360 likes | 587 Views
Case 2: pony. Geschatte ideaal LG: 460kg Maximale DS opname uit KV en RV: 2.5% LG: 11.5kg/dag. Case 3: geriatrie. Typische problemen bij oudere paarden Arthritis Gewichtsverlies en slechte conditie Tandproblemen Cushing/schildklier problemen Nier/lever aandoeningen.
E N D
Case 2: pony • Geschatte ideaal LG: 460kg • Maximale DS opname uit KV en RV: 2.5% LG: 11.5kg/dag
Case 3: geriatrie Typische problemen bij oudere paarden • Arthritis • Gewichtsverlies en slechte conditie • Tandproblemen • Cushing/schildklier problemen • Nier/lever aandoeningen
Klinische voeding: oude paarden • Gewichtsverlies en slechte conditie Minder efficiënte vertering en transit Vooral eiwit, vezel en P verteerbaarheid Thermoregulatie: energiebehoefte winter
Klinische voeding: oude paarden • Gewichtsverlies en slechte conditie Senior dieet: RE: verhogen (veulendieet) Ca: verlagen (CNI) P: licht verhogen Vezel: verhogen indien beperkte RV opname Processing: extrusie; predigestie Gistculturen?
Klinische voeding: oude paarden • Tandproblemen Vezel: > 7%, liefst >10% zeker indien geen hooi (volledige versus aanvullende voeders) Hooi blijven voederen ook wanneer veel vermorst wordt!(tenzij slokdarmobstructie) Weidegang indien mogelijk
Klinische voeding: oude paarden Mogelijkheden: • Indien nog voldoende ruwvoeder opname: extra energie: vetsuppl., geëxtrudeerd voeder, veulendieet • Ruw voeder met lengte van max. 2-3cm (Bioform) • Volledig voeder met vezelgehalte: min.15% • Mash met geweekte bietenpulp, hooikorrels als bron van ruwe celstof
Case 3: geriatrie Voedingsstoffen van belang: RE: 12-14% Ca < 1% P: 0.3-0.5% Vezel >10% Vet – energie Energiebehoefte: 39 VEP/ kg0.75 500kg: 4125 VEP/dag +25% extra: 5160VEP/dag
Case 3: geriatrie Huidige voederopname(zonder hooi): 4900VEP VREp: 487 Ruwe Celstof: 49g/kg (zonder hooi) RV: 2.2% Ca: 4.8% P: 4.1%
Case 4Ruwvoeders: voordroog • Meeste eigenaars: zelfde hoeveelheid als hooi: vezel-opname gehalveerd! gedragsproblemen • Extra energie uit voordroog tov hooi Vitaminen, mineralen en DS opname • Bij DS% van 50-60% hoeveelheid ~ hooi • Bij introductie: faeces consistentie
Case 4: koliek • Te weinig ruw voeder, te veel krachtvoeder • Voordroog: 45% DS hooi: 83% RC gehalte op verse stof Meestal voeger geoogst: RC lager Ipv verse stof opname te verhogen: verlagen! Vezelopname te laag:snelle transit maag/dd Abno KV/RV verhouding: abnormale absorptie onevenwichtige flora
RV 1% LG • Paard 600kg + matige activiteit: 6kg DS= 7.2kg verse stof hooi 7.2 * 541 = 3895VEP uit hooi Energiebehoefte: onderhoud: 4730VEP Extra onderhoud: 240VEP Activiteit: 1810VEP Totaal: 6780VEP/dag Dus nog 6780 –3895 = 2885VEP uit KV KV met 850VEP/kg : 3.4kg
7.2kg hooi vervangen door voordroog met 45 DS% + nog verlagen: 6kg verse stof (= 2.7kg DS) • 6 * 335= 2010VEP uit RV Nog 6780-2010 = 4770VEP uit KV KV 850VEP/kg : 5.6kg KV • Hoeveel maïs?
Zelfde hoev KV als bij hooi nl. 3.4kg (850 VEP/kg = 2890VEP) Totaal energiebehoefte: 6780VEP/dag Dus nog 6780-2890 = 3890VEP uit voordroog (305VEP/kg) 3890/305 = 12.7kg voordroog ipv 7.2kg hooi
Case 5: Nutritionele ondersteuning • Anorexia of hypofagie: vaak voorkomend probleem bij zieke paarden • Is meer dan een teken van ziekte: heeft een negatieve invloed op alle lichaamssystemen! • Nutritionele ondersteuning is een bijkomende therapie • Gezonde pa 5-6d zonder voeder: cel gemed. Imm. met 20-40%; < zieke dieren • Nutr. Ondersteuning: ziekte gerelateerde complicaties, verkorten acute fase en herstel periode • Weinig contra-indicaties
Nutritionele ondersteuning • preventief: voorkomen van gebruik van lich. eigen eiwitten voor: - Acute fase proteinen aanmaak - heling van wonden - gluconeogenese indien exogene energieopname onvoldoende
Nutritionele ondersteuning Wanneer • Lichaamsconditiescore te laag • anamnese: anorexie langer dan 3d of >3d eer pa uit eigen wil aan onderhoudsbeh. voldoen • gewichtsverlies: acuut:10% chron.: 20% • Hyperlipedemie • Te laag plasma albumine (half waarde tijd:20d)
Nutritionele ondersteuning • Stimulatie eetlust, sondevoeding, iv voeding of combinatie • Paard in slechte conditie: voldoen aan behoefte zodat geen verder gewichtsverlies • Paard in goede conditie: Partieel voldoen aan behoefte (met hoog eiwit dieet*), stress en volledige anorexie mogelijk * 500kg: 50-100g caseïne of gedroogde cott. cheese met laag lactose) 3à 4x/dag
Behoeften • Energie: minder actief: meestal minder nodig dan voor onderhoud (+/-70%) + extra energie voor ziekte proces Geleidelijk naar 70 tot 100% onderhoud: proberen LG constant te houden Extra energie voor LG : wanneer spontane eetlust • Overvoeding is even slecht als ondervoeding of geen nutr. Ondersteuning! • Eiwit: min. de onderhoudsbehoefte! Tenzij leverinsuff. of uremie • Vitaminen mengsel
Stimulatie eetlust • Pijn tijdens eten: gras of mash • Frequent kleine maaltijd + verwijderen niet gegeten voeder (>2uur) • Verse voedermiddelen proberen: luzernehooi, granen, zoete voeders, mash,fruit…initiële interesse kan snel verdwijnen: constant nieuwe bronnen zoeken, gras: verse afgesneden meestal zeer smakelijk; soms ongewone voorkeuren • Lage dosis diazepam: 15-20min. • Vit B injecties?
Mogelijkheden: • Parenterale voeding: nadelen: grote hoev. nodig duur, risico’s voeding enterocyten 40% via lumen • Sondevoeding (ev. via oesophagostomie) nadelen: laminitis /diarrhee (low fiber) starten met 1/3° onderhoud en geleidelijk naar onderhoudsbehoefte in 3-5 dagen indien geen problemen freq. Kleine maaltijden: minder kans op intolerantie: elke 2-4h 6-8h
Sondevoeding • Indien >1/2 volume nog aanwezig: stoppen of tijd tussen maaltijden verhoogen • Vaak diarrhee: mild: geen reden om te stoppen (low fiber)
Voorbeeld van rantoen voor sondevoeding • Gemalen luzerne korrels 34% • Gemalen gepelde haver 31% • Mager melkpoeder 9% • Suiker 20% • Plantaardige olie 5% • Zout 0.8% • Vit/mineralen mengsel (10%Ca; 2.5%P) 2% (Meyer, 1992)
Hyperlipidemie • ponies, ezels • obesitas • late dracht, lactatie • negatieve energiebalans • primair of secundair • mortaliteit tot 65%
Hyperlipidemie • negatieve energiebalans • stress • ras • obesitas • dracht/lactatie • hyperadrenocorticisme TG + FFA Adipocyte Lever ketonen TG
Hyperlipidemie • slechte kwaliteit voeder / verminderde voederopname + verhoogde energiebehoefte • Gedaalde voederopname sec aan syst. aandoening, vaker bij mager dieren • Prim. hyperlip.: vaakst bij obese ponies in late dracht/lactatie • Insuline resistentie: obesitas, dracht
Hyperlipidemie • Mortaliteit vroege nutritionele ondersteuning • Anorexie: sondevoeding (1 tot 3w) • Low fat dieet • Preventief proberen optreden
Water: 21l Dextrose: 300-900g Gedeshydrateerde cott.cheese: 300-900g Luzerne 2kg Plant. Olie 150ml Electrolieten mix 230g • VE: 1.59-2.34MJ/l • % van En uit khd: 49%; uit eiwit: 37% uit vet: 14% • % in dieet: 4.7% RE, 0.8%RV 6.6% khd (Lewis,1998)
CASE 5: ezel Na 2 dagen werd overgegaan tot geforceerde voedering: Mengsel van 1kg paardenvoeder 0.5kg volkoren tarwebloem 100g suiker 300g luzerne
behoefte onderhoud: 1641VEP 125VREp dracht: 224 VEP 51 VREp ------------- ------------ totaal: 1865 VEP 177 VREp 2.6kg nodig van het mengsel 1° dag: 1/3 2°dag: 2/3 vanaf de 3° dag: volledige behoefte
Kleine maaltijden, maar frequent: om de 2-4 uur; • geleidelijk naar elke 6-8 uur • 1° dag: 150g; 6 keer • 2° dag: 290g; 6keer • 3° dag: 430g; 6 keer geleidelijk • naar 870g; 3 keer