Türkiye Saydamlık Hareketi Derneği -TI tarafından her yıl hazırlanan Yolsuzluk Algılama İndeksinin hazırlanmasını sağlayarak Kamu Kuruluşlarının harcamalarını yakından izleyerek kamuoyunu bilgilendirmektedir.Kamu İhale Yasasının Hazırlanmasında Daha şeffaf bir yasa çıkması için toplantılarla kamuoyunu aydınlatmıştır.